Hoạt tính kháng oxy hóa của cao chiết cây Mía dò (Costus specciosus (Koen.) Sm.)

Thị Anh Thư Đỗ; Văn Út Lê

doi:10.59294/HIUJS.24.2023.322

Từ khóa:

Mía dò, bắt gốc tự do DPPH, năng lực khử, kháng oxy hóa

Tóm tắt

Đặt vấn đề: Cây thuốc đóng một vai trò quan trọng trong điều trị và phòng ngừa bệnh tật. Trong đó, cây Mía dò (Costus specciosus (Koen.) Sm.) là một dược liệu phân bố rộng rãi ở khu vực nhiệt đới. C. specciosus có nhiều hoạt tính sinh học và nó được sử dụng trong y học cổ truyền để điều trị các bệnh khác nhau. Mục tiêu: Trong nghiên cứu này, hoạt tính kháng oxy hóa của cao chiết từ rễ, thân và lá cây Mía dò được khảo sát. Chiết ngấm kiệt bột nguyên liệu khô từ rễ, thân và lá Mía dò bằng cồn tuyệt đối để thu cao toàn phần. Hoạt tính kháng oxy hóa của các cao được đánh giá bằng thử nghiệm quét gốc tự do DPPH và năng lực khử ion sắt. Kết quả cho thấy, các cao chiết đều có hoạt tính bắt gốc tự do DPPH và khử Fe³⁺ thành sắt Fe²⁺ một cách hiệu quả. Khả năng pháp quét gốc tự do DPPH của cao chiết từ lá cây Mía dò cao hơn so với cao chiết từ thân cây và cao chiết từ rễ cây. Tại nồng độ 400 µg/mL, năng lực khử của cao thân (OD = 1.059) mạnh hơn so với lá (OD = 0.894) và rễ (OD = 0.573).

Abstract

Herbal medicines have played a critical role in the treatment and prevention of some diseases. Among a diversity of natural medicinal sources, Costus specciosus (Koen.) Sm. is an outstanding plant broadly distributed in tropical regions. C. specciosus has many biological activities, and it has been used in traditional medicine for treating various illnesses. In this study, the antioxidant activity of C. specciosus extracts (rhizome, stem and leaf) were investigated. Dried and ground to coarse powders of C. specciosus (rhizome, stem and leaf) was extracted with pure ethanol to obtain extract. The antioxidant activity of C. specciosus extracts was evaluated by DPPH method and ferric reducing antioxidant power assay. The results showed that the extracts have good DPPH free radical scavenging activities and reduce the Fe³⁺ in the solution to Fe²⁺ effectively. The antioxidant activity of leave extract, which was evaluated by DPPH method, was higher than the stem and rhizome extracts. The reducing power of stem extract (the Optical Density - OD = 1,059) was stronger than the leave extract (OD = 0.894) and rhizome extract (OD = 0.573) at concentration of 400 µg/mL.

Tài liệu tham khảo

[1] V. V. Chi, Từ điển Cây thuốc Việt Nam, tập 2, Hà Nội: Nhà xuất bản Y học, 2012.

[2] V. A. Pawar, and P. R. Pawar, “Costus speciosus: An important medicinal plant”, International Journal of Science and Research, Vol. 3, No. 7, pp. 28 – 33, 2012.

[3] K. Abirami, S. Swain, and V. Baskaran, “Phytochemical Screening and diosgenin analysis of Costus speciosus (J. Koenig) Sm: An important medicinal plant of Andaman and Nicobar Islands”, The Phar. Innovation J., Vol. 9, No. 9, pp.228-231, 2020.

[4] T. Mazumder, and M. S. Hussain, “A comprehensive review of pharmacological and toxicological properties of Cheilocostus speciosus (J. Koenig) C.D. Specht”, Trends Phytochem. Res., Vol. 5, No. 1, pp. 1–12, 2021.

[5] P. Singh, R. L. Khosa, S. Srivastava, G. Mishra, K. K. Jha, S. Srivastava, Sangeeta, R. K. Verma, and M. A. Tahseen, “Pharmacognostical study and establishment of quality parameters of aerial parts of Costus speciosus a well-known tropical folklore medicine”, Asian Pac. J. Trop. Biomed., Vol. 4, No. 6, pp. 486 491, 2014.

