Derleme
Yıl 2023,
Cilt: 4 Sayı: 1, 80 - 94, 30.04.2023
Öz
The concepts of violence and aggression are gaining more and more importance in society with the increase in their intensity and incidence. Despite the existence of many facts on the basis of violence and aggression, the role of childhood traumas is too great to be underestimated. Although childhood traumas are a condition that has existed for many years, they continue to have an intense impact on society because they are not known enough by individuals. Since it is a phenomenon that includes all kinds of abuse and neglect, childhood traumas have a great importance in violence and aggressive behavior.
Studies show that features such as family structure, family's attitude towards the child, family's economic level and education level may be the initiating factors of abuse and neglect. In this respect, the effects of abuse and neglect on physical, mental and cognitive health have been a matter of curiosity for many researchers. In this review, it is aimed to draw attention to childhood traumas in the presence of violence and aggressive behaviors and to develop suggestions for violence and aggression attitudes experienced by individuals by revealing their dimensions.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1. Karslı N. Üniversite öğrencilerinde saldırganlık ve dindarlık ilişkisi. TİD 2020; 7(1): 306-338.
- 2. Akbulut ÖF, Günaydın H. Çocuğa Yönelik Şiddetin Çocuk Hakları Sözleşmesi Bağlamında İncelenmesi. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2020; 1(1):29-40.
- 3. Geçkil E. Çocuklarda Fiziksel İstismar ve Hemşirelik Yaklaşımı. GÜSBD 2017; 6(1): 129-139.
- 4. Baysan Arabacı L, Uygun T. Şiddet uygulayan ve şiddet uygulanan bireylerin özellikleri. Hemşirelik Bilimi Dergisi 2022; 5(1): 38-46.
- 5. Çoban D, Kaplan M. Aile İçi Şiddette Medyanın Rolü. OKAD 2022; 2(1): 127-146.
- 6. Örsel S, Karadağ H, Karaoğlan Kahiloğulları A, Akgün Aktaş E. Psikiyatri hastalarında çocukluk çağı travmalarının sıklığı ve psikopatoloji ile ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2011; 12: 130-136.
- 7. Güneri Yöyen E. Çocukluk çağı travması ve benlik saygısı. IJSSER 2016; 3(1): 267-282.
- 8. Güloğlu B, Karaırmak Ö, Emiral E. Çocukluk çağı travmalarının tinsellik ve affetme üzerindeki rolü. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2016; 17(4): 309-316.
- 9. Şahin Demirkapı E. Çocukluk çağı travmalarının duygu düzenleme ve kimlik gelişimine etkisi ve bunların psikopatolojiler ile ilişkisi (Yüksek Lisans Tezi). Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2013.
- 10. Alpay EH, Aydın A, Bellur Z. Çocukluk çağı travmalarının depresyon ve travma sonrası stres belirtileri ile ilişkisinde duygu düzenleme güçlüklerinin aracı rolü. Klinik Psikiyatri Dergisi 2017; 20: 218-226.
- 11. Akcan G. Flört şiddeti: psikopatolojik bir değerlendirme. BUEFD 2020; 5(2): 72-87.
- 12. Canbay A, Nacakcı Z. Toplumda Şiddete Karşı Müziksel Tavır. IntJSCS 2015; 3: 278-286.
- 13. Çevikalp A. Günümüzde şiddetin medya aracılığıyla pazarlanması ve ürünlerin sanatsal şiddete dönüşerek estetikleşmesi. Anadolu Akademi Sosyal Bilimler Dergisi 2020; 2(1): 93-112.
- 14. Eroğlu M. Eğitim fakültesi öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin incelenmesi. JENA 2020; 3(2): 135-143.
- 15. Tayınmak İ. Önyargılı tutumlar ve saldırganlık. IJOSSAR 2020; 4(1): 71-87.
- 16. Armağan E. Çocuk ihmali ve istismarı: psikoz tablosu sergileyen bir istismar olgusu. Yeni Sempozyum dergisi 2007; 45(4): 170-173.
- 17. Güler N, Uzun S, Boztaş Z, Aydoğan S. Anneleri tarafından çocuklara uygulanan duygusal ve fiziksel istismar/ ihmal davranışı ve bunu etkileyen faktörler. CMJ 2002; 24(3): 128-134.
