با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن فیزیولوژی و فارماکولوژی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، گروه زیست‌شناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، ‏رشت، ایران

2 استادیار، گروه زیست‌شناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

چکیده

دیابت و بیماری­های کبدی از مشکلات جدی و تهدیدکننده سلامتی جوامع محسوب می‌شوند. گزنه در طب سنتی ایران به عنوان یک داروی کاهنده گلوکز خون معرفی شـده اسـت. گزارشـات علمـی متناقضی از اثرات کاهندگی قندخون گیاه گزنه وجود دارد، ولی این گیاه دارای خواص آنتی­اکسیدانی و ضدالتهابی خوبی برای کاهش آسیب­های کبدی است. پژوهش حاضر به بررسی اثر ضددیابتی و محافظت­کبدی عصاره آبی ­گزنه در موش­های نر نژاد ویستار پرداخته است. موش­ها به پنج گروه تقسیم شده و گروه­های آزمون برای بررسی اثرات ضد­دیابتی و محافظت­کبدی به­ترتیب برای 14 و 32 روز، عصاره گزنه را روزانه به­صورت خوراکی با دوزهای 5/2 و 5 میلی­لیتر به‌ازای هر کیلوگرم از وزن حیوان دریافت کردند. میزان قند­خون با گلوکومتر و فعالیت آنزیم­های کبدی با کیت­های شرکت پارس­آزمون اندازه­گیری شد. نتایج با استفاده از آزمون آماریStudent's T-Test  و ANOVA و با استفاده از نرم‌افزارSPSS  ویرایش 21 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. قندخون در گروه­های آزمون اول و دوم (mg/dl 170 و 122)، نسبت به گروه کنترل­منفی (mg/dl 446) کاهش معناداری نشان داد. فعالیت آنزیم­های کبدی نیز در گروه­های آزمون اول و دوم، نسبت به گروه کنترل­منفی کاهش معناداری نشان داد. عصاره آبی ­گزنه اثرات مفیدی در مدیریت بیماری دیابت و حفظ سلامت سلول­های کبدی در برابر ترکیبات سمی دارد.  

