HATIRATLARA GÖRE MİLLÎ MÜCADELE DÖNEMİNDE ASKERÎ BANDO FAALİYETLERİ (1919-1922)
Öz
30 Ekim 1918’de Mondros Mütarekesi imzalandığı zaman Osmanlı orduları terhis edilerek lağvedilmiş, devletin askerî gücü kolordu seviyesine düşürülmüştü. Bunun bir sonucu olarak da Anadolu’da İtilaf kuvvetlerinin ve sonra Yunanların işgali başlamıştı. Bu işgallere karşı başlangıçta Anadolu’da bölgesel bir mücadele başlamıştı. Kasım 1920’de düzenli Türk ordusunun teşkilatlanmasıyla birlikte bu mücadele topyekûn bir harp halini almıştı. Önce Aralık 1920’de Doğu Cephesi’nde sonra Ekim 1921’de Güney Cephesi’nde muharebeler sona ermişti. Batı Cephesi’nde ise Yunanlarla 1’inci ve 2’nci İnönü Muharebeleri, Aslıhanlar-Dumlupınar, Kütahya-Eskişehir Muharebeleri ve Sakarya Meydan Muharebesi yapılmıştı. Ve bu muharebelerden sonra Yunanları Anadolu’dan atmak için Büyük Taarruz hazırlıklarına başlanmıştı. 10,5 ay sonunda 26-30 Ağustos 1922’de Büyük Taarruz ve Başkomutan Meydan Muharebesi ile Yunan ordusu Anadolu’dan çekilmeye başlamıştı. 11 Ekim 1922’de Mudanya Mütarekesi ile Türk-Yunan Harbi sona ermişti. Nitekim işgallere karşı yürütülen muharebeler boyunca birliklerin bando takımı ve bölükleri de askerin ve halkın moral ve motivasyonunu artırmak, halkı zafere karşı umutlandırmak, işgalci kuvvetlere karşı gövde gösterisinde bulunmak, yabancı temsilcileri Millî Mücadele lehine etkilemek gibi vazifeler görmüştü. Ayrıca kimi zaman teskereci olarak da hizmet etmişlerdir. Bu çalışmada da İstiklal Harbi hatıraları üzerinden bando takım ve bölüklerinin Millî Mücadele’deki yeri ortaya konulacaktır.
Anahtar Kelimeler
Türk İstiklal Harbi Başkomutan Mustafa Kemal Paşa Askerî Bando Mızıka Askerî Tarih
Kaynakça
- Altay, Fahrettin. 1925. İstiklal Harbimizde Süvari Kolordusu. İstanbul: İnsel Yayınları.
- Altay, Fahrettin. 1970. On Yıllık Savaş ve Sonrası. İstanbul: İnsel Yayınları.
- Apak, Rahmi, Önal, Kamil. 1999. Türk İstiklal Harbi Batı Cephesi; Birinci, İkinci İnönü, Aslıhanlar ve Dumlupınar Muharebeleri 9 Kasım 1920-15 Nisan 1921. Ankara, Genelkurmay Basımevi.
- Askerî Tarih Belgeleri Dergisi. Haziran 1999. S. 108.
- Atatürk, Kemal. 2002. Nutuk 1919-1927. Haz. Zeynep Korkmaz. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
- Avşar, Servet. 2010. “Milli Mücadele’de Propaganda Faaliyetleri (1918-1923)”. Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
- Belen, Fahri. 1970. Büyük Türk Zaferi Afyon’dan İzmir’e. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
- Bıyıklıoğlu, Tevfik. 1962. Mondros Mütarekesi ve Tatbikatı. Ankara: Genelkurmay Basımevi.
- Cebesoy, Ali Fuat. 1953. Millî Mücadele Hatıraları. C.1. İstanbul: Vatan Neşriyat.
- Çalışlar, İzzettin. 2007a. Sakarya’dan İzmir’e 1’inci Kolordu. Ankara: Genelkurmay Basımevi.
- Çalışlar, İzzettin. 2007b. On Yıllık Savaşın Günlüğü. Haz. İ. Çalışlar, İ. Görgülü. İstanbul: Güncel Yayıncılık.
- Ercan, Tevfik. 1999. Türk İstiklal Harbi Batı Cephesi; Sivas Kongresi ve Heyet-i Temsiliye Devri, İstanbul'un İtilâf Devletleri Tarafından Resmen İşgali, Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti'nin Kurulması, Batı Anadolu ve Trakya Cephelerinde Yunan İleri Harekâtı (4 Eylül 1919-9 Kasım 1920). C.1, Ks. 2. Ankara: Genelkurmay Basımevi.
- Görgülü, İsmet. 2014. On Yıllık Harbin Kadrosu 1912-1922. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- Güvendik, Hakkı. 1994. Türk İstiklal Harbi Batı Cephesi; Yunanların Batı Anadolu’da İstila Hareketine Başlamalar, İzmir’in İşgali, Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a Çıkması, Millî Mukavemetin Kurulması (15 Mayıs- Eylül 1919). C.2, Ks.1. Haz. C. Akçakayalıoğlu, S. Turhan. Ankara: Genelkurmay Basımevi.
