Öz
This study aims to conduct efficiency analysis by evaluating and comparing the performance of Higher Vocational Schools (HVS). It means that the performance of HVS refers not only to the academic or administrative staff but also encompasses the performance of all, including students. The opinions of directors or deputy directors in HVS were obtained and evaluations were made by weighting the criteria that affect the performance of HVS. Weighting the criteria, CRITIC and SWARA of Multi-Criteria Weighting Methods were used. The efficiency of HVS was evaluated with Data Envelopment Analysis(DEA), which is efficiency analysis methods. Various suggestions have been presented to increase the performance and effectiveness of HVS. After evaluating the effectiveness of the HVS, the ineffective ones were determined by comparing them with each other, and potential improvements were given for HVS. In universities, resource use, efficiency, productivity, performance, etc. concepts are important. It is important to evaluate the performance of the system in educational institutions, but it is very difficult to make this evaluation because it is not available like the prices in the market. It is important to weight the input-output criteria in DEA. Multi-Criteria Weighting Methods were used as the weighting method
Anahtar Kelimeler
Higher Vocational Schools Efficiency Analysis CRITIC SWARA VZA.
Kaynakça
- Abbott, M. ve Doucouliagos, C. (2003). “The Efficiency of Australian Universities: A Data Envelopment Analysis”, Economics of Education Review, 22 (1). DOI: 10.1016/S0272-7757(01)00068-1.
- Aghdaie, M. H., Zolfani, S. H. ve Zavadskas, E. K. (2013). “Decision making in machine tool selection: An integrated approach with SWARA and COPRAS-G methods”, Engineering Economics, 24(1): 5-17.
- Akçakaya, M. (2012). “Kamu Sektöründe Performans Yönetimi ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar”, Karadeniz Araştırmaları Dergisi, (32), 171-202.
- Aktaş, E. (2010). “Performans Değerlendirme Sistemlerinin Örgütsel Adalet Algısı Üzerine Etkisi”, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Arslan, R. (2022). Vakıf Üniversitelerinin F-FUCOM ve F-MARCOS ile Değerlendirilmesi. Turkish Studies - Economics, Finance, Politics, 17(3), 525–549. https://doi.org/10.7827/TURKISHSTUDIES.62141
- Arslan, R., & Filiz, M. (2021). Veri zarflama analizi ve ENTROPY Temelli TOPSIS Yöntemi ile Doğu Anadolu Bölgesi hastanelerinin etkinlik analizi. Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 65–83. https://doi.org/10.22466/ACUSBD.884242
- Babacan, A. (2006). “Türkiye’deki Üniversitelerde VZA Yöntemiyle Verimlilik Analizi”. Doktora Tezi, C.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
- Bakırcı, F. ve Babacan, A. (2010). “İktisadi ve idari bilimler fakültelerinde ekonomik etkinlik”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2), 215-234.
- Bal, V. (2013). Vakıf Üniversitelerinde Veri Zarflama Analizi İle Etkinlik Belirlenmesi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(1), 1–20. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mjss/issue/40480/484917
- Charnes, A. ve Cooper, W. W. (1962). “Programming with linear fractional functionals”. Naval Research Logistics Quarterly, 9: 3-4. https://doi.org/10.1002/nav.3800090303.
- Çınaroğlu, E. , Doruk, N. ve Avcı, T. (2018). “Erciyes Üniversitesi Fakültelerinin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Etkinlik Analizi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14 (4) , 1025-1043. DOI: 10.17130/ijmeb.2018445668.
- Depren, Ö. (2008). “Veri zarflama analizi ve bir uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Diakoulaki, D. C., Mavrotas, G. ve Papayannakis, L.E. (1995). “Determining objective weights in multiple criteria problems: the CRITIC method”, Computers & Operations Research, 22/7, 763-770. https://doi.org/10.1016/0305-0548(94)00059-H.
