Öz
Bu çalışmada, Karadeniz’den avlanan mezgit (Merlangius merlangus), barbunya (Mullus barbatus) ve kalkan (Scophthalmus maximus) av miktarlarının alan ve zamansal değişimleri Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından erişime açık olarak yayınlanan balıkçılık istatistikleri kullanılarak ele alınmıştır.
Mezgit balığının (Merlangius merlangus) tüm Türkiye denizlerindeki av miktarı 1981 yılından 1988 yılına kadar düzenli bir artış göstererek 1988 yılında 56 yıllık sürecin en yüksek miktarına ulaşmıştır. Diğer yıllarda dalgalı bir üretim seyri göstermiştir. 1989 yılına kadar artış gösteren bir seyirle devam eden Barbunya balığı (Mullus barbatus) günümüze kadar azalan oranda av vermiş ve 1971 yılından sonraki en düşük av miktarını 2022 yılında vermiştir. En yüksek av miktarını 1983 yılında veren Kalkan balığı (Scophthalmus maximus) 2000’li yılların başından günümüze kadar 1000 tonun altında av vermiştir.
1967-2022 yılları arasındaki süreçte, Doğu ve Batı Karadeniz üretim miktarı bakımından karşılaştırıldığında Barbunya ve Kalkan balığı av miktarının çoğunluğu Doğu Karadeniz’den sağlanmıştır. Mezgit balığının ise 2017 yılına kadar Doğu Karadeniz’deki av miktarı fazla olmakla birlikte 2017 yılından itibaren Batı Karadeniz’in daha fazla av verdiği tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Av İstatistikleri, Barbunya, Kalkan, Mezgit, Karadeniz
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ak, İ., Balık, İ. (2020). Cumhuriyetin İlanından 2020 Yılına Türkiye’nin Su Ürünleri Üzerine Kamu Örgütlenmeleri ve Desteklemeleri. Turkish Journal of Maritime and Marine Sciences 6(2): 144-157.
- Avşar, D. (1998). Balıkçılık Biyolojisi ve Populasyon Dinamiği, 303 s, Çukurova Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi Ders Kitapları, No:5, Adana.
- Balkas, T., Mihnea, R., Serbanescu, O., Ünlüata, U. (1990). State of the Marine Environment in the Black Sea Region, UNEP Regional Seas Reports and Studies, FAO, Rome, 124 p.
- Bat, L. (2016). Kirlilik ve Balıkçılık, Karadeniz ve Balıkçılık Çalıştayı, 13-14 Ekim 2016, Sinop.
- Brander, K. (2010). Impacts of climate change on fisheries. J. Mar. Syst. 79: 389-402.
- Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü (BSGM) Haber Arşivi (2019). Erişim Tarihi: 15.02.2024 , https://www.tarimorman.gov.tr/BSGM/Haber/173/Karadenizde-Kalkan-Baligi-Kotasinda-En-Buyuk-Pay-Turkiyeye adresinden alınmıştır.
- Çelik Mavruk, N., Mavruk, S., Avşar, D. (2021). Assessment of goatfish fisheries in Turkey based on the microdata set of official landing statistics. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 38(3): 303-309. doi: 10.12714/egejfas.38.3.06.
- Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) (1984). Su Ürünleri İstatistikleri, Türkiye.
- Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) (2002). Su Ürünleri İstatistikleri, Türkiye.
- Genç, Y. (2000). Türkiye’nin Doğu Karadeniz Kıyılarındaki Barbunya (Mullus barbatus ponticus, Ess. 1972) Balığının Biyo-Ekolojik Özellikleri ve Populasyon Parametreleri. Doktora Tezi, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Balıkçılık Teknolojisi Mühendisliği Anabilim Dalı, Trabzon, 182 s.
- Karakulak, F.S. (2016). Karadeniz Demersal Balıkları ve Koruma Stratejileri, Karadeniz ve Balıkçılık Çalıştayı, 13-14 Ekim 2016, Sinop.