- Harp Tarihi Vesikaları Dergisi. Mart 1957. S. 19. Vesika no: 496.
- Kara, Nilgün Nurhan. 2017. “İşgal Altındaki İstanbul Basınında İzmir’in Kurtuluşu”. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi (35): 128-129.
- Karabekir, Kazım. 1960. İstiklal Harbimiz. İstanbul: Türkiye Yayınevi.
- Karabekir, Kazım. 2008. İstiklal Harbimiz. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Koç, Mehmet Öncel (Ed). 2011. Halil Nuri Yurdakul. Niğde: Niğde İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü.
- Niş, Kemal. 1995. Türk İstiklal Harbi Büyük Taarruz (1-31 Ağustos 1922). C.2, Ks. 6., Kitap 2. Ankara: Genelkurmay Basımevi.
- Önalp, Kamil. 1974. Türk İstiklal Harbi Batı Cephesi; Kütahya-Eskişehir Muharebeleri (15 Mayıs-25 Temmuz 1921). Ankara: Genelkurmay Basımevi.
- Özden, Çalhan. 1994. Türk İstiklal Harbi Batı Cephesi Büyük Taarruza Hazırlık ve Büyük Taarruz. C.2, Ks.6, Kitap 1. Ankara: Genelkurmay Basımevi.
- Öztoprak, İzzet. 1985. “Düzenli Ordunun Kuruluşu”. İkinci Askerî Tarih Semineri Bildirileri: 264.
- Sabis, Ali İhsan. 1993. Harp Hatıralarım: İstiklal Harbi ve Gizli Cihetleri. C.6. İstanbul: Nehir Yayınları.
- Sağlam Tekir, Hürü, Tekir, Süleyman. 2017. “Eğitime Katkılarıyla Kazım Karabekir”. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 3(2): 322-340.
- Saral, Ahmet Hulki. 2009. Türk İstiklal Harbi Güney Cephesi. C.4. Haz. Atike Kaplan, Alev Keskin. Ankara: Genelkurmay Basımevi.
- Sürmeli, Serpil. 2010. “Şehzadebaşı Karakolu Baskını ve Olay Mahalline Giren İlk Gazete Tevhid-i Efkâr”. Atatürk Yolu Dergisi (45): 106-107.
- Tekeli, Sadık. 2018. Tarihten günümüze Mehter. İstanbul: Cenova Yayınları.
- Timur, Cevdet, Atakan, Rauf, Berktay, Alişan, Ertekin, Veli. 1975. Türk İstiklal Harbi; İdari Faaliyetler (15 Mayıs 1919-2 Kasım 1923). C.7. Ankara: Genelkurmay Basımevi.
- Tugaç, Hüsamettin. 1995. Türk İstiklal Harbi Doğu Cephesi (1919-1921). C.3. Haz. S. Turhan. Ankara: Genelkurmay Basımevi.
- Türkgeldi, Ali. 1948. Mondros ve Mudanya Mütarekelerinin Tarihi. Ankara: Türk Devrim Tarihi Enstitüsü Yayınları.
- Ulusoy, Mümtaz. 2006. İstiklal Harbi’nde 2’nci Kolordu. Haz. A.Tetik, Ş.Büyükcan. Ankara: ATASE Yayınları.
- Ürün, Tolga. 2022. “Giuseppe Donizetti’nin Türk Müzik Kültürüne Katkıları ve Eserlerinin Analizi”. Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
- Yeşilbursa, Behçet Kemal. 2017. “İngiliz Belgelerine Göre Mudanya Mütarekesi”. Sakarya Meydan Muharebesi Ve Haymana Uluslararası Sempozyumu. Haz. T.F. Ertan, K. Unat. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.
- Güneş, İhsan. “Mudanya Mütarekesi”. Atatürk Ansiklopedisi. https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/ mudanya-mutarekesi/ (Erişim Tarihi: 03.09.2022).
- Öztoprak, İzzet. “Ankara İtilafnamesi (1921)”. Atatürk Ansiklopedisi. https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/ankara-itilafnamesi-1921/ (Erişim Tarihi: 21.12.2021).
Avrasyad''de yayınlanan makaleler, Creative Commons Atıf-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC 4.0) ile lisanslanmıştır. Bilimsel araştırmaları kamuya ücretsiz sunmanın bilginin küresel paylaşımını artıracağı ilkesini benimseyen dergi, tüm içeriğine anında açık erişim sağlamaktadır. Makalelerdeki fikir ve görüşlerin sorumluluğu sadece yazarlarına ait olup Avrasyad''nin görüşlerini yansıtmazlar. Kullanım Şartları ve Gizlilik Politikası