Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi

Öz

Çerkesler, Çarlık Rusya‟nın tarihi emellerine ulaşmak amacıyla takip ettiği siyasetine
karşı verdikleri bağımsızlık mücadelesini kaybetmeleriyle, anayurtları Kafkasya işgaline
uğradı. Hâkimiyet altına girmeyi kabullenmediklerinden, Çarlık rejimi tarafından anayurtlarından
kitlesel zorunlu muhacerete, yani sürgüne tabi tutuldular. Osmanlı sultanını dünyevi lider olarak
tanıdıklarından, Osmanlı Devleti‟nin Anadolu ve Rumeli topraklarına hicret edip iskân ettirilerek,
Osmanlı vatandaşı oldular.
93 Harbinde Osmanlı ordusu saflarında, tekrar Çarlık Rusya‟ya karşı Kafkasya ve
Rumeli cephelerinde mücadele ettiler. Osmanlı Devleti‟nin iki cephede de yenilmesi üzerine
Çerkesler hem anayurtları Kafkasya‟dan hem de sürgün edilerek iskân olundukları, Rumeli
topraklarından ikinci defa sürgün edildiler.
Rumeli‟den muhaceret eden Çerkes muhacirlerinden olan ve iskân ettirilmek üzere
Anadolu‟da, Amasya Lâdik‟e gönderilen Çerkeslerin, Atatürk Kütüphanesi yazmalar kataloğun
da kayıtlı olan ve muhacirlerin künyeleri ile nüfuslarının yazılı olduğu defteri çalışmamızda
açıklayıp, değerlendireceğiz.
Muhacir komisyonu tarafından, 99 hane ve 384 nüfustan oluşan Çerkes muhacir kafilesi
Lâdik‟e tabii köylere ve köylere bağlı olarak oluşturulan mahallelere iskân ettirildiler. Buralarda
kalcı olarak iskân olunan muhacirler hem yöneticiler hem de yerleşik bölge insanı tarafından
içtenlikle kabul gördüler. Böylece iki defa zorunlu olarak sürgüne tabi tutulan Çerkes
muhacirleri, bu süreçlerde yaşadıkları onca sıkıntı ve olumsuzluklardan sonra hayatlarını devam
ettirebilecekleri yeni bir yurda sahip olurken, yerli halk tarafından da sevgi ile karşılandılar. Türk
milletinin bir parçası olarak da milli birlik ve bütünlük içerisinde varlıklarını sürdürdüler.