Document Type : The scientific research paper

Authors

1 Associate Professor​ of the Department of Quranic and Hadith Sciences, Faculty of Theology, Ilam University, and responsible of the scientific-research journal (educational teachings in the Quran and Hadith)

2 PhD Candidate of Qur’an and Hadith Sciences, Ilam University, Iran.

Abstract

The lack of determining the exact time of some creative and legislative categories and their concealment by God Almighty has raised some questions. Some of these questions are about the time of death, the Day of Judgment, the middle (wustā) prayer, the time for prayer to be answered on Friday and also the Laylat al-Qadr. These have led to questions like: What is the wisdom of this concealment? What are the results? The present article has a descriptive-analytical method and by referring to the verses of the Holy Qur’an and the narrations of the Infallibles (AS) has examined the issue of the concealment of Laylat al-Qadr among the nights of the holy month of Ramadan in general and the nights of the nineteenth, twenty-first and twenty-third in particular and has considered the effects of the mentioned concealment. The findings of the research indicate that the concealment of the exact time of Laylat al-Qadr, for the believers, can have effects such as adherence to the manners of the Infallibles (AS), immunity from arrogance, self-discipline, and ijtihad in worship, all of whom are meaningful in order to value the human souls, their education and excellence in the path of divine guidance.
 

Keywords

Article Title [Persian]

تحلیلی پیرامون هدایت و تربیت در پرتو اختفای شب قدر از نگاه قرآن و حدیث

Authors [Persian]

  • سیدمحمدرضا حسینی نیا 1
  • محسن حسن وندی 2

1 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات دانشگاه ایلام و مدیر مسئول مجله علمی پژوهشی آموزه های تربیتی در قرآن و حدیث

2 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

Abstract [Persian]

عدم تعیین دقیق زمان برخی مقولات تکوینی و تشریعی و اخفای آنها از سوی خداوند متعال، مانند زمان مرگ، وقوع قیامت، نماز وسطی، ساعت استجابت دعا در روز جمعه و همچنین شب قدر، این سؤال را به دنبال داشته که حکمت این اختفا چیست و چه نتایجی در پی دارد؟ مقاله حاضر به روش توصیفی-تحلیلی و با استناد به آیات قرآن کریم و روایات معصومین علیهم ­السَّلام، مسأله اختفای شب قدر در میان شب­های ماه مبارک رمضان به طور عام و شب­های نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم آن ماه به طور خاص را مورد بررسی قرار داده و آثاری را  بر اختفای مذکور مترتب دانسته است. یافته ­های پژوهش حاکی از آن است که اختفای زمان دقیق شب قدر، برای مؤمنان به آن، می ­تواند آثاری همچون تمسک به سیره معصومین علیهم ­السّلام، مصونیت از عجب، به نظم درآوردن نفس، اجتهاد در عبادت را به بار آورد که همه آنها در جهت ارزش­ بخشی به نفوس بشری، تربیت و تعالی آنها در مسیر هدایت الهی معنا می­ یابد.

Keywords [Persian]

  • رمضان
  • شب قدر
  • اختفا
  • اختفای شب قدر
  • تربیت نفس
  1.  

