Męczeństwo ks. Stanisława Streicha a luboński komunizm końca lat trzydziestych XX wieku
DOI:
https://doi.org/10.52404/ttnwloc.stwl.25.5Słowa kluczowe:
komunizm, zbrodnia lubońska, męczeństwo, proces beatyfikacyjnyAbstrakt
Celem niniejszego opracowania jest ukazanie okoliczności zamordowania ks. proboszcza Stanisława Streicha 27 lutego 1938 r. w kościele pw. św. Jana Bosko w Luboniu w kontekście lubońskiego komunizmu. Fakt zbrodni dokonanej przez komunistę Wawrzyńca Nowaka oraz męczeńska śmierć katolickiego kapłana zaistniał na tle politycznym, światopoglądowym i społecznym w II Rzeczypospolitej. Ówczesna prasa, szeroko komentując morderstwo, stała się niezwykle cennym źródłem informacji na temat wydarzeń, które rozegrały się w Luboniu. Artykuły prasowe wsparte wspomnieniami naocznych świadków zamordowania księdza oraz tych którzy swoją wiedzę czerpali ze słyszenia o zbrodni od swoich krewnych, od samego początku dawały jasny przekaz o męczeństwie lubońskiego proboszcza, które mimo wielu trudności, w prostej linii zmierzało do rozpoczęcia procesu beatyfikacyjnego. Treści składające się na realizację opracowania w znacznej części uległy rozproszeniu i znajdują się w różnych bibliotekach i archiwach. Dlatego proces badawczy w artykule został przeprowadzony metodą analityczno-syntetyczną. Synteza umożliwiła zestawienie i ujęcie materiału badanego w całość, odtworzoną na podstawie wcześniejszej analizy oraz pozwoliła na przebadanie źródeł pod kątem wybranego zagadnienia, ujętego w temacie pracy, wyciągnięcie konkluzji, a także udzielenie odpowiedzi na postawione dubia.
Bibliografia
Archiwum Państwowe w Poznaniu. Urząd Wojewódzki, Sprawozdania ze stanu
bezpieczeństwa za m-ce I-II-III 1938, sygn. 5701.
Archiwum postulacji Sługi Bożego ks. Stanisława Streicha w Kobylnicy:
Wspomnienie Haremzy Romana.
Wspomnienie Kaczmarka Stanisława.
Wspomnienie Kubackiej Wandy.
Wspomnienie Malepszaka Stanisława.
Wspomnienie Molińskiego Krzysztofa.
Wspomnienie Pawlickiego Józefa.
Wspomnienie Ruszkowskiego Adama.
Wspomnienie Ruszkowskiego Piotra Pawła.
Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu, Relacja ks. Ignacego Adamskiego – dziekana stęszewskiego, Łódź-Wieś, 27 II 1938.
Archiwum parafii pw. św. Jana Bosko w Luboniu:
Co mówi Sobczakowa, Luboń, III 1938.
Orzeczenia biegłych, Poznań, 21 III 1938.
12.000 ludzi na zebraniu Stronnictwa Narodowego. Poznań protestuje przeciw zbrodniczym poczynaniom żydo-komuny w Polsce, „Warszawski Dziennik Narodowy”, 1938, nr 66, s. 4.
Alarmujące memento (Rozważania na tle zbrodni lubońskiej), „Samoobrona Narodu”, 1938, nr 12, s. 2.
Aresztowania w związku ze zbrodnią lubońską, „Dziennik Poznański”, 5 III 1938, nr 52, s. 4.
Aresztowania za pochwalenie zbrodni lubońskiej, „Orędownik”, 1938 nr 53, s. 2.
Aresztowanie czterech osób za pochwalanie zbrodni lubońskiej, „Nowy Kurier”, 1938, nr 52, s. 9.
Duszpasterz pada od kul zbrodniarza podczas nabożeństwa, „Dziennik Poznański”, 1 III 1938, nr 48, s. 1. 5.
Echa morderstwa w Luboniu, „Robotnik Poznańsko-Pomorski”, 1938, nr 62, s. 4.
Echa morderstwa w Luboniu, „Robotnik”, 1938, nr 62, s. 5.
Gomułka W., Pamiętniki, t. 1, Warszawa, 1994.
Komunista mordercą śp. ks. proboszcza Streicha w Luboniu. Dalsze szczegóły morderstwa sylwetka zbrodniarza, „Gazeta Polska”, 1938, nr 49, s. 1.
Malepszak S., Luboń i okolice. Dzieje osadnictwa i dziewięciu parafii, Luboń 2005.
Manifestacja antykomunistyczna w Luboniu zorganizowana przez Stronnictwo Narodowe, „Orędownik”, 1938, nr 67, s. 4.
Morderca luboński był wybitnym komunistą. Akt oskarżenia został doręczony, „Czas”, 1938, nr 64, s. 13.
Morderca śp. ks. Streicha skazany na śmierć. Zeznania świadków. Przemówienia oskarżyciela i obrońcy. Wyrok, „Orędownik”, 1938, nr 68, s. 3–4.
Mordercą był komunista, przybyły przed trzema laty z Bolszewii. Na miejscu męczeńskiej śmierci katolickiego kapłana, „Wielkopolanin”, 1938, nr 25, s. 3.
Mueller W., Błogosławiona krew – męczeństwo Sługi Bożego ks. Stanisława Streicha, Poznań 2017.
Mueller W., Sacerdos et Hostia. Ks. Stanisław Streich – Męczennik sprawy Chrystusowej, Poznań 2021.
Na miejscu męczeńskiej śmierci kapłana, „Orędownik”, 1938, nr 50, s. 1–2.
Nowy wyrok skazujący za pochwalenie zbrodni lubońskiej, „Orędownik”, 1938, nr 97, s. 5.
Oszczercom w odpowiedzi, „Robotnik”, 1938, nr 81, s. 2.
Pochwalił zbrodnię lubońską posiedzi za to 10 miesięcy w więzieniu. Z rozpraw Sądu Okręgowego z Leszna w Kościanie, „Gazeta Polska”, 1938, nr 96, s. 3.
Posłowie wielkopolscy zapowiadają walkę z bezbożnictwem i komunizmem, „Dziennik Bydgoski”, 1938, nr 52, s. 2.
Potężna manifestacja Katolickiego i narodowego Poznania. Wielkie zebranie Stronnictwa Narodowego, pochód przez miasto i modlitwa o Wielką Polskę u stóp Pomnika Serca Jezusowego, „Orędownik”, 8 III 1938, nr 55, s. 1–2.
Protest narodowej Warszawy przeciw ohydnej zbrodni lubońskiej, „Warszawski Dziennik Narodowy”, 1938, nr 65, s. 1.
Pryjda M., Sprawa księdza Streicha na łamach prasy, „Rocznik Historyczny Lubonia”, 4(2014), s. 69–132 [praca mgr., Katolicki Uniwersytet Lubelski, Lublin 1995].
Sylwetka zamordowanego kapłana, „Orędownik”, 1938, nr 67, s. 1.
Wielka manifestacja przeciw zbrodni lubońskiej odbędzie się z inicjatywy Stronnictwa Narodowego w niedzielę dn. 6 bm. w Poznaniu, „Orędownik”, 1938, nr 54, s. 1.
Wspomnienia o mordercy Nowaku, kiedy on przebywał w Moskwie w roku 1918, „Przewodnik Katolicki”, 1938, nr 37, s. 627.
Wstrząsająca w swej grozie zbrodnia w kościele, „Kurier Poznański”, 1938, nr 95, s. 8–9.
Za pochwalenie zbrodni lubońskiej poszli do aresztu, „Wielkopolanin”, 1938, nr 33, s. 7.
Zbrodnia w Luboniu, „Biuletyn K. A. P.”, 2 III 1938, nr 50.
„Dziennik Poznański”, 5 III 1938, nr 52, s. 4.
„Myśl Narodowa. Tygodnik Poświęcony Kulturze Twórczości Polskiej”, 1938, nr 12.
„Polska Zachodnia”, 3 III 1938, nr 61.
„Polska Zachodnia”, 23 III 1938, nr 81.
„Warszawski Dziennik Narodowy”, 1938, nr 117 B.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Oznaczenie wydania
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
