Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster
Yıl 2023, Sayı: 37, 959 - 970, 21.12.2023
https://doi.org/10.29000/rumelide.1405812

Öz

Kaynakça

  • Azîz, Nebîl. Usûlü’l-lehceti’l-Mevsıliyye. Litvanya: Dârü’n-Nûr li’n-Neşri ve’t-Tevzî‘, 2018.
  • Bağdâdî, Abdülkadir b. Ömer. Hızâneti’l-edeb ve lübbü lübâbi lisâni’l- ‘Arab. Kahire: Mektebetü’l-Hâncî, 1997.
  • Cevherî, İsmail b. Hammâd, es-Sıhâhu tâcu’l-lugati ve sıhâhu’l-‘Arabiyye. Beyrut: Dârü’l-İlmi li’lmelâyîn, 1987.
  • Debbâg, Abdulhalık el-Halîl. Mu‘cemü’l-emsâli’l-Mevsıliyye. Musul: Matba‘atü’l-Hedef, 1956.
  • Enîs, İbrahim. Fî’l-lehecâti’l-Arabiyye. Kahire: Mektebetü’l-Anclo el-Mısriyye, 2002.
  • Ezdî, Ebu Zekeriyya Yezîd b. Muhammed b. İyâs. Târîhü’l-Mevsıl. Lübnan: Dârü’l- Kütübi’l-İlmiyye, 2006.
  • Fîrûzâbâdî, Mecdüddin Ebu Tâhir Muhammed b. Yakûb. el-Kâmûsü’l-muhît, Beyrut: Müessesetü’r-Risâle li’t-Tabâeti ve’n-Neşri ve’t-Tevzî’, 2005.
  • Gülamî, Muhammed Rauf, el-Müredded mine’l-emsâli’l-‘âmmiyyeti’l-Mevsıliyye. Bağdat: Matba’atü Şefîk, 1964.
  • Hammâdî, Îman Receb.“Makaletü’d-dilâleti’l-ictimaiyye fî ba’di’l-müstalahâti’l-Mevsıliyye (Dirâse meydaniyye fî medîneti’l-Mevsıl)”. Mecelletü dirâsâti Mevsıliyye, Sayı, 7/34. (Eylül 2011), 61-94.
  • Hanefî er-Râzî, Zeynüddin Ebu Abdillah Muhammed b. Ebi Bekir Abdülkadir, Muhtârü’s-sihâh. Beyrut: el-Mektebetü’l-‘Asriyye- ed-Dârü’n-Nemûzeciyye, 1999.
  • Hatîb, el-Ömerî Yasin b. Hayrillah. Meniyyetü’l-üdebâ fî tarihi’l-Mevsıli’l-hudebâ. Musul: Matba’atü’l-Hedef, 1995.
  • Hicâzî, Mahmud Fehmî. ‘İlmü’l-lügati’l-Arabiyye. Kahire: Dâr Garîb li’t-Taba’eti ve’n-Neşri ve’t-Tevzî’, 1997.
  • https://www.al-jazirah.com/2001/20010724/ar3.htm (23.03.2023)
  • İbn Cinnî, Ebu’l-Feth Osman el-Mevsilî. Sirru sına’eti’l-i’râb. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2000.
  • İbn Manzur, el-Ensârî Muhammed b. Mükrim b. Ali Ebu’l-Fazl Cemalüddin. Lisanü’l-‘Arab. Beyrut: Dar Sâdır, 1414/1993.
  • Kazvînî er-Râzî, Ebü’l-Hüseyin Ahmed b. Fâris b. Zekeriyya. es-Sâhibey fî fıkhi’l-lügati’l-Arabiyyeti ve mesâilihâ ve süneni’l-Arabi fî kelâmihâ. Beyrut: Dârü’l- Kütübi’l-İlmiyye, 1997.
  • Matar, Selîm. Mevsûati’l-lügâti’l-‘Irâkıyyeti hamsetü âlâf-ı ‘âm min kelâmi’n-nehreyn. Lübnan: Darü’l-Kelimeti’l-Hurreti Beyrût, 2009.
  • Me’mûn, Abdülhalim Vecîh. el-Kalbü’l-mekânî fî’l-bünyeti’l-Arabiyye. Fayyum: Mecelletü Külliyeti Dâri’l-Ulûm, 2010.
  • Mustafa, İbrahim vd. el-Mu’cemü’l-vesît. Kahire: Darü’d-Dava, 1989.
  • Parlatır, İsmail vd. Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basım Evi 1998.
  • Sâ’idî, Abdürrezzâk b. Ferrâc. Tedahülü’l-usûli’l-lügaviyye ve eserühü fî binâi’l-mucem. Medine: ‘Imâdü’l-Bahsi’l-İlmî, 2002.
  • Suyutî, Celâlüddin Abdurrahman b. Ebi Bekir. el-Mezherü fî ‘ulûmi’l-lügati ve envâ’ihâ. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1998.
  • Sünbül, Abdülazîz b. Abdillah. “Makâletü’d-dâricati’t-Tunusiyye târîhen ve mümeyyezât” Müessesetü’l-Cezîre li’s-Sahâfeti ve’t-Taba’eti ve’n-Neşr, Temmuz 2001.
  • Zebîdî, Ebü’l-Feyz Muhammed el-Murtazâ b. Muhammed. Tâcü’l-‘arûs min cevâhiri’l-kâmûs. thk. Abdulaziz Matar vd. Kuveyt: Matbatü Hukümet-i Kuveyt, 1994.
  • Zerkelî, ed-Dimaşkî Hayrüddin b. Mahmud b. Muhammed b. Ali b. Fâris. el-E’lâm. Beyrut: Dârü’l-İlmi li’l-Melâyîn, 2002.

