Rozum wobec wiary – współczesna pokusa gnostycyzmu

Marek Tatar


Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w WarszawieWydział Teologiczny (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-7161-8196

Abstrakt

The Pope Francis in his Apostolic exhortation Gaudete et exultate points to two serious modern threats: Pelagianism and Gnosticism. Historical analysis of Gnosticism reveals a dangerous tendency towards rationalism. It also results, as Cardinal J. Ratzinger points, from the relativization of truth. The rejection of God in modern civilization must give rise to human concentration on oneself. This means that contemporary Gnosticism wants to lead to self-salvation, which means that it closes man in subjectivism and the intellectual ability to rise above the mystery of Jesus Christ. Analysis of the teaching of St. Thomas Aquinas and St. John Paul II indicates the consistency of faith and reason. At the same time, we note the limitations of human cognition and understanding resulting from its nature. God’s truths are rational but beyond human capabilities, and therefore the faith can’t be reduced to the rationalist category. St. John of the Cross states that
this crossing of the border takes place in cognition through love.


Słowa kluczowe:

Duchowość, mistyka, poznanie, wiedza, wiara, św. Tomasz z Akwinu, św. Jan od Krzyża, racjonalizm, człowiek, antropologia teologiczna

Aumann, J. (1980). Spiritual Theology. London.
  Google Scholar

Bartnik, Cz. (2000). Dogmatyka katolicka. Lublin.
  Google Scholar

Benedykt XVI. (2007), Encyklika Spe salvi. Rzym.
  Google Scholar

Chudy, W. (2005–2006). Filozofia personalistyczna Jana Pawła II (Karola Wojtyły). Teologia Polityczna, 3.
  Google Scholar

Franciszek. (2018). Adhortacja apostolska Gaudete et exultate. Rzym.
  Google Scholar

Idel, M. (19980. Subversive Catalysts: Gnosticism and Messinism in Gershom Scholem’s Viev of Jewish Mysticism. W: The Jewish Past Revisited: Reflections on
  Google Scholar

Modern Jewish Historians (New Haven–London).
  Google Scholar

Jan Paweł II. (1998). Encyklika Fides et ratio. Rzym.
  Google Scholar

Jan Paweł II. (2002). Świadkowie miłości. Homilia podczas Mszy św. na zakończenie
  Google Scholar

Dnia Młodzieży, Toronto, 28 lipca 2002 r. L’Osservatore Romano (9).
  Google Scholar

Jan Paweł II. (2003). Adhortacja apostolska Ecclesia in Europa. Rzym.
  Google Scholar

Jan Paweł II. (2008). Wielki Nauczyciel ścieżek, które prowadzą do zjednoczenia z Bogiem. Akt ku czci św. Jana od Krzyża podczas liturgii Słowa, Segowia 4 XI 1982 r. W: Dzieła Zebrane. T. X. Cz. 2. Kraków.
  Google Scholar

Jaworski, M. (2003). Nowe w encyklice „Fides et ratio”. Przyczynek do wprowadzenia w rozumienie encykliki. W: T. Styczeń, W. Chudy (red.), Jan Paweł II, Fides et ratio. Tekst i komentarze. Lublin.
  Google Scholar

McNamara, W. (1981). Christian Mysticism a Psychotheology. Chicago.
  Google Scholar

Katechizm Kościoła Katolickiego.(1994). Poznań.
  Google Scholar

Kongregacja Doktryny Wiary. (2018). List Placuit Deo. L’ Osservatore Romano (11).
  Google Scholar

Kowalczyk, S. (1990). Zarys filozofii człowieka. Sandomierz.
  Google Scholar

Myszor, W. Gnoza. Pobrane z: http://www.ptta.pl/pef/pdf/g/gnoza.pdf .
  Google Scholar

Myszor, W. (1989). Gnoza. W teologii patrystycznej. W: Encyklopedia katolicka (s. 1210–1212). T. V. Lublin.
  Google Scholar

