نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سید محمد امین درخشانی ¹
• عبدالله نصری ²
• مهدی آزادپرور ³

¹ دانشجو

² استاد گروه فلسفه و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی

³ عضو هیأت علمی جامعه المصطفی العالمیه، شعبه اصفهان

چکیده

"عروض و اتصافِ خارجی یا ذهنی" ملاک مشهوری برای تقسیم معقولات به "اولی و ثانویِ منطقی و ثانویِ فلسفی" است. این ملاک علاوه بر عدم وضوح معنایی، حاکی از معنایی دو سویه است، یعنی متکی به "عارض-معروض" و یا "صفت-موصوف" است، در حالی که در مفهوم "معقول" و به خصوص "معقول‌اول" چنین دوسویه‌ای نهفته نیست. تقسیم معقولات به اولی و ثانیه ملاک پرسابقه‌تر دیگری دارد، این ملاک تقدم و تأخر در تعقل است. در این ملاک معقولات‌اولی ناظر به مفاهیم ماهوی و ملازم خارجیت، و معقولات‌ثانیه ناظر به مفاهیم منطقی و ملازم ذهنیت هستند، اما مفاهیم فلسفی جای مشخصی در این دسته‌بندی ندارند. شیخ اشراق با ذهنی شمردن مفاهیم فلسفی، آنها را ذیل معقول‌ثانی قرار داد. پس از او برخی دیگر با ذهنیِ صرف شمردن معقولات فلسفی مخالفت کردند، اما تفکر اصالت‌الماهوی باعث شد این معقولات را در برزخی از خارجیت و ذهنیت قرار دهند (=عروض ذهنی و اتصاف خارجی)، و از ملاک قدیم عدول کنند. ملاصدرا عروض ذهنی و اتصاف خارجی را محال دانست و خارجیت مفاهیم فلسفی را اثبات کرد. البته با توجه به معانی متعدد "وجود" جایگاه آن در معقول اول و ثانی تفاوت خواهد کرد. وجود به معنای "حقیقت وجود" معقول‌ثانی نیست. ولی چون خارجیت با وجود مساوق است و نمی‌توان "مفهوم عام و انتزاعی وجود" را همان وجود خارجی دانست و این معنای از وجود متأخر از ماهیات تعقل می‌شود، پس معقول‌ثانی است. با این حال چون این معنا حاکی از خارج است، باید تلازم معقول ثانی و ذهنیت را انکار کرد.

کلیدواژه‌ها

• معقول‌اول
• معقول‌ثانی
• معقول‌ثانی‌فلسفی
• عروض
• اتصاف
• وجود

موضوعات

• حکمت متعالیه

عنوان مقاله [English]

Analyzing the criterion of secondary intelligible and discussing the first or second intelligible of the existence

نویسندگان [English]

• sayed mohammad amin derakhshani ¹
• abdollah nasri ²
• Mehdi azadparvar ³

¹ student

² Professor of Philosophy and Faculty Member of Allameh Tabatabai University

³ Al-Mustafa International University

چکیده [English]

"External or subjective propositions and adjectives" is a well-known criterion for dividing rationalities into "logical primary and secondary and philosophical secondary". In addition to the lack of semantic clarity, this criterion implies a two-way meaning, that is, it relies on "object-object" or "adjective-object", while in the concept of "reasonable" and especially "reasonable" there is no such two-sidedness. . The division of intellects into the first and the second has another more ancient criterion, this criterion is the precedence and lag in reason. In this criterion, the first rationals refer to the essential concepts and the external attachment, and the second rationals refer to the logical concepts and the mental attachment, but the philosophical concepts do not have a specific place in this category. Sheikh Ishraq, by considering philosophical concepts mentally, put them under a rational second.Others after him objected to the mere mental enumeration of philosophical rationalities, but the thinking of the originalism caused them to be placed in a purgatory of externality and mentality (= mental propositions and external aspirations), and to deviate from the old criterion. Mulla Sadra ruled out mental propositions and external aspirations, and proved the foreignness of philosophical concepts. Of course, according to the various meanings of "existence", its position in the first and second senses will be different. Existence does not mean "truth of existence". But since externality is equivalent to existence and the "general and abstract concept of existence" cannot be considered the same as external existence,

کلیدواژه‌ها [English]

• Occurrence
• characterization
• first intelligibles
• secondary intelligibles
• mental
• existence