کلیدواژه‌ها

Abdel-Salam, O. M.; Sleem, A. A.; Shaffie, N. M. (2010). Effect of Viscum album on acute hepatic damage caused by carbon tetrachloride in rats. Turkish Journal of Medical Sciences; 40(3): 421-426.
Ahangarpour, A.; Mohammadian, M.; Dianat, M. (2012). Antidiabetic effect of hydroalcholic Urtica dioica leaf extract in male rats with fructose-induced insulin resistance. Iranian journal of medical sciences; 37(3): 181.
Amaral, J. S.; Seabra, R. M.; Andrade, P. B.; Valentao, P.; Pereira, J. A.; Ferreres, F. (2004). Phenolic profile in the quality control of walnut (Juglans regia L.) leaves. Food chemistry; 88(3): 373-379.
Balasundram, N.; Sundram, K.; Samman, S. (2006). Phenolic compounds in plants and agri-industrial by-products: Antioxidant activity, occurrence, and potential uses. Food chemistry; 99(1): 191-203.
Batakov, E. (2001). Effect of Silybum marianum oil and legalon on lipid peroxidation and liver antioxidant systems in rats intoxicated with carbon tetrachloride. Eksperimental'naia i klinicheskaia farmakologiia; 64(4): 53-55.
Bnouham, M.; Merhfour, F.-Z.; Ziyyat, A.; Mekhfi, H.; Aziz, M.; Legssyer, A. (2003). Antihyperglycemic activity of the aqueous extract of Urtica dioica. Fitoterapia; 74(7-8): 677-681.
Clawson, G. A. (1989). Mechanisms of carbon tetrachloride hepatotoxicity. Pathology and immunopathology Research; 8(2): 104-112.
Cos, P.; Rajan, P.; Vedernikova, I.; Calomme, M.; Pieters, L.; Vlietinck, A. J.; Augustyns, K.; Haemers, A.; Berghe, D. V. (2002). In vitro antioxidant profile of phenolic acid derivatives. Free radical research; 36(6): 711-716.
Dkhil, M. A.; Moniem, A. E. A.; Al-Quraishy, S.; Saleh, R. A. (2011). Antioxidant effect of purslane (Portulaca oleracea) and its mechanism of action. Journal of Medicinal Plants Research; 5(9): 1589-1593.
Dufresne, C.; Farnworth, E. (2000). Tea, Kombucha, and health: a review. Food research international; 33(6): 409-421.
Farzami, B.; Ahmadvand, D.; Vardasbi, S.; Majin, F.; Khaghani, S. (2003). Induction of insulin secretion by a component of Urtica dioica leave extract in perifused Islets of Langerhans and its in vivo effects in normal and streptozotocin diabetic rats. Journal of ethnopharmacology; 89(1): 47-53.
Francišković, M.; Gonzalez‐Pérez, R.; Orčić, D.; Sánchez de Medina, F.; Martínez‐Augustin, O.; Svirčev, E.; Simin, N.; Mimica‐Dukić, N. (2017). Chemical Composition and Immuno‐Modulatory Effects of Urtica dioica L. (Stinging Nettle) Extracts. Phytotherapy Research; 31(8): 1183-1191.
Golalipour, M. J.; Khori, V. (2007). The protective activity of Urtica dioica leaves on blood glucose concentration and beta-cells in streptozotocin-diabetic rats. Pak J Biol Sci; 10(8): 1200-1204.
Ide, T.; Tsutsui, H.; Kinugawa, S.; Utsumi, H.; Kang, D.; Hattori, N.; Uchida, K.; Arimura, K.-i.; Egashira, K.; Takeshita, A. (1999). Mitochondrial electron transport complex I is a potential source of oxygen free radicals in the failing myocardium. Circulation research; 85(4): 357-363.
Jain, S. K.; Kannan, K.; Lim, G.; Matthews-Greer, J.; McVie, R.; Bocchini, J. A. (2003). Elevated blood interleukin-6 levels in hyperketonemic type 1 diabetic patients and secretion by acetoacetate-treated cultured U937 monocytes. Diabetes Care; 26(7): 2139-2143.
Kandis, H.; Karapolat, S.; Yildirim, U.; Saritas, A.; Gezer, S.; Memisogullari, R. (2010). Effects of Urtica dioica on hepatic ischemia-reperfusion injury in rats. Clinics; 65(12): 1357-1361.
Kavalalı, G.; Tuncel, H.; Göksel, S.; Hatemi, H. (2003). Hypoglycemic activity of Urtica pilulifera in streptozotocin-diabetic rats. Journal of Ethnopharmacology; 84(2-3): 241-245.
Morshed, M.; Alam, J.; Das, M.; Haque, A.; Ali, L.; Rokeya, B. (2011). Antidiabetic and anti-inflammatory activity of Utica dioica leaves on stz induced type 1 diabetic model rats. International Journal of Pharmaceutical Sciences and Research; 2(5): 1182.
Namazi, N.; Esfanjani, A. T.; Asghari, M.; Bahrami, A. (2011). Effect of Hydroalcholic Nettle (Urtica dioica) Extract on. J. Med. Sci; 11(3): 138-144.
Özbek, H.; Ugras, S.; Bayram, I.; Uygan, I.; Erdogan, E.; Öztürk, A.; Huyut, Z. (2004). Hepatoprotective effect of Foeniculum vulgare essential oil: A carbon-tetrachloride induced liver fibrosis model in rats. Scandinavian Journal of Laboratory Animal Sciences; 31(1): 9-17.
Parsons, J. A.; Brelje, T. C.; Sorenson, R. L. (1992). Adaptation of islets of Langerhans to pregnancy: increased islet cell proliferation and insulin secretion correlates with the onset of placental lactogen secretion. Endocrinology; 130(3): 1459-1466.
Raza, H.; Prabu, S. K.; Robin, M.-A.; Avadhani, N. G. (2004). Elevated mitochondrial cytochrome P450 2E1 and glutathione S-transferase A4-4 in streptozotocin-induced diabetic rats: tissue-specific variations and roles in oxidative stress. Diabetes;53(1):185-194.
Rhoades, R. A.; Bell, D. R. (2012). Medical phisiology: Principles for clinical medicine, Lippincott Williams & Wilkins.
Santos, M. S.; Santos, D. L.; Palmeira, C. M.; Seiça, R.; Moreno, A. J.; Oliveira, C. R. (2001). Brain and liver mitochondria isolated from diabeticGoto‐Kakizaki rats show different susceptibility to induced oxidative stress. Diabetes/metabolism research and reviews; 17(3): 223-230.
Shahraki, M. R.; Mirshekari, H.; Sahraki, A. R.; Shafighi, E. (2013). Effect of urtica dioica decoction on Serum glucose and lipid profile in stereptozotocin induced diabetic male rats. Zahedan Journal of Research in Medical Sciences; 15(11).
Shahraki, M. R.; Mirshekari, H.; Sahraki, A. R.; Shafighi, E. (2013). Effect of urtica dioica decoction on Serum glucose and lipid profile in stereptozotocin induced diabetic male rats. Zahedan Journal of Medical Research; 15(11): 15-18.
Soni, B.; Visavadiya, N. P.; Madamwar, D. (2008). Ameliorative action of cyanobacterial phycoerythrin on CCl4-induced toxicity in rats. Toxicology; 248(1): 59-65.
Tipoe, G. L.; Leung, T. M.; Liong, E. C.; Lau, T. Y. H.; Fung, M. L.; Nanji, A. A. (2010). Epigallocatechin-3-gallate (EGCG) reduces liver inflammation, oxidative stress and fibrosis in carbon tetrachloride (CCl4)-induced liver injury in mice. Toxicology; 273(1-3): 45-52.