- 18. Koç F, Paslı F. Çocuğa yönelik istismar ve ihmal olaylarının haberdeki temsilinin çocuk hakları bağlamında incelenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet 2021; 32(1): 97-121. DOI: 10.33417/tsh.79337
- 19. İmren SG, Ayaz A, Yusufoğlu C, Rodoplu Arman A. Cinsel istismara uğrayan çocuk ve ergenlerde klinik özellikler ve intihar girişimi ile ilişkili risk etmenleri. Marmara Med J 2013; 26(1): 11-16.
- 20. Tıraşçı Y, Gören S. Çocuk istismarı ve ihmali. Dicle Med J 2007; 34(1): 70-74.
- 21. Bağçeli Kahraman P, Doğan B, Şimşek M. Oul öncesi öğretmenlerinin çocuk ihmal ve istismarı ile çocuk haklarına yönelik görüşleri. Turkish Studies-Educational Sciences 2020; 15(2), 692-715.
- 22. Özgentürk İ. Çocuk İstismarı ve İhmal. Journal of Human Sciences 2014; 11(2): 265-278.
- 23. Yüksel H, Yüksel M. Çocuk ihmali ve istismarı bağlamında Türkiye’de çocuk gelinler gerçeği. ÇAKÜ SBED 2014; 5(2): 1-24.
- 24. Durmaz N. Çocuk istismarı ve ihmalinin tarihçesi. Türkiye Klinikleri 2021; 1: 1-6.
- 25. Atatanır H. Çocukluk Olgusunun ve Çocuk Haklarının Tarihsel Gelişimi. JSWR 2022; 2(2): 205-219.
- 26. Acehan S, Bilen A, Ay MO, Gülen M, Akkan Avcı A, İçme F. Çocuk istismarı ve ihmalinin değerlendirilmesi. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi 2013; 22(4): 591-614.
- 27. Pelendecioğlu B, Bulut S. Çocuğa Yönelik Aile İçi Fiziksel İstismar. BAIBÜEFD 2009; 9(1): 49-62.
- 28. Us NC, Erdem R. Şiddet ve Sağlık. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2018; 2(1): 16-30.
- 29. Turhan E, Sangün Ö, İnandı T. Birinci basamakta çocuk istismarı ve önlenmesi. STED 2006; 15(9): 153-157.
- 30. Özakar Akça SÖ, Söngüt S. Çocuk istismarı ve pediatri hemşiresinin rolü. Zeynep Kamil Tıp Bülteni 2019; 50(4): 241-250.
- 31. Taner Y, Gökler B. Çocuk istismarı ve ihmali: psikiyatrik yönleri. Acta Medica 2004; 35: 82-86.
- 32. Özcan A., Kaya ŞŞ, Özdil K, Öztürk GK, Sezer F, Niğdelioğlu D, Yaşar Z. Lise öğrencilerinde şiddet eğilimi ve etkileyen faktörler. JPHN 2020; 2(1): 2-13.
- 33. Helvacı Çelik FG, Hocaoğlu Ç. Çocukluk çağı travmaları: bir gözden geçirme. Sakarya Med 2018; 8(4): 695-711.
- 34. Yolcuoğlu İG. Çocukların ihmal-istismara uğramasında aile ve çocuklara yönelik risk faktörleri ve sosyal hizmet müdahalesi. Toplum ve Sosyal Hizmet 2010; 21(1): 73-83.
- 35. İbiloğlu AO, Atlı A, Oto R, Özkan M. Çocukluk çağı cinsel istismar ve ensest olgularına çok yönlü bakış. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2018; 10(1): 84-98.
- 36. Erel Ö, Gölge ZB. Üniversite öğrencilerinde riskli davranışlar ile çocukluk çağı istismar, dürtüsellik ve riskli davranışlar arasındaki ilişki. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2015; 16: 189-197.
- 37. Altıparkmak S, Yıldırım G, Yardımcı F, Ergin D. Annelerden Alınan Bilgilerle Çocuk İstismarı ve Etkileyen Etkenler. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2013; 14(4): 354-361.
- 38. Covington S, Kohen J. Women, Alcohol and Sexuality. Advances in Alcohol and Substance Abuse 1984; 4(1): 41-56.
- 39. Özen Ş, Subaşı M, Yıldırım A, Baştürk M, Bez Y. Öfkelenme anında cama yumruk atarak kendini yaralayan hastalarda problem çözme becerileri ve çocukluk çağı travmaları. J CLIN EXP INVEST 2010; 1(1): 25-30.
- 40. Taplak AŞ, Polat S, Yüzer S. Çocuk Haklarında Unutulanlar ve Çözüm Önerileri. ERÜ Sağlık Bilimleri Üniversitesi Fakültesi Dergisi 2014; 2(1): 62-71.
- 41. Öztürk H, Yılmaz TI. Ebeler İçin Yenidoğan Sağlığı ve Hastalıkları. 2. Baskı, Elazığ: Anadolu Nobel Tıp Kitabevleri 2016.
- 42. Yolcu H, Tarhan S. Prof. Dr. İnayet Aydın'a Armağan. 1.Baskı, Pegem Akademik Yayıncılık 2021.
- 43. Yılmaz A. Çocuk istismarı ve ihmali: risk faktörleri ve çocukların psiko-sosyal gelişimi üzerindeki etkileri. Civilacademy 2009; 7(1): 63-79.
- 44. Türel Fİ, Öztürk E, Çalıcı C. Bireyden topluma travma ve şiddet: bireysel ve toplumsal şiddet olaylarına psikotarihsel bir yaklaşım. BUEFD 2018; 3(3): 3-10.
- 45. Ayraler Taner H, Çetin FH, Işık Y, İşeri E. Cinsel istismara uğrayan çocuk ve ergenlerde psikopatoloji ve ilişkili risk etkenleri. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2015; 16(4): 294-300.
- 46. Karataş Z, Yavuzer Y, Gündoğdu R. Beliren Yetişkinlikte Saldırganlık: Kişisel ve Ailesel Risk Faktörleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2019; 15(1): 61-85.
- 47. Genç M, Tolan Ö. Okul öncesi dönemde sık görülen psikolojik ve gelişimsel bozukluklarda oyun terapisi uygulamaları. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2021; 13(2): 207-231.
Yıl 2023,
Cilt: 4 Sayı: 1, 80 - 94, 30.04.2023
Öz
Şiddet ve saldırganlık kavramları, yoğunluğunun ve rastlanma oranının artması ile toplumda giderek önem kazanmaktadır. Şiddet ve saldırganlığın temelinde birçok olgunun varlığı söz konusu olmasına karşın, çocukluk çağı travmalarının rolü azımsanamayacak kadar fazladır. Çocukluk çağı travmaları, uzun yıllardır var olan bir durum olmasına rağmen bireyler tarafından yeterli düzeyde bilinemediğinden toplum üzerindeki yoğun etkisini devam ettirmektedir. İstismarın ve ihmalin tüm çeşitlerini içinde barındıran bir olgu olması sebebiyle de çocukluk çağı travmalarının şiddet ve saldırgan davranıştaki önemi büyüktür. Yapılan araştırmalar, aile yapısı, ailenin çocuğa yönelik tutumu, ailenin ekonomik düzey ve eğitim düzeyi gibi özelliklerin istismar ve ihmal olgularını başlatıcı faktör olabileceğini ifade etmektedir. Bu açıdan istismar ve ihmalin fiziksel, ruhsal ve bilişsel sağlığa etkileri birçok çalışmacı için merak konusu olmuştur. Bu çalışmada, çocukluk çağı travmalarıyla şiddet ve saldırganlık faktörleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi ve bireylerin çocukluk çağı travmasına bağlı olarak yaşadıkları şiddet ve saldırganlık tutumlarının nitel araştırma yöntemleri kullanılarak incelenmesi amaçlanmıştır. Yapılan bu çalışmanın, çocukluk çağı travmalarının şiddet ve saldırganlık ile olan ilişkisinin saptanması ile psikolojik etkilerinin çözüme kavuşturulmasına olanak sağlaması ve çocukluk çağı travmalarına sahip bireylerin bireysel ve toplumsal farkındalık kazanması açısından önemli olduğu düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1. Karslı N. Üniversite öğrencilerinde saldırganlık ve dindarlık ilişkisi. TİD 2020; 7(1): 306-338.
- 2. Akbulut ÖF, Günaydın H. Çocuğa Yönelik Şiddetin Çocuk Hakları Sözleşmesi Bağlamında İncelenmesi. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2020; 1(1):29-40.
- 3. Geçkil E. Çocuklarda Fiziksel İstismar ve Hemşirelik Yaklaşımı. GÜSBD 2017; 6(1): 129-139.
- 4. Baysan Arabacı L, Uygun T. Şiddet uygulayan ve şiddet uygulanan bireylerin özellikleri. Hemşirelik Bilimi Dergisi 2022; 5(1): 38-46.
- 5. Çoban D, Kaplan M. Aile İçi Şiddette Medyanın Rolü. OKAD 2022; 2(1): 127-146.
- 6. Örsel S, Karadağ H, Karaoğlan Kahiloğulları A, Akgün Aktaş E. Psikiyatri hastalarında çocukluk çağı travmalarının sıklığı ve psikopatoloji ile ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2011; 12: 130-136.
- 7. Güneri Yöyen E. Çocukluk çağı travması ve benlik saygısı. IJSSER 2016; 3(1): 267-282.
- 8. Güloğlu B, Karaırmak Ö, Emiral E. Çocukluk çağı travmalarının tinsellik ve affetme üzerindeki rolü. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2016; 17(4): 309-316.
- 9. Şahin Demirkapı E. Çocukluk çağı travmalarının duygu düzenleme ve kimlik gelişimine etkisi ve bunların psikopatolojiler ile ilişkisi (Yüksek Lisans Tezi). Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2013.
- 10. Alpay EH, Aydın A, Bellur Z. Çocukluk çağı travmalarının depresyon ve travma sonrası stres belirtileri ile ilişkisinde duygu düzenleme güçlüklerinin aracı rolü. Klinik Psikiyatri Dergisi 2017; 20: 218-226.
- 11. Akcan G. Flört şiddeti: psikopatolojik bir değerlendirme. BUEFD 2020; 5(2): 72-87.
- 12. Canbay A, Nacakcı Z. Toplumda Şiddete Karşı Müziksel Tavır. IntJSCS 2015; 3: 278-286.
- 13. Çevikalp A. Günümüzde şiddetin medya aracılığıyla pazarlanması ve ürünlerin sanatsal şiddete dönüşerek estetikleşmesi. Anadolu Akademi Sosyal Bilimler Dergisi 2020; 2(1): 93-112.
- 14. Eroğlu M. Eğitim fakültesi öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin incelenmesi. JENA 2020; 3(2): 135-143.
- 15. Tayınmak İ. Önyargılı tutumlar ve saldırganlık. IJOSSAR 2020; 4(1): 71-87.
- 16. Armağan E. Çocuk ihmali ve istismarı: psikoz tablosu sergileyen bir istismar olgusu. Yeni Sempozyum dergisi 2007; 45(4): 170-173.
- 17. Güler N, Uzun S, Boztaş Z, Aydoğan S. Anneleri tarafından çocuklara uygulanan duygusal ve fiziksel istismar/ ihmal davranışı ve bunu etkileyen faktörler. CMJ 2002; 24(3): 128-134.
- 18. Koç F, Paslı F. Çocuğa yönelik istismar ve ihmal olaylarının haberdeki temsilinin çocuk hakları bağlamında incelenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet 2021; 32(1): 97-121. DOI: 10.33417/tsh.79337
- 19. İmren SG, Ayaz A, Yusufoğlu C, Rodoplu Arman A. Cinsel istismara uğrayan çocuk ve ergenlerde klinik özellikler ve intihar girişimi ile ilişkili risk etmenleri. Marmara Med J 2013; 26(1): 11-16.
- 20. Tıraşçı Y, Gören S. Çocuk istismarı ve ihmali. Dicle Med J 2007; 34(1): 70-74.
- 21. Bağçeli Kahraman P, Doğan B, Şimşek M. Oul öncesi öğretmenlerinin çocuk ihmal ve istismarı ile çocuk haklarına yönelik görüşleri. Turkish Studies-Educational Sciences 2020; 15(2), 692-715.
- 22. Özgentürk İ. Çocuk İstismarı ve İhmal. Journal of Human Sciences 2014; 11(2): 265-278.
- 23. Yüksel H, Yüksel M. Çocuk ihmali ve istismarı bağlamında Türkiye’de çocuk gelinler gerçeği. ÇAKÜ SBED 2014; 5(2): 1-24.
- 24. Durmaz N. Çocuk istismarı ve ihmalinin tarihçesi. Türkiye Klinikleri 2021; 1: 1-6.
- 25. Atatanır H. Çocukluk Olgusunun ve Çocuk Haklarının Tarihsel Gelişimi. JSWR 2022; 2(2): 205-219.
- 26. Acehan S, Bilen A, Ay MO, Gülen M, Akkan Avcı A, İçme F. Çocuk istismarı ve ihmalinin değerlendirilmesi. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi 2013; 22(4): 591-614.
- 27. Pelendecioğlu B, Bulut S. Çocuğa Yönelik Aile İçi Fiziksel İstismar. BAIBÜEFD 2009; 9(1): 49-62.