- Ertuğrul, İ. ve Sarı, G. (2017). “Veri Zarflama Analizi İle Bir Üniversitede Lisans Bölümlerinin Etkinlik Analizi”, Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3 (3), 65-85. DOI: 10.29131/uiibd.340673.
- Gökşen, Y., Doğan, O. ve Özkarabacak, B. (2015). A data envelopment analysis application for measuring efficiency of university departments. Procedia Economics and Finance, 19, 226-237.
- Güler, A., & Polatgil, M. (2023). CRITIC-TOPSIS Yöntemi İle Üniversite Hastanelerinin Hizmet Yönünden Sıralanması. Journal, 22(88), 1828–1848.
- Gündüz, O., Ceyhan, V. ve Esengün, K. (2013). “Farklı Üniversitelerin Meslek Yüksekokullarının Etkinlik Düzeylerinin Karşılaştırılması Üzerine Bir Araştırma”, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 15 (25): 67-77.
- Jahan, A., Mustapha, F., Sapuan, S. M., Ismail, M. Y., ve Bahraminasab, M. (2012). “A Framework For Weighting Of Criteria In Ranking Stage Of Material Selection Process”, The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 58(1), 411-420.
- Joumady, O. ve Ris, C. “Determining the relative efficiency of European Higher Education institutions using DEA”. University of New Caledonia, ROA Maastricht University, CREUSET, University of Saint Etienne.
- Kaya, F. (2005). “Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Demografik Yapısı ve Meslek Yüksekokullarının Etkinliği Üzerine Bir Araştırma”, Milli Eğitim Dergisi, Sayı 168, 61-77.
- Keršuliene, V., Zavadskas, E. K. ve Turskis, Z. (2010). “Selection of rational dispute resolution method by applying new step‐wise weight assessment ratio analysis (Swara)”, Journal of Business, Economics and Management, https://doi.org/10.3846/jbem.2010.12.
- Kutlar, A. ve Kartal M. (2004). “Cumhuriyet Üniversitesinin Verimlilik Analizi: Fakülteler Düzeyinde Veri Zarflama Yöntemiyle Bir Uygulama”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (8) 2004 / 2:49-79.
- Liu, L.C., Lee, C. ve Tzeng, G.H (2004). “DEA Approach For The Current and The Cross Perıod Effıcıency For Evaluatıng The Vocatıonal Educatıon”, International Journal of Information Technology & Decision Making, 3(2), syf:353-374.
- Morita, H. ve Avkiran, N. K. (2009). “Selecting inputs and outputs in data envelopment analysis by designing statistical experiments”, Journal of the Operations Research Society of Japan, Sayı 52, No: 2, 163-173. https://doi.org/10.15807/jorsj.52.163.
- Norman M. ve Stoker, B. (1991), “Data Envelopment Analysis: The Assessment of Performance”, Waley, New York.
- Olariu, G. V., & Brad, S. (2017). Efficiency Assessment of Universities with DEA Method Based on Public Data. Balkan Region Conference on Engineering and Business Education, 3(1), 106–114. https://doi.org/10.1515/CPLBU-2017-0015
- Oruç, K. O., Güngör, İ., & Demiral, M. F. (2009). Üniversitelerin Etkinlik Ölçümünde Bulanık Veri Zarflama Analizi Uygulaması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 279–294. https://dergipark.org.tr/tr/pub/susbed/issue/61799/924512
- Özcan, A.İ (2005). “Celal Bayar Üniversitesi’ne Bağlı Meslek Yüksekokullarının Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi İle Ölçülmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Manisa.
- Özden, Ü. (2009). Veri zarflama analizi (VZA) ile Türkiye’deki vakıf üniversitelerinin etkinliğinin ölçülmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37(2), 167–185. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuisletme/issue/9243/115660
- Pyra, M. (2020). The operational efficiency of public higher vocational schools in the Lubelskie voivodeship. Economic and Regional Studies/Studia Ekonomiczne i Regionalne, 13(1), 115-125.