    1. قرآن­ کریم؛ ترجمه محمدمهدی فولادوند.
    2. آمدی، عبدالواحد بن­ محمد، (1366)، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، تحقیق: مصطفی درایتی، قم: مرکز النشر التابع لمکتب الاعلام الاسلامی.
    3. ابن ­بابویه، محمد بن­ علی،( 1376)، امالی شیخ صدوق، مترجم: محمدباقر کمره­ای، تهران: کتابچی.
    4. ابن ­بابویه، محمد بن­ علی 1413ق)، من ­لا یحضره الفقیه، تصحیح و تحقیق علی­اکبر غفاری، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
    5. ابن حیون، نعمان بن محمد مغربی،(1385ق)، دعائم­ الاسلام، محقق: عاصف فیضی، قم: مؤسسه آل­البیت(علیهم­السّلام).
    6. ابن­عاشور، محمد بن طاهر، (بی تا)، التحریر و التنویر، بی­جا: بی­نا.
    7. ابن ­فهد حلی، احمد بن محمد، (بی تا)، عده­ الداعی و نجاح­ الساعی، ترجمه حسین غفاری ساروی، قم: بنیاد معارف اسلامی.
    8. ابن ­منظور، محمدبن مکرم، (1414ق)، لسان­العرب، بیروت: دار صادر.
    9. ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، (1375)، روض ­الجنان و روح­ الجنان فی تفسیر القرآن، تصحیح محمد جعفر یاحقی، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.
    10. آلوسی، محمود، (1415ق)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دارالکتب العلمیه.
    11. بحرانی، سیدهاشم ­بن­ سلیمان، (1374)، البرهان فی تفسیر القرآن، قم: بعثه.
    12. بحرانی، یوسف بن احمد، (1405ق)، الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره، بیروت: دارالاضواء.
    13. بغدادی، علاءالدین علی بن محمد، (1415ق)، لباب التأویل فی معانی­التنزیل، بیروت: دارالکتب العلمیه.
    14. بهشتی، محمد، (1387)، مبانی تربیت از دیدگاه قرآن، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    15. بیضاوی، عبدالله بن عمر، (1418ق)، انوارالتنزیل و اسرارالتأویل، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
    16. حرعاملی، محمد بن حسن، (1409ق)، تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه، قم: مؤسسه آل­البیت(علیهم­السّلام).
    17. حسینی ­زاده، علی و فتحی، علی، (1396)، « تعمیم پذیری روش­های تربیت الهی در قرآن»، دو فصلنامه تربیت اسلامی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، شماره 24، صص99-118.
    18. راغب اصفهانی، حسین بن محمد،(1412ق)، مفردات الفاظ القرآن، بیروت: دارالقلم.
    19. زحیلی، وهبه بن مصطفی، (1418ق)، التفسیرالمنیر فی­العقیده والشریعه والمنهج، بیروت: دارالفکر المعاصر.
    20. شهید ثانی، زین­الدین بن علی، (1371)، التنبیهات العلیة على وظائف الصلاة القلبیه، محقق: صفاءالدین بصری، مشهد: آستانه الرضویه المقدسه.
    21. طباطبایی، محمدحسین، (1387)، تفسیرالمیزان، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
    22. طبرانی، سلیمان بن احمد، (1415ق)، المعجم الکبیر، محقق: سلفی، حمدی عبدالمجید، ریاض: دارالصمیعی.
    23. طبرسی، فضل بن حسن، (1372)، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، تهران: ناصرخسرو.
    24. طریحی، فخرالدین، (1375)، مجمع ­البحرین، تحقیق سید احمد حسینی، تهران: کتابفروشی مرتضوی.
    25. طنطاوی، محمد، (بی­تا)، التفسیرالوسیط للقرآن­الکریم، بی­جا: بی­نا.
    26. طوسی، محمد بن­ حسن، (بی­تا)، التبیان فی تفسیرالقرآن، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
    27. طوسی، محمد بن­ حسن (1407ق)، تهذیب­الأحکام، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    28. طوسی، محمد بن­ حسن (بی­تا)، مصباح المتهجد، تهران: المکتبه­ الاسلامیه.
    29. علی­ اکبرزاده، حامد و محمدرضایی، محمد، (1393)، «نقش عقل در معرفت دینی و کاستی­های آن»، دو فصلنامه انسان پژوهی دینی، مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی، شماره 32، صص29-47.
    30. فتاحی، حمید، (1380)، پرورش روح یا ورود به عالم غیب، قم: میرفتاح.
    31. فخر رازی، ابو عبدالله محمد بن ­عمر، (1420ق)، مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث­العربی.
    32. فیض ­کاشانی، محمد محسن بن شاه مرتضی، (1406ق)، الوافی، اصفهان: کتابخانه امام ­امیرالمؤمنین علی(علیه­السّلام).
    33. فیومی، احمد بن محمد، (1428ق)، المصباح المنیر، محقق: محمد، یوسف شیخ، بیروت: المکتبه العصریه.
    34. القرشی، باقر شریف، (1420ق)، النظام التربوی فی الاسلام، قم: دارالکتاب الاسلامی.
    35. قرطبی، محمد بن ­احمد، (1364)، الجامع لأحکام القرآن، تهران: ناصرخسرو.
    36. قلعه ­جی، محمد رواس، (1421ق)، الموسوعه الفقهیه المیسَّره، بیروت: دارالنفایس.
    37. کاشانی، ملّا فتح­اللّه، (1336)، منهج الصادقین فی الزام المخالفین، تهران: کتابفروشی علمی.
    38. کبیر مدنی، سید علیخان بن احمد، (1409ق)، ریاض السالکین فی شرح صحیفه سید الساجدین، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
    39. کلینی، محمد بن یعقوب، (1414ق)، الکافی، مصحح: علی­اکبر غفاری، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    40. مجلسی، محمد باقر، (1403ق)، بحار ­الأنوار ­الجامعه لدرر الاخبار الأئمه­الأطهار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
    41. مجلسی، محمد باقر، (1406ق)، ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، تحقیق: مهدی رجایی، قم: کتابخانه آیت­الله العظمی مرعشی نجفی.
    42. مصطفوی، حسن، (1368)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    43. مطهری، مرتضی، (1382)، تعلیم و تربیت در اسلام، تهران: صدرا.
    44. مکارم شیرازی، ناصر، (1379)، الأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، قم، مدرسه الامام علی بن­ابیطالب(علیه­السّلام).
    45. مکارم شیرازی، ناصر (1374)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    46. الموسوی­­ الجزائری، نعمه­اللّه بن عبداللّه، (1404ق)، النور المبین فی قصص الأنبیاء و المرسلین، قم: آیت­اللّه مرعشی.
    47. نقی ­پور فر، ولی­اللّه، (1381)، پژوهشی پیرامون تدبر در قرآن، تهران: اسوه.
    48. هاشمی شاهرودی، محمود، (1437ق)، موسوعه الفقه الاسلامی المقارن، قم: موسسه دایره المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(علیهم ­السلام).