TAŞERON (İŞÇİLERİ) TAŞ TAŞISIN: BELEDİYE İŞÇİLERİ ÖRNEĞİ
Öz
Türkiye’ de 1980 lerden sonra hız kazanan neo-liberal politikaların bir yansıması olarak taşeronlaşma hızlı bir şekilde artış göstermiştir. 2018 yılına gelindiğinde kamu sektöründe birçok hizmetin taşeron firmalar aracılığıyla yerine getirildiği görülmektedir. Çalışma, taşeronluğun Türkiyede gelişim sürecini, uygulamadaki görünümünü ve alt işveren işçilerinin sorunlarını temel almış ve bu eksende yapılan bir alan çalışmasıyla da desteklenmiştir. Alan çalışmasında da çalışanların iş tatmini ile örgütsel sinizm düzeyleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmanın evrenini Ordu İli belediyelerinde çalışan işçiler oluşturmaktadır. Örneklem sayısı 181 dir. Araştırmada örgütsel sinizmi ölçmek için Brandes vd. (1999) tarafından geliştirilmiş ve Türkçeye uyarlaması Kalağan (2009) tarafından yapılmış üç boyutlu ‘’örgütsel sinizm ölçeği’’ kullanılmıştır. İş tatminini ölçmek için ise Spector (1985) tarafından geliştirilen ve Yelboğa (2009) tarafından Türkçeye uyarlanan 36 maddelik ‘’İş tatmini ölçeği’’ kullanılmıştır. Verileri analiz etmek için SPSS programı kullanılmıştır. Belediye işçilerinin iş tatminleri orta, sinizm düzeyleri ise düşük çıkmıştır. Yapılan korelasyon analizinde değişkenler arasında negatif yönlü orta seviyede ilişki tespit edilmiştir. Yapılan T testi sonucunda kadrolu işçiler ve alt işveren işçilerinin iş doyumu ve örgütsel sinizm düzeyleri arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır.
Anahtar Kelimeler
Taşeron İşçiler Örgütsel Sinizm İş Tatmini Belediye İşçileri
Kaynakça
- Acar İ. A. ve Gül H., (2007), 1980 Sonrasında Kamusal Mal ve Hizmet Sunumunda Yaşanan Dönüşüm, 22. Türkiye Maliye Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Isparta, 256-284. Aktürk, B. (2015). “Kamu Kurum Ve Kuruluşlarında Çalıştırılan Alt İşveren (Taşeron) İşçilerinin Kıdem Tazminatı Nasıl Ödenecektir?” İSMMMO Mali Çözüm Ocak-Şubat. Akyiğit, E. (2014) İş Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara Akyiğit, E. (2015) Kamuda Asıl İşin bir Bölümü Altişverene Verilirken Muafiyet Var mıdır?, Çalışma ve Toplum, 2 Andersson, L. (1996), Employee Cynicism: An Examination Using a Contract Violation Framework, Human Relations, No 49, 1395-1418 Aydın, U. (2015) 6552 Sayılı (Torba) Yasa Sonrası Asıl İşveren - Alt İşveren İlişkileri, Sosyal Güvenlik Dergisi, Cilt 5 Sayı 1 Bakır, O. (2016). “Bir Yılan Hikâyesi ve Kadro Masalında Sona Doğru: Bir Truva Atı Olarak “Özel Sözleşmeli Personel”.” Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 71(3). Çelik, Aziz (2013) “10 Soruda Taşeron Dosyası: ‘Taşeron Cumhuriyeti Müjdesi!”, http://t24.com.tr/yazi/10-soruda- taseron-dosyasi-taseron-cumhuriyeti-mujdesi/6522 (28.05.2013). Çukurçayır, M., “Yerel Yönetimde Değişim: Bürokratik Örgütten Hizmet İşletmesine Doğru” Sayıştay Dergisi, 2009, (73), 31-49 Dean, J. W. JR., Brandes, P. ve Dharwadkar, E. (1998) “Organizational Cynicism”, Academy of Management Review, c.23, s.2, ss. 341-352 Erdoğan, H. (2016) Taşeron İşletme Personeli İş Tatmin Düzeyi: Adana Büyükşehir Belediyesinde Bir Araştırma, International Multidisciplinary Conference, 21-22 Nisan, Antalya Etci, H. ve D. Kağnıcıoğlu (2017). “Kamuda Taşeron Olarak Çalışan İşçilerin Sendikal Algısı: Eskişehir Örneği.” Çalışma ve Toplum Dergisi 1. Giunta, A.; Nifo, A., Scalera, D. (2012) Subcontracting in Italian Industry: Labour Division, Firm Growth and the North-South Divide, Regional Studies Journal, Vol 46:8, 1067-1083 Hak-İş. (2014) Taşeron İşçi Gerçeği Araştırması, Ankara İslamoğlu, E. and S. Yıldırımalp (2016). «Kamu Sektöründe Çalişan Taşeron Kadin İşçİlerİn Sorunlari.» Çanakkale Onsekİz Mart Ünİversİtesİ Dr. H. İbrahİm Bodur Gİrİşİmcİlİk Uygulama Ve Araştirma Merkezİ Gİrİşİmcİlİk Ve Kalkinma Dergİsİ 11(2): 175-197. İzgi, M. C. and H. Ö. Türkmen (2012). «Akdeniz Üniversitesi’nde taşeron sağlık işçilerinin işçi sağlığı ve iş güvenliği durum tespiti.» Türkiye Halk Sağlığı Dergisi 10(3). KALAĞAN, G. (2009). Araştırma Görevlilerinin Örgütsel Destek Algıları ile Örgütsel Sinizm Tutumları Arasındaki İlişki. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi ve Denetimi Programı Yüksek Lisans Tezi. Kavuncubaşı Ş. (2010) Kamudan özele hastanelerde dışarıdan hizmet alımı. Hospital News (73):7-19. Kaya, G. (2015). “Kamudaki Taşeron İşçiler Üzerine Bir Alan Araştırması: Adıyaman Örneği.” Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 14(55). Keser, A., Güler, B.K. (2016) Çalışma Psikolojisi, Umuttepe Yayınları Koç, Yıldırım (2001) Taşeronluk ve Fason Üretim: Sorunlar, Çözümler, Türk-İş Eğitim Yayınları No: 61, Ankara Min, K. B., vd. (2013). “Subcontractors and Increased Risk for Work-Related Diseases and Absenteeism.” American Journal Of Industrial Medicine 56. Naus, A.J.A.M. (2007) Organizational Cynicism on The Nature, Antecedents, and Consequences of Employee Cynicism Toward The Employing Organization, (YayınlanmamıĢ Doktora Tezi), Maastricht University, Maastricht, s.15-24. Okcan, N. ve O. Bakır (2010). “İşletmenin ve İşin Gereği Taşeronlaştırma”: Taşeron Cumhuriyetine Doğru….” Çalışma ve Toplum Dergisi 4. Öngel, S. (2014) Türkiye’de Taşeronlaşmanın Boyutları, Diskar (http://disk.org.tr/wp-content/uploads/2014/02/ DiSKAR_06.pdf ) Ören, K., vd. (2016). “Refah Devleti Paradoksu Olarak Kamuda Taşeron Çalışma Sistemi: Isparta Örneği.” HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi 5(11). Özdemir, G. Y. (2010). “Despotik Emek Rejimi Olarak Taşeron Çalışma.” Çalışma ve Toplum Dergisi 4. Özveri, M. (2014). “Alt işveren Sermayenin Örgütlü İşgücüne Başkaldırısıdır”, DİSK AR: 28-37. Srivastava, A., ve Adams, J. W. (2011). Relationship Between Cynicism and Job Satisfaction: Exploration of Mechanisms. Psychol Rep, 108(1), 27-42. doi:10.2466/02.07.09.14.PR0.108.1.27-42 Şafak, C. (2004) 4857 Sayılı İş Kanunu Çerçevesinde Taşeron (Alt işveren) Meselesi, TBB Dergisi, Sayı 51 Şahin İlkorkor Z., (2010), Kamu Yönetiminde Etkinliğin sağlanmasında Alternatif Bir Model: İhale Yöntemi, Türk İdare Dergisi, 468, 63-84. Taşkıran, G. (2011). Taşeron İşçİlerde Örgütlenme Sorunlari: Sağlik İşçİlerİ Üzerİne Bİr Araştirma. III. Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu (24-25 Ekim 2011) Kocaeli. Taşkıran, Gülçin (2011), ”Sınıf Örgütlenmesinde Yeni Deneyimler”, Çalışma ve Toplum, 2011/4 Tiyek, R. (2014) Devletin Endüstri İlişkilerindeki Rolü ve Taşeron Çalışma, Hak-İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, Cilt 3, Yıl 3, Sayı 7, Ulukan, N. C. ve D. Ö. Yılmaz (2016). “Kamu Sağlık Sektöründe Çalışan Taşeron Kadın İşçiler: Samsun ve Ordu İli Örneği.” Çalışma ve Toplum Dergisi(1). Ulutaş, Çağla Ünlütürk (2011), Türkiye’de Sağlık Emek Sürecinin Dönüşümü, (Ankara: NotaBene Yayınları). Wills, J. (2009). “Subcontracted Employment and Its Challenge to Labor.” Labor Studies Journal 34(4). Yasım, Y.K. (2016) Kadınların İş- Aile Yaşam Çatışmalarının Örgütsel Sinizm İle İlişkisi: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Ens. Yayınlanmamış Doktora Tezi Yelboğa, A. (2012) Örgütsel Adalet ile İş Doyumu İlişkisi: Ampirik Bir Çalışma; Ege Akademik Bakış, Cilt 12 Sayı 2