- Savaş, H. ve Yacan, İ. (2022). “Dış Kaynak Kullanım Stratejisi Kapsamında Alt Yüklenicilerin Bulanık SWARA ve Bulanık MOORA Yöntemleriyle Değerlendirilmesi”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 504-522.
- Şahin (2019). “Dumlupınar Üniversitesi Meslek Yüksekokulları’nın Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi İle Karşılaştırılması”, Mühendislik Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi, 1(1), 49-63.
- Uzgören, E. ve Şahin, G. (2013). “Dumlupınar Üniversitesi Meslek Yüksekokulları’nın Performanslarının Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Ölçümü”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(18), 91-110. DOI: 10.11122/ijmeb.2013.9.18.148.
- Xie, L. ve Wang, X. (2011). A research on educational efficiency evaluation of vocational school based on SE-DEA. In 2011 IEEE 18th International Conference on Industrial Engineering and Engineering Management (pp. 2012-2016). IEEE.
- Yolalan, R. (1993). “İşletmeler arası Göreli Etkenlik Ölçümü”, Milli Prodüktive Merkezi Yayınları:483, Ankara.
Öz
Bu çalışma, Meslek Yüksekokullarının performans değerlendirmesi ve karşılaştırması yaparak, etkinlik analizi yapmayı amaçlamaktadır. Meslek yüksekokulu performansından kastedilen meslek yüksekokullarındaki akademik, idari personelin ya da öğrencinin değil, bunların tamamının performansıdır. Meslek Yüksekokullarındaki müdür veya müdür yardımcılarının görüşleri alınarak değerlendirme yapılmıştır ve meslek yüksekokullarının performansına etki eden kriterlerin ağırlıklandırılması yapılmıştır. Ağırlıklandırılmada Çok Kriterli Ağırlıklandırma Yöntemlerinden CRITIC ve SWARA yöntemleri kullanılmıştır. Ağırlıklı kriterlerle etkinlik analizi yöntemlerinden Veri Zarflama Analiziyle Sivas Cumhuriyet Üniversitesinde bulunan Meslek Yüksekokullarının etkinlikleri değerlendirilmiştir. Meslek Yüksekokullarının performanslarını ve etkinliklerinin arttırmaları için çeşitli öneriler sunulmuştur. Meslek Yüksekokullarının etkinlikleri değerlendirildikten sonra birbirleriyle karşılaştırılarak etkin olmayan Meslek Yüksekokullar belirlenmiş ve bu Meslek Yüksekokullar için elde edilen referans kümeleri dikkate alınarak performanslarının arttırmasını sağlayacak potansiyel iyileştirmeler verilmiştir. Üniversitelerde kaynak kullanımı, etkinlik, verimlilik, performans vb. kavramlar önem arz etmektedir. Eğitim kurumlarında sisteminin performansının değerlendirilmesi önemli fakat piyasadaki fiyatlar gibi mevcut olmadığı için bu değerlendirmenin yapılması oldukça zordur. Bu nedenle de VZA’da girdi-çıktı kriterlerinin ağırlıklandırılması oldukça önemlidir. Ağırlıklandırma yöntemi olarak Çok Kriterli Ağırlıklandırma Yöntemlerinden faydalanılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Abbott, M. ve Doucouliagos, C. (2003). “The Efficiency of Australian Universities: A Data Envelopment Analysis”, Economics of Education Review, 22 (1). DOI: 10.1016/S0272-7757(01)00068-1.
- Aghdaie, M. H., Zolfani, S. H. ve Zavadskas, E. K. (2013). “Decision making in machine tool selection: An integrated approach with SWARA and COPRAS-G methods”, Engineering Economics, 24(1): 5-17.
- Akçakaya, M. (2012). “Kamu Sektöründe Performans Yönetimi ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar”, Karadeniz Araştırmaları Dergisi, (32), 171-202.
- Aktaş, E. (2010). “Performans Değerlendirme Sistemlerinin Örgütsel Adalet Algısı Üzerine Etkisi”, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Arslan, R. (2022). Vakıf Üniversitelerinin F-FUCOM ve F-MARCOS ile Değerlendirilmesi. Turkish Studies - Economics, Finance, Politics, 17(3), 525–549. https://doi.org/10.7827/TURKISHSTUDIES.62141
- Arslan, R., & Filiz, M. (2021). Veri zarflama analizi ve ENTROPY Temelli TOPSIS Yöntemi ile Doğu Anadolu Bölgesi hastanelerinin etkinlik analizi. Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 65–83. https://doi.org/10.22466/ACUSBD.884242
- Babacan, A. (2006). “Türkiye’deki Üniversitelerde VZA Yöntemiyle Verimlilik Analizi”. Doktora Tezi, C.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
- Bakırcı, F. ve Babacan, A. (2010). “İktisadi ve idari bilimler fakültelerinde ekonomik etkinlik”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2), 215-234.
- Bal, V. (2013). Vakıf Üniversitelerinde Veri Zarflama Analizi İle Etkinlik Belirlenmesi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(1), 1–20. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mjss/issue/40480/484917
- Charnes, A. ve Cooper, W. W. (1962). “Programming with linear fractional functionals”. Naval Research Logistics Quarterly, 9: 3-4. https://doi.org/10.1002/nav.3800090303.
- Çınaroğlu, E. , Doruk, N. ve Avcı, T. (2018). “Erciyes Üniversitesi Fakültelerinin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Etkinlik Analizi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14 (4) , 1025-1043. DOI: 10.17130/ijmeb.2018445668.
- Depren, Ö. (2008). “Veri zarflama analizi ve bir uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Diakoulaki, D. C., Mavrotas, G. ve Papayannakis, L.E. (1995). “Determining objective weights in multiple criteria problems: the CRITIC method”, Computers & Operations Research, 22/7, 763-770. https://doi.org/10.1016/0305-0548(94)00059-H.
- Ertuğrul, İ. ve Sarı, G. (2017). “Veri Zarflama Analizi İle Bir Üniversitede Lisans Bölümlerinin Etkinlik Analizi”, Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3 (3), 65-85. DOI: 10.29131/uiibd.340673.
- Gökşen, Y., Doğan, O. ve Özkarabacak, B. (2015). A data envelopment analysis application for measuring efficiency of university departments. Procedia Economics and Finance, 19, 226-237.
- Güler, A., & Polatgil, M. (2023). CRITIC-TOPSIS Yöntemi İle Üniversite Hastanelerinin Hizmet Yönünden Sıralanması. Journal, 22(88), 1828–1848.
- Gündüz, O., Ceyhan, V. ve Esengün, K. (2013). “Farklı Üniversitelerin Meslek Yüksekokullarının Etkinlik Düzeylerinin Karşılaştırılması Üzerine Bir Araştırma”, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 15 (25): 67-77.
- Jahan, A., Mustapha, F., Sapuan, S. M., Ismail, M. Y., ve Bahraminasab, M. (2012). “A Framework For Weighting Of Criteria In Ranking Stage Of Material Selection Process”, The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 58(1), 411-420.
- Joumady, O. ve Ris, C. “Determining the relative efficiency of European Higher Education institutions using DEA”. University of New Caledonia, ROA Maastricht University, CREUSET, University of Saint Etienne.
- Kaya, F. (2005). “Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Demografik Yapısı ve Meslek Yüksekokullarının Etkinliği Üzerine Bir Araştırma”, Milli Eğitim Dergisi, Sayı 168, 61-77.
- Keršuliene, V., Zavadskas, E. K. ve Turskis, Z. (2010). “Selection of rational dispute resolution method by applying new step‐wise weight assessment ratio analysis (Swara)”, Journal of Business, Economics and Management, https://doi.org/10.3846/jbem.2010.12.
- Kutlar, A. ve Kartal M. (2004). “Cumhuriyet Üniversitesinin Verimlilik Analizi: Fakülteler Düzeyinde Veri Zarflama Yöntemiyle Bir Uygulama”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (8) 2004 / 2:49-79.
- Liu, L.C., Lee, C. ve Tzeng, G.H (2004). “DEA Approach For The Current and The Cross Perıod Effıcıency For Evaluatıng The Vocatıonal Educatıon”, International Journal of Information Technology & Decision Making, 3(2), syf:353-374.
- Morita, H. ve Avkiran, N. K. (2009). “Selecting inputs and outputs in data envelopment analysis by designing statistical experiments”, Journal of the Operations Research Society of Japan, Sayı 52, No: 2, 163-173. https://doi.org/10.15807/jorsj.52.163.
- Norman M. ve Stoker, B. (1991), “Data Envelopment Analysis: The Assessment of Performance”, Waley, New York.
- Olariu, G. V., & Brad, S. (2017). Efficiency Assessment of Universities with DEA Method Based on Public Data. Balkan Region Conference on Engineering and Business Education, 3(1), 106–114. https://doi.org/10.1515/CPLBU-2017-0015
- Oruç, K. O., Güngör, İ., & Demiral, M. F. (2009). Üniversitelerin Etkinlik Ölçümünde Bulanık Veri Zarflama Analizi Uygulaması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 279–294. https://dergipark.org.tr/tr/pub/susbed/issue/61799/924512
- Özcan, A.İ (2005). “Celal Bayar Üniversitesi’ne Bağlı Meslek Yüksekokullarının Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi İle Ölçülmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Manisa.
- Özden, Ü. (2009). Veri zarflama analizi (VZA) ile Türkiye’deki vakıf üniversitelerinin etkinliğinin ölçülmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37(2), 167–185. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuisletme/issue/9243/115660
- Pyra, M. (2020). The operational efficiency of public higher vocational schools in the Lubelskie voivodeship. Economic and Regional Studies/Studia Ekonomiczne i Regionalne, 13(1), 115-125.
- Savaş, H. ve Yacan, İ. (2022). “Dış Kaynak Kullanım Stratejisi Kapsamında Alt Yüklenicilerin Bulanık SWARA ve Bulanık MOORA Yöntemleriyle Değerlendirilmesi”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 504-522.
- Şahin (2019). “Dumlupınar Üniversitesi Meslek Yüksekokulları’nın Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi İle Karşılaştırılması”, Mühendislik Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi, 1(1), 49-63.
- Uzgören, E. ve Şahin, G. (2013). “Dumlupınar Üniversitesi Meslek Yüksekokulları’nın Performanslarının Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Ölçümü”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(18), 91-110. DOI: 10.11122/ijmeb.2013.9.18.148.
- Xie, L. ve Wang, X. (2011). A research on educational efficiency evaluation of vocational school based on SE-DEA. In 2011 IEEE 18th International Conference on Industrial Engineering and Engineering Management (pp. 2012-2016). IEEE.
- Yolalan, R. (1993). “İşletmeler arası Göreli Etkenlik Ölçümü”, Milli Prodüktive Merkezi Yayınları:483, Ankara.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Yükseköğretim Politikaları, Yükseköğretim Yönetimi, Yükseköğretimde Program Geliştirme ve Yeterlilikler, Yükseköğretim Çalışmaları (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 5 Aralık 2023 |
| Yayımlanma Tarihi | 20 Aralık 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 6 Sayı: 4 |
Dergi TR Dizin'de Taranmaktadır.
https://app.trdizin.gov.tr/dergi/TWpFMU1URT0/universite-arastirmalari-dergisi-online-
Bu eser Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.
https://www.budapestopenaccessinitiative.org/read