|
Agresivnost, prijateljstvo i ljubav sa stanovišta etologije
Aggressiveness, friendship and love from the point of view of ethology
Univerzitet u Beogradu, Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Srbija
Projekat: Narodna kultura Srba između Istoka i Zapada (MPNTR - 177022)
Sažetak
U radu se raspravlja o ljudskoj prirodi i o bazičnim ljudskim motivima i emocijama kao što su agresivnost, altruizam, mržnja i ljubav sa gledišta savremene evolucione psihologije i etologije. Oslanjajući se na radove klasičnih, ali i savremenih psihologa i etologa (J. Bowlby, D. Buss, D. Morris, I. Eibl-Eibesfeldt), autor zastupa tezu da je čovek imanentno, genetski programirano socijalno biće. On ima potencijal kako za mržnju i agresiju, tako i za prosocijalno, prijateljsko i altruističko ponašanje zasnovano na empatiji, roditeljskom nagonu, ljubavi i nagonu za vezivanjem. Etološki psiholozi privrženost i ljubav kod čoveka izvode iz stotinama hiljada godina duge evolucije, koja je putem selekcije oblikovala čovekove sklonosti, nagone i težnje. U kreiranju budućeg društva, u kojem će biti manje nasilja i egoizma, valjalo bi uzeti u obzir i ova saznanja etologije o ljudskoj agresivnosti, ali i onim urođenim humanim potencijalima (saosećanje, nežnost, ljubav i briga o potomstvu, solidarnost) i mehanizmima koji se suprotstavljaju čovekovoj brutalnosti, bezobzirnosti i sklonosti razvnovrsnim vidovima nasilja.
Abstract
This paper discusses human nature and basic human motives and emotions such as aggressiveness, altruism, hate and love from the point of view of modern evolutionary psychology and ethology. Relying on the works of both classical and modern psychologists and ethologists (J. Bowlby, D. Buss, D. Morris, I. Eibl-Eibesfeldt), the author argues that a man is an imminent, genetically programmed social being. He has the potential for hate and aggressiveness as well as for prosocial, friendly and altruistic behavior based on empathy, parental instinct, love and the urge for bonding. Ethological psychologists derive commitment and love in a human being from thousands of years long evolution, which has shaped man's proclivities, urges and thrives by selection. In creation of the future society, in which there will be less violence and egoism, all this ethological knowledge about human aggressiveness, those inborn human potentials (compassion, gentleness, love and care for posterity, solidarity) and mechanisms that confront man's brutality, wantonness and proclivity for various forms of violence should be taken in consideration.
|