اللهجة الموصلية وأثرها اللغوي والثقافي دراسة تحليلية في الأصول والمؤثرات

Yıl 2023, Sayı: 37, 959 - 970, 21.12.2023
https://doi.org/10.29000/rumelide.1405812

Öz

تهدف هذه الدراسة إلى مناقشة عدة قضايا، من أهمها التعريف باللهجة الموصلية وكيفية نشأتها ومصدرها وما هو الأصل اللغوي لها، وكذلك دراسة تأثيرها على اللهجات العراقية الأخرى. إن اللهجة الموصلية تتميز بنطق صوتي يختلف تماماً عن باقي اللهجات العراقية، وهذا الاختلاف كان سببًا في تأثر تلك اللهجات بها بسبب انتقال النطق الصوتي بينها. علاوة على ذلك، تأثرت اللهجة الموصلية بشكل واضح من خلال استعمال ألفاظ متعددة مستمدة من لهجات ولغات أخرى. تأتي اللغة التركية بوضوح كأحد اللغات التي تأثرت بها اللهجة الموصلية بشكل كبير. يعكس هذا التأثر العلاقات والروابط التي تربط اللهجات العراقية مع بعضها البعض وبين اللهجات العربية القديمة. وترجع هذه التأثيرات جزئياً إلى قرب الرقعة الجغرافية لمدينة الموصل من تركيا والدول المجاورة الأخرى، بما في ذلك اللغة الفارسية. وفي هذا السياق، يتعامل هذا البحث مع تأثير اختلاط الثقافات التركية والعربية والفارسية على اللهجة الموصلية وتحليل النتائج من النواحي الصوتية والدلالية. بالإضافة إلى ذلك، حيث يهدف هذا البحث إلى استكشاف لهجة الموصلية والتركيز على تأثيراتها وتفاعلاتها اللغوية مع اللهجات العراقية الأخرى. تتميز اللهجة الموصلية بنطق صوتي فريد يختلف تمامًا عن لهجات العراق الأخرى، مما أدى إلى تأثيرها على تلك اللهجات من خلال تبادل النطق الصوتي. بالإضافة إلى ذلك، تعرضت اللهجة الموصلية لتأثيرات لغوