Öz
Son yıllarda küresel iklim krizi ile birlikte azalan su kaynakları, suyun etkin kullanılmasını zorunluluk haline getirmiştir. Su peyzaj tasarımlarının sürdürülebilirliğini sağlayan ana maddelerden bir tanesidir. Bu sebeple sürdürülebilir peyzaj alanların oluşması için suyun ihtiyaç duyulan en az şekilde kullanılmasına olanak sağlayan kurakçıl peyzaj tasarımı önemli bir yaklaşımdır. Bu çalışmada sıcak-kurak iklim bölgesinde yer alan Arizona Eyalet Üniversitesi kampüs alanındaki peyzaj uygulamalarının kurakçıl peyzaj tasarım ilkeleri açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma üç aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamada kurakçıl peyzaj tasarımına ait 7 ilke (planlama ve tasarım, toprak analizi ve hazırlığı, uygun bitki tür seçimi, çim alanların oluşturulması, etkin sulama, malç kullanımı ve uygun bakım) doğrultusunda kontrol listesi hazırlanmıştır. İkinci aşama veri toplama aşamasıdır. Bu aşamada kampüs alanında yer alan uygulamalar fotoğraflanarak ilkeler açısından uygunluğu değerlendirilmiştir. Son aşamada ise kurakçıl peyzaj tasarımının avantajları alan uygulamaları üzerinden tartışılmıştır. Bu çalışma kurakçıl peyzaj tasarımının doğru uygulamalarını ilkeler açısından açıklaması bakımından önemlidir. Çalışma sonucunda kurakçıl peyzaj tasarımı doğrultusunda su isteği, bölgenin iklim koşullarına uygun olan yerel bitki türü kullanımı, alan kullanım planlaması ve mevcut suyun yönetiminin önemi tespit edilmiştir. Peyzajda suyun sıfır tüketilmesi değil en az su kullanımı ile fonksiyonel ve estetik peyzaj tasarımın gerçekleşmesinin mümkün olduğu sonucu elde edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Abacioglu Gitmiş, E. (2021). Kurakçıl Peyzaj Düzenlemelerine Bir Tasarım Önerisi: Aliya İzzetbegoviç Parkı Örneği. Turkish Journal of Forestry, 5(5), 214–232.
- Al-azhari, W. W. (2015). Landscape Learning ; Xeriscaping Design Techniques : The Case of Jordan. International Journal of Applied and Natural Sciences, 1(2), 11–28.
- Anonim 1, 2022. https://campus.asu.edu/tempe (Erişim Tarihi 10.10.2022)
- Anonim 2, 2022. https://ag.arizona.edu/azmet/ (Erişim Tarihi 10.10.2022)
- Anonim 3, 2022. https://www.deeproot.com/case-studies/silva-cell/silva-cells-at-arizona-state-university/(Erişim Tarihi 10.10.2022)
- Anonim 4, 2022. https://www.asu.edu/about/university-history-and-milestones. (Erişim Tarihi 10.10.2022)
- Anonim 5, 2022. https://en.wikipedia.org/wiki/Lists_of_plants. (Erişim Tarihi 15.11.2022)
- Anonim 6, 2022. https://gardenoracle.com/index.html. (Erişim Tarihi 15.11.2022)
- Anonim 7, 2022. Virtual Library of Phoenix Landscape Plants. https://www.public.asu.edu/~camartin/Martin%20landscape%20plant%20library.htm. (Erişim Tarihi 15.11.2022)
- Bayramoğlu, E. (2016). Sürdürülebilir peyzaj düzenleme yaklaşımı: KTÜ Kanuni Kampüsü’nün xeriscape açısından değerlendirilmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 17(2), 119–127. https://doi.org/10.17474/acuofd.66592
- Bayramoğlu, E., & Ercan Oğuztürk, G. (2020). Kurakçıl Peyzaj Açısından Rize Sahil Parkının İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 10(21), 13–24. https://doi.org/https://doi.org/10.16950/iujad.733326
- Çetin, N., & Mansuroğlu, S. (2018). Akdeniz Koşullarında Kurakçıl Peyzaj Düzenlemelerinde Kullanılabilecek Bitki Türlerinin Belirlenmesi: Antalya/Konyaaltı Örneği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 55(1), 11–18. https://doi.org/10.20289/zfdergi.390690
- Çöp, S., & Akat, H. (2021). Kurakçıl Peyzaj Çalışmalarında Bitkisel Uygulamalar : Muğla - Sarıgerme Halk Plajı Örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12(2), 263–277. https://doi.org/https://doi.org/10.29048/makufebed.934101
- Çorbacı, Ö. L., & Erken, E. (2022). Kentsel Açık Yeşil Alanların Kurakçıl Peyzaj Açısından Değerlendirilmesi : Ankara Altınpark Örneği. Peyzaj Araştırmaları ve Uygulamaları Dergisi, 1, 1–11.