Perkins, P. (1988). Gnosticism. W: The New Dictionary of Theology (s. 421). Dublin.
  Google Scholar

Piwowarczyk, P. (2006). Mistycyzm żydowski a gnostycyzm w późnej starożytności. Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne, 39 (2).
  Google Scholar

Ruszała, A. (1999). Ze świętym Janem od Krzyża ku zjednoczeniu z Bogiem. Kraków.
  Google Scholar

Salvador, F. R. (2011). Święty Jan od Krzyża. Pisarz – pisma – nauka. Tłumaczenie E. Bielecki. Kraków.
  Google Scholar

Scola, A. (2005). Osoba ludzka. Antropologia teologiczna. Tłumaczenie L. Balter. Poznań.
  Google Scholar

S. Juan de la Cruz. (2010a). Cantico Espiritual. W: Obras completas. Burgos.
  Google Scholar

S. Juan de la Cruz. (2010b). Subida del Monte Carmelo. W: Obras completas. Burgos.
  Google Scholar

S. Juan de la Cruz. (2010c). Llama de Amor Viva. W: Obras completas. Burgos.
  Google Scholar

S. Juan de la Cruz. (2010d). Noche Oscura. W: Obras completas. Burgos.
  Google Scholar

Stachowiak, L. (1989). Gnoza. W: Encyklopedia katolicka (s. 1208). T. V. Lublin.
  Google Scholar

Stein, E. (1977). Wiedza Krzyża. Studium o św. Janie od Krzyża. W: Światłość w ciemności. Tłumaczenie J. Adamska. T. II. Kraków 1977.
  Google Scholar

Stryjecki, J. (1989). Gnoza. II. W okresie postantycznym. W: Encyklopedia katolicka (s. 1212-1215). T. V. Lublin.
  Google Scholar

Św. Tomasz z Akwinu. (2000). Suma teologiczna w skrócie. Warszawa.
  Google Scholar

Torrell, J. P. (2003). Święty Tomasz z Akwinu mistrz duchowy. Tłumaczenie A. Kuryś. Poznań-Warszawa.
  Google Scholar

Urbański, S. (1999). Teologia życia mistycznego. Warszawa.
  Google Scholar

Wojtyła, K. (1969). Osoba i czyn. Kraków.
  Google Scholar

Wojtyła, K. (1990). Zagadnienie wiary w dziełach św. Jana od Krzyża. Tłumaczenie Leonard od Męki Pańskiej OCD. Kraków.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2019-01-22

Cited By / Share

Tatar, M. . (2019). Rozum wobec wiary – współczesna pokusa gnostycyzmu. Warszawskie Studia Teologiczne, 32(1), 6–24. https://doi.org/10.30439/WST.2019.1.1

Autorzy

Marek Tatar 

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w WarszawieWydział Teologiczny Polska
https://orcid.org/0000-0002-7161-8196

Ks. dr hab. Marek TATAR, prof. UKSW – prezbiter diecezji radomskiej, kierownik Katedry Mistyki Chrześcijańskiej w UKSW, kierownik Podyplomowych Studiów Kierownictwa Duchowego UKSW. Krajowy duszpasterz powołań przy Konferencji Episkopatu Polski, Konsultant Komisji ds. Duchowieństwa Konferencji Episkopatu Polski. Autor wielu artykułów i wystąpień z zakresu duchowości chrześcijańskiej, w Polsce i poza jej granicami. Przestrzenie badawcze: duchowość chrześcijańska, mistyka, duchowość ontyczna, duchowość ekumeniczna.



Statystyki

Abstract views: 222
PDF downloads: 95


Licencja

Czasopismo jest bezpłatne i udostępniane na zasadach otwartego dostępu (w formacie pdf na stronie internetowej). Od autorów artykułów nie są pobierane żadne opłaty. „Warszawskie Studia Teologiczne” ukazują się na licencji według standardów Creative Commons: CC BY-ND 4.0 (Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe) i nie prowadzą skonkretyzowanej polityki dotyczącej danych badawczych. Autorzy zachowują prawa autorskie.