- Koç, F. (1970). Karadeniz Balıkçılığı ve Problemleri, Türkiye Balıkçılığının Sorunları ve Geliştirme Çareleri Semineri, 9-10 Nisan 1970, Samsun.
- Oğuz, T. (2016). Karadeniz’de İklim Değişiklikleri ve Çevresel Baskıların Balıkçılığa Etkileri, Karadeniz ve Balıkçılık Çalıştayı, 13-14 Ekim 2016, Sinop.
- Ordu Ticaret Borsası (2014). Karadeniz’de Balıkçılık ve Sorunları, 32 s.
- Samsun, N., Kalaycı, F. (2004). Orta Karadeniz (Sinop)’de kalkan avcılığı, birim çabadaki av miktarı ve kalkan ağlarının özelliklerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi 2 (12): 99-108.
- Saygu, İ. (2022). Karadeniz'de Demersal Balıklara Ait Av Miktarlarının Trend Analizi. Anadolu Çevre ve Hayvan Dergisi 7(1): 39-44.
- Tosunoğlu, Z., Ceyhan, T. (2021). An analysis of historical landing data of some pelagic species caught by purse seines in the Aegean Sea. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 38(4): 417-426. doi: 10.12714/egejfas.38.4.03.
- TÜİK (2020). Su Ürünleri İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu.
- TÜİK (2022). Su Ürünleri İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu.
- Zaitsev, Y. (2008). An Introduction to the Black Sea Ecology, 228 pp., Smil Editing and Publishing Agency Ltd, Odessa.
- Zengin, M. (1998). Karadeniz’de kıyı balıkçılığı, mevcut durum, sorunlar ve çözüm önerileri. Ege Üniversitesi Su Ürünleri fakültesi Su Ürünleri Dergisi 15(1-2): 33-47.
- Zengin, M. (2001). Karadeniz’deki kalkan stoklarının geliştirilmesi için yapılan çalışmalar. Yunus Araştırma Bülteni 1(2): 8-9.
Öz
Bu çalışmada, Karadeniz’den avlanan mezgit (Merlangius merlangus), barbunya (Mullus barbatus) ve kalkan (Scophthalmus maximus) av miktarlarının alan ve zamansal değişimleri Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından erişime açık olarak yayınlanan balıkçılık istatistikleri kullanılarak ele alınmıştır.
Mezgit balığının (Merlangius merlangus) tüm Türkiye denizlerindeki av miktarı 1981 yılından 1988 yılına kadar düzenli bir artış göstererek 1988 yılında 56 yıllık sürecin en yüksek miktarına ulaşmıştır. Diğer yıllarda dalgalı bir üretim seyri göstermiştir. 1989 yılına kadar artış gösteren bir seyirle devam eden Barbunya balığı (Mullus barbatus) günümüze kadar azalan oranda av vermiş ve 1971 yılından sonraki en düşük av miktarını 2022 yılında vermiştir. En yüksek av miktarını 1983 yılında veren Kalkan balığı (Scophthalmus maximus) 2000’li yılların başından günümüze kadar 1000 tonun altında av vermiştir.
1967-2022 yılları arasındaki süreçte, Doğu ve Batı Karadeniz üretim miktarı bakımından karşılaştırıldığında Barbunya ve Kalkan balığı av miktarının çoğunluğu Doğu Karadeniz’den sağlanmıştır. Mezgit balığının ise 2017 yılına kadar Doğu Karadeniz’deki av miktarı fazla olmakla birlikte 2017 yılından itibaren Batı Karadeniz’in daha fazla av verdiği tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Av İstatistikleri, Barbunya, Kalkan, Mezgit, Karadeniz
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ak, İ., Balık, İ. (2020). Cumhuriyetin İlanından 2020 Yılına Türkiye’nin Su Ürünleri Üzerine Kamu Örgütlenmeleri ve Desteklemeleri. Turkish Journal of Maritime and Marine Sciences 6(2): 144-157.
- Avşar, D. (1998). Balıkçılık Biyolojisi ve Populasyon Dinamiği, 303 s, Çukurova Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi Ders Kitapları, No:5, Adana.