DOI: https://doi.org/10.12980/APJTB.4.2014C1103

[6] R. P. Lahare, and H. Yadav, “Assessment of total phenol and flavonoid content of Costus speciosus and Catharanthus rosea in different geographical regions of Balaghat district, Madhya Pradesh”, International Journal of Advanced Research, Vol. 8, No. 11, pp. 1024-1029, 2020.

DOI: https://doi.org/10.21474/IJAR01/12099

[7] J. Nehete, M. Bhatia, and M. Narkhede, “In vitro evaluation of antioxidant activity and phenolic content of Costus speciosus (Koen) JE Sm.”, Iran J. Pharm. Res., Vol. 9, No. 3, pp. 271-277, 2010.

[8] M. A. Vijayalakshmi, and N. C. Sarada, “Screening of Costus speciosus extracts for antioxidant activity”, Fitoterapia, Vol 79, No. 3, pp. 197-198, 2008.

[9] A. H. El-Far, H. M. Shaheen, A. W. Alsenosy, Y. S. El-Sayed, S. K. Jaouni, and S. A. Mousa, “Costus speciosus: Traditional uses, phytochemistry, and therapeutic potentials”, Pharmacognosy Reviews, Vol. 12, No. 23, pp. 1-8, 2018.

[10] M-L. Lazo-de-la-Vega-Monroy, and C. Fernández-Mejía, “Oxidative stress in diabetes mellitus and the role of vitamins with antioxidant actions”, in Oxidative Stress and Chronic Degenerative Diseases - A Role for Antioxidants, J. A. Morales-González, Ed. London: IntechOpen, 2013, pp. 209 – 232.

DOI: https://doi.org/10.5772/51788

[11] L. V. Út, “Đặc điểm hình thái - giải phẫu và định tính thành phần hóa học của cây Mía dò (Costus specciosus (Koen.) Sm.), họ Costaceae.”, Tạp chí Khoa học và Công nghệ Trường Đại học Bình Dương, Tập 5, Số 2. tr.157-164, 2022.

DOI: https://doi.org/10.56097/binhduonguniversityjournalofscienceandtechnology.v5i2.48

[12] V. X. Phương, Thực vật chí Việt Nam - Flora of Viet Nam, Quyển 2. Hà Nội: Nhà Xuất Bản Khoa học và Kỹ thuật, tr. 33-35, 2000.

[13] Đ. T. Lợi, Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam, Hà Nội: Nhà Xuất Bản Y Học, 2004.

[14] N. K. P. Phụng, Phương pháp cô lập hợp chất hữu cơ, TP Hồ Chí Minh: Nxb Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh, tr. 14-20, 2007.

[15] W. Brand – Williams, M. E. Cuvelier, and C. Berset, “Use of free radical method to evaluate antioxidant activity”, LWT, Vol. 28, pp. 25 – 30, 1995.

DOI: https://doi.org/10.1016/S0023-6438(95)80008-5

[16] A. H. El-Far, H. M. Shaheen, A. W. Alsenosy, Y. S. El-Sayed, S. K. Jaouni, and S. A. Mousa, “Costus speciosus: Traditional uses, phytochemistry, and therapeutic potentials”, Pharmacognosy Reviews, Vol. 12, No. 23, pp.1 - 8, 2018.

DOI: https://doi.org/10.4103/phrev.phrev_29_17

[17] A. Behera, S. A. Devi, S. Pradhan, S. Biswal, P. K. Jena, S. K. Biswal, and S. Kumar, “Phytochemical analysis and antioxidant potential of Costus speciosus L.”, European Journal of Medicinal Plants, Vol. 31, No. 10, pp. 64-72, 2020.

DOI: https://doi.org/10.9734/ejmp/2020/v31i1030284

[18] M. A. Vijayalakshmi, and N. C. Sarada, “Screening of Costus speciosus extracts for antioxidant activity”, Fitoterapia, Vol. 79, No. 3, pp.197-198, 2008.

DOI: https://doi.org/10.1016/j.fitote.2007.11.014

[19] S. Gheraibia, N. Belattar, M. A. Abdel-Wahhab, “HPLC analysis, antioxidant and cytotoxic activity of different extracts of Costus speciosus against HePG-2 cell lines”, South African Journal of Botany, Vol. 131, pp. 222 - 228, 2020.

DOI: https://doi.org/10.1016/j.sajb.2020.02.019