- 28. Us NC, Erdem R. Şiddet ve Sağlık. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2018; 2(1): 16-30.
- 29. Turhan E, Sangün Ö, İnandı T. Birinci basamakta çocuk istismarı ve önlenmesi. STED 2006; 15(9): 153-157.
- 30. Özakar Akça SÖ, Söngüt S. Çocuk istismarı ve pediatri hemşiresinin rolü. Zeynep Kamil Tıp Bülteni 2019; 50(4): 241-250.
- 31. Taner Y, Gökler B. Çocuk istismarı ve ihmali: psikiyatrik yönleri. Acta Medica 2004; 35: 82-86.
- 32. Özcan A., Kaya ŞŞ, Özdil K, Öztürk GK, Sezer F, Niğdelioğlu D, Yaşar Z. Lise öğrencilerinde şiddet eğilimi ve etkileyen faktörler. JPHN 2020; 2(1): 2-13.
- 33. Helvacı Çelik FG, Hocaoğlu Ç. Çocukluk çağı travmaları: bir gözden geçirme. Sakarya Med 2018; 8(4): 695-711.
- 34. Yolcuoğlu İG. Çocukların ihmal-istismara uğramasında aile ve çocuklara yönelik risk faktörleri ve sosyal hizmet müdahalesi. Toplum ve Sosyal Hizmet 2010; 21(1): 73-83.
- 35. İbiloğlu AO, Atlı A, Oto R, Özkan M. Çocukluk çağı cinsel istismar ve ensest olgularına çok yönlü bakış. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2018; 10(1): 84-98.
- 36. Erel Ö, Gölge ZB. Üniversite öğrencilerinde riskli davranışlar ile çocukluk çağı istismar, dürtüsellik ve riskli davranışlar arasındaki ilişki. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2015; 16: 189-197.
- 37. Altıparkmak S, Yıldırım G, Yardımcı F, Ergin D. Annelerden Alınan Bilgilerle Çocuk İstismarı ve Etkileyen Etkenler. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2013; 14(4): 354-361.
- 38. Covington S, Kohen J. Women, Alcohol and Sexuality. Advances in Alcohol and Substance Abuse 1984; 4(1): 41-56.
- 39. Özen Ş, Subaşı M, Yıldırım A, Baştürk M, Bez Y. Öfkelenme anında cama yumruk atarak kendini yaralayan hastalarda problem çözme becerileri ve çocukluk çağı travmaları. J CLIN EXP INVEST 2010; 1(1): 25-30.
- 40. Taplak AŞ, Polat S, Yüzer S. Çocuk Haklarında Unutulanlar ve Çözüm Önerileri. ERÜ Sağlık Bilimleri Üniversitesi Fakültesi Dergisi 2014; 2(1): 62-71.
- 41. Öztürk H, Yılmaz TI. Ebeler İçin Yenidoğan Sağlığı ve Hastalıkları. 2. Baskı, Elazığ: Anadolu Nobel Tıp Kitabevleri 2016.
- 42. Yolcu H, Tarhan S. Prof. Dr. İnayet Aydın'a Armağan. 1.Baskı, Pegem Akademik Yayıncılık 2021.
- 43. Yılmaz A. Çocuk istismarı ve ihmali: risk faktörleri ve çocukların psiko-sosyal gelişimi üzerindeki etkileri. Civilacademy 2009; 7(1): 63-79.
- 44. Türel Fİ, Öztürk E, Çalıcı C. Bireyden topluma travma ve şiddet: bireysel ve toplumsal şiddet olaylarına psikotarihsel bir yaklaşım. BUEFD 2018; 3(3): 3-10.
- 45. Ayraler Taner H, Çetin FH, Işık Y, İşeri E. Cinsel istismara uğrayan çocuk ve ergenlerde psikopatoloji ve ilişkili risk etkenleri. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2015; 16(4): 294-300.
- 46. Karataş Z, Yavuzer Y, Gündoğdu R. Beliren Yetişkinlikte Saldırganlık: Kişisel ve Ailesel Risk Faktörleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2019; 15(1): 61-85.
- 47. Genç M, Tolan Ö. Okul öncesi dönemde sık görülen psikolojik ve gelişimsel bozukluklarda oyun terapisi uygulamaları. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2021; 13(2): 207-231.
Toplam 47 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Psikolojide Davranış-Kişilik Değerlendirmesi, Sosyal Psikoloji |
| Bölüm | Derlemeler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 30 Nisan 2023 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 18 Aralık 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 4 Sayı: 1 |