- Balkas, T., Mihnea, R., Serbanescu, O., Ünlüata, U. (1990). State of the Marine Environment in the Black Sea Region, UNEP Regional Seas Reports and Studies, FAO, Rome, 124 p.
- Bat, L. (2016). Kirlilik ve Balıkçılık, Karadeniz ve Balıkçılık Çalıştayı, 13-14 Ekim 2016, Sinop.
- Brander, K. (2010). Impacts of climate change on fisheries. J. Mar. Syst. 79: 389-402.
- Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü (BSGM) Haber Arşivi (2019). Erişim Tarihi: 15.02.2024 , https://www.tarimorman.gov.tr/BSGM/Haber/173/Karadenizde-Kalkan-Baligi-Kotasinda-En-Buyuk-Pay-Turkiyeye adresinden alınmıştır.
- Çelik Mavruk, N., Mavruk, S., Avşar, D. (2021). Assessment of goatfish fisheries in Turkey based on the microdata set of official landing statistics. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 38(3): 303-309. doi: 10.12714/egejfas.38.3.06.
- Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) (1984). Su Ürünleri İstatistikleri, Türkiye.
- Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) (2002). Su Ürünleri İstatistikleri, Türkiye.
- Genç, Y. (2000). Türkiye’nin Doğu Karadeniz Kıyılarındaki Barbunya (Mullus barbatus ponticus, Ess. 1972) Balığının Biyo-Ekolojik Özellikleri ve Populasyon Parametreleri. Doktora Tezi, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Balıkçılık Teknolojisi Mühendisliği Anabilim Dalı, Trabzon, 182 s.
- Karakulak, F.S. (2016). Karadeniz Demersal Balıkları ve Koruma Stratejileri, Karadeniz ve Balıkçılık Çalıştayı, 13-14 Ekim 2016, Sinop.
- Koç, F. (1970). Karadeniz Balıkçılığı ve Problemleri, Türkiye Balıkçılığının Sorunları ve Geliştirme Çareleri Semineri, 9-10 Nisan 1970, Samsun.
- Oğuz, T. (2016). Karadeniz’de İklim Değişiklikleri ve Çevresel Baskıların Balıkçılığa Etkileri, Karadeniz ve Balıkçılık Çalıştayı, 13-14 Ekim 2016, Sinop.
- Ordu Ticaret Borsası (2014). Karadeniz’de Balıkçılık ve Sorunları, 32 s.
- Samsun, N., Kalaycı, F. (2004). Orta Karadeniz (Sinop)’de kalkan avcılığı, birim çabadaki av miktarı ve kalkan ağlarının özelliklerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi 2 (12): 99-108.
- Saygu, İ. (2022). Karadeniz'de Demersal Balıklara Ait Av Miktarlarının Trend Analizi. Anadolu Çevre ve Hayvan Dergisi 7(1): 39-44.
- Tosunoğlu, Z., Ceyhan, T. (2021). An analysis of historical landing data of some pelagic species caught by purse seines in the Aegean Sea. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 38(4): 417-426. doi: 10.12714/egejfas.38.4.03.
- TÜİK (2020). Su Ürünleri İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu.
- TÜİK (2022). Su Ürünleri İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu.
- Zaitsev, Y. (2008). An Introduction to the Black Sea Ecology, 228 pp., Smil Editing and Publishing Agency Ltd, Odessa.
- Zengin, M. (1998). Karadeniz’de kıyı balıkçılığı, mevcut durum, sorunlar ve çözüm önerileri. Ege Üniversitesi Su Ürünleri fakültesi Su Ürünleri Dergisi 15(1-2): 33-47.
- Zengin, M. (2001). Karadeniz’deki kalkan stoklarının geliştirilmesi için yapılan çalışmalar. Yunus Araştırma Bülteni 1(2): 8-9.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Balıkçılık Yönetimi |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 6 Mart 2024 |
| Yayımlanma Tarihi | |
| Gönderilme Tarihi | 5 Aralık 2023 |
| Kabul Tarihi | 28 Şubat 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Erken Görünüm Makaleler |