- Çorbacı, Ö. L., Özyavuz, M., & Yazgan, M. E. (2011). Peyzaj Mimarlığında Suyun Akıllı Kullanımı: Xeriscape. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 4(1), 25–31. www.nobel.gen.tr
- Herkes, G., & Korkut, A. (2021). Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Yerleşkesinin Kurakçıl Peyzaj Tasarımı Bağlamında İrdelenmesi. Artium Architecture, Urbanism, Design and Construction, 9(1), 1–10. https://doi.org/51664/artium.732611
- Hilaire, R. St., VanLeeuwen, D. M., & Torres, P. (2010). Landscape Preferences and Water Conservation Choices of Residents in a High Desert Environment. Hort Technology, 20(2), 308–314. https://doi.org/10.21273/HORTTECH.20.2.308
- Ismaeil, E. M. H., & Sobaih, A. E. E. (2022). Assessing Xeriscaping as a Retrofit Sustainable Water Consumption Approach for a Desert University Campus. Water, 14(11), 1–30. https://doi.org/10.3390/w14111681
- Kamer Aksoy, Ö., Akdoğan, S., & Sünbül, V. (2022). Çankırı Kenti Örneğinde Kent Parklarının Kurakçıl Peyzaj Açısından İrdelenmesi. Turkish Journal of Forest Science, 6(1), 327–338.
- Karaca, E., & Kuşvuran, A. (2012). Çankırı Kenti Peyzaj Düzenlemelerinde Kullanılan Bazı Bitkilerin Kurakçıl Peyzaj Açısından Değerlendirilmesi. Türk Bilimsel Derleme Dergisi, 5(2), 19–24.
- Kaylı, A., & Güneş Gölbey, A. (2020). Yeşil Altyapı ve Yeşil Bina Bileşeni Olarak Kurakçıl Peyzaj Uygulamaları. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 57(2), 140–150. https://doi.org/10.20289/zfdergi.669799
- Kısakürek, Ş., Oğuz, H., & Birhan Yılmaz, M. (2020). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üni̇versi̇tesi̇ (KSÜ) Avşar Yerleşkesi̇’ni̇n Kurakçıl Peyzaj Açısından Değerlendirilmesi. ArtGrid Journal of Architecture, Engineering & Fine Arts, 2(2), 110–121.
- Metin, M. Z., & Koçan, N. (2020). Ankara Etimesgut Yıldırım Beyazıt Parkı Örneğinde Kur akçıl Peyzaj Tasarım Uygulaması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11(1), 313–323. https://doi.org/https://doi.org/10.29048/makufebed.805132
- Nirmala, A., & Jyothi, G. (2022). Advances in Horticulture Sciences (Volume - 4). Içinde Xeriscaping: A Method of Garden Designing (C. 4, Sayı June). https://doi.org/10.22271/int.book.148
- Ozyavuz, A., & Ozyavuz, M. (2012). Xeriscape in Landscape Design. Içinde M. Özyavuz (Ed.), Landscape Planning (ss. 353–360). InTech. https://doi.org/10.5772/38989
- Pouya, S., Selçuk, E. B., & Bayramoğlu, E. (2020). İnönü üniversitesi ( Malatya - Türkiye ) yerleşkesinde bulunan bitkilerin kurakçıl peyzaj ilkeleri açısından irdelenmesi. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi, 8(2), 107–117. https://doi.org/10.33409/tbbbd.755835
- Selim, C., Bayrak, G., & Doksöz, S. (2021). Kent Parkına Yönelik Kurakçıl Peyzaj Tasarım Önerisi : Antalya Serdengeçti Parkı. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12(1), 76–91. https://doi.org/https://doi.org/10.29048/makufebed.883374 Mehmet
- Smith, B., & Patrick, R. J. (2011). Xeriscape for Urban water security: A preliminary study from Saskatoon, Saskatchewan. Canadian Journal of Urban Research, 20(2), 56–70.
- UNEP (2021). UN Environment Programme, UNEP. Progress on Integrated Water Resources Management: Global Baseline for SDG 6 Indicator 6.5.1—Degree of IWRM Implementation. 2019. Available online: https://www.unep.org/explore topics/water (Erişim Tarihi 10.10.2022).
- Welsh, D. F., & Welch, W. C. (2015). Xeriscape Landscape Water Conservation. AgriLife Extention Texas A&M System, E-447, 5-0(March), 1–14.
- WWF (2021). World Wildlife Fund, Water Scarcity. 2021. https://www.worldwildlife.org/threats/waterscarcity (Erişim Tarihi 10.10.2022).
- Yazıcı, N., Dönmez, Ş., & Şahin, C. K. (2014). Isparta Kenti Peyzaj Düzenlemelerinde Kullanılan Bazı Bitkilerin Kurakçıl Peyzaj Tasarımı Açısından Değerlendirilmesi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 14(2), 199–208.
Öz
In recent years, decreased water resources with the global climate crisis have made efficient water use necessary. Water is one of the main ingredients that ensure the sustainability of landscape designs. For this reason, xeriscaping is a fundamental approach that allows minimum water use to form sustainable landscape areas. This study aims to evaluate the xeriscape landscape of the Arizona State University (ASU) campus area in the hot-arid climate region in terms of xeric landscape design principles. This study consists of three stages. In the first stage, a checklist was prepared in line with seven principles of xeriscaping, including planning and design, soil analysis and preparation, drought-resistant plant selection, turf areas, efficient irrigation, mulches, and maintenance. The second stage is data collection. At this stage, the xeriscape design in the ASU campus area was photographed, and the suitability of photographed place was evaluated according to principles. In the last stage, the advantages of xeriscaping are discussed. This study is important for explaining the correct practices of xeric landscape design. As a result of the study, the importance of selecting local plant species, planning and designing, and managing the water were determined. It has been concluded that although zero water consumption is not possible in landscape design, functional and aesthetic landscape design is possible with minimum water use.
Anahtar Kelimeler
Xeriscaping design principles campus implementation criteria
Kaynakça
- Abacioglu Gitmiş, E. (2021). Kurakçıl Peyzaj Düzenlemelerine Bir Tasarım Önerisi: Aliya İzzetbegoviç Parkı Örneği. Turkish Journal of Forestry, 5(5), 214–232.
- Al-azhari, W. W. (2015). Landscape Learning ; Xeriscaping Design Techniques : The Case of Jordan. International Journal of Applied and Natural Sciences, 1(2), 11–28.
- Anonim 1, 2022. https://campus.asu.edu/tempe (Erişim Tarihi 10.10.2022)
- Anonim 2, 2022. https://ag.arizona.edu/azmet/ (Erişim Tarihi 10.10.2022)
- Anonim 3, 2022. https://www.deeproot.com/case-studies/silva-cell/silva-cells-at-arizona-state-university/(Erişim Tarihi 10.10.2022)
- Anonim 4, 2022. https://www.asu.edu/about/university-history-and-milestones. (Erişim Tarihi 10.10.2022)
- Anonim 5, 2022. https://en.wikipedia.org/wiki/Lists_of_plants. (Erişim Tarihi 15.11.2022)
- Anonim 6, 2022. https://gardenoracle.com/index.html. (Erişim Tarihi 15.11.2022)
- Anonim 7, 2022. Virtual Library of Phoenix Landscape Plants. https://www.public.asu.edu/~camartin/Martin%20landscape%20plant%20library.htm. (Erişim Tarihi 15.11.2022)
- Bayramoğlu, E. (2016). Sürdürülebilir peyzaj düzenleme yaklaşımı: KTÜ Kanuni Kampüsü’nün xeriscape açısından değerlendirilmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 17(2), 119–127. https://doi.org/10.17474/acuofd.66592
- Bayramoğlu, E., & Ercan Oğuztürk, G. (2020). Kurakçıl Peyzaj Açısından Rize Sahil Parkının İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 10(21), 13–24. https://doi.org/https://doi.org/10.16950/iujad.733326
- Çetin, N., & Mansuroğlu, S. (2018). Akdeniz Koşullarında Kurakçıl Peyzaj Düzenlemelerinde Kullanılabilecek Bitki Türlerinin Belirlenmesi: Antalya/Konyaaltı Örneği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 55(1), 11–18. https://doi.org/10.20289/zfdergi.390690
- Çöp, S., & Akat, H. (2021). Kurakçıl Peyzaj Çalışmalarında Bitkisel Uygulamalar : Muğla - Sarıgerme Halk Plajı Örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12(2), 263–277. https://doi.org/https://doi.org/10.29048/makufebed.934101
- Çorbacı, Ö. L., & Erken, E. (2022). Kentsel Açık Yeşil Alanların Kurakçıl Peyzaj Açısından Değerlendirilmesi : Ankara Altınpark Örneği. Peyzaj Araştırmaları ve Uygulamaları Dergisi, 1, 1–11.
- Çorbacı, Ö. L., Özyavuz, M., & Yazgan, M. E. (2011). Peyzaj Mimarlığında Suyun Akıllı Kullanımı: Xeriscape. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 4(1), 25–31. www.nobel.gen.tr
- Herkes, G., & Korkut, A. (2021). Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Yerleşkesinin Kurakçıl Peyzaj Tasarımı Bağlamında İrdelenmesi. Artium Architecture, Urbanism, Design and Construction, 9(1), 1–10. https://doi.org/51664/artium.732611
- Hilaire, R. St., VanLeeuwen, D. M., & Torres, P. (2010). Landscape Preferences and Water Conservation Choices of Residents in a High Desert Environment. Hort Technology, 20(2), 308–314. https://doi.org/10.21273/HORTTECH.20.2.308
- Ismaeil, E. M. H., & Sobaih, A. E. E. (2022). Assessing Xeriscaping as a Retrofit Sustainable Water Consumption Approach for a Desert University Campus. Water, 14(11), 1–30. https://doi.org/10.3390/w14111681
- Kamer Aksoy, Ö., Akdoğan, S., & Sünbül, V. (2022). Çankırı Kenti Örneğinde Kent Parklarının Kurakçıl Peyzaj Açısından İrdelenmesi. Turkish Journal of Forest Science, 6(1), 327–338.
- Karaca, E., & Kuşvuran, A. (2012). Çankırı Kenti Peyzaj Düzenlemelerinde Kullanılan Bazı Bitkilerin Kurakçıl Peyzaj Açısından Değerlendirilmesi. Türk Bilimsel Derleme Dergisi, 5(2), 19–24.
- Kaylı, A., & Güneş Gölbey, A. (2020). Yeşil Altyapı ve Yeşil Bina Bileşeni Olarak Kurakçıl Peyzaj Uygulamaları. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 57(2), 140–150. https://doi.org/10.20289/zfdergi.669799
- Kısakürek, Ş., Oğuz, H., & Birhan Yılmaz, M. (2020). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üni̇versi̇tesi̇ (KSÜ) Avşar Yerleşkesi̇’ni̇n Kurakçıl Peyzaj Açısından Değerlendirilmesi. ArtGrid Journal of Architecture, Engineering & Fine Arts, 2(2), 110–121.
- Metin, M. Z., & Koçan, N. (2020). Ankara Etimesgut Yıldırım Beyazıt Parkı Örneğinde Kur akçıl Peyzaj Tasarım Uygulaması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11(1), 313–323. https://doi.org/https://doi.org/10.29048/makufebed.805132
- Nirmala, A., & Jyothi, G. (2022). Advances in Horticulture Sciences (Volume - 4). Içinde Xeriscaping: A Method of Garden Designing (C. 4, Sayı June). https://doi.org/10.22271/int.book.148
- Ozyavuz, A., & Ozyavuz, M. (2012). Xeriscape in Landscape Design. Içinde M. Özyavuz (Ed.), Landscape Planning (ss. 353–360). InTech. https://doi.org/10.5772/38989
- Pouya, S., Selçuk, E. B., & Bayramoğlu, E. (2020). İnönü üniversitesi ( Malatya - Türkiye ) yerleşkesinde bulunan bitkilerin kurakçıl peyzaj ilkeleri açısından irdelenmesi. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi, 8(2), 107–117. https://doi.org/10.33409/tbbbd.755835
- Selim, C., Bayrak, G., & Doksöz, S. (2021). Kent Parkına Yönelik Kurakçıl Peyzaj Tasarım Önerisi : Antalya Serdengeçti Parkı. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12(1), 76–91. https://doi.org/https://doi.org/10.29048/makufebed.883374 Mehmet
- Smith, B., & Patrick, R. J. (2011). Xeriscape for Urban water security: A preliminary study from Saskatoon, Saskatchewan. Canadian Journal of Urban Research, 20(2), 56–70.
- UNEP (2021). UN Environment Programme, UNEP. Progress on Integrated Water Resources Management: Global Baseline for SDG 6 Indicator 6.5.1—Degree of IWRM Implementation. 2019. Available online: https://www.unep.org/explore topics/water (Erişim Tarihi 10.10.2022).
- Welsh, D. F., & Welch, W. C. (2015). Xeriscape Landscape Water Conservation. AgriLife Extention Texas A&M System, E-447, 5-0(March), 1–14.
- WWF (2021). World Wildlife Fund, Water Scarcity. 2021. https://www.worldwildlife.org/threats/waterscarcity (Erişim Tarihi 10.10.2022).
- Yazıcı, N., Dönmez, Ş., & Şahin, C. K. (2014). Isparta Kenti Peyzaj Düzenlemelerinde Kullanılan Bazı Bitkilerin Kurakçıl Peyzaj Tasarımı Açısından Değerlendirilmesi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 14(2), 199–208.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Peyzaj Mimarlığı |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 4 Sayı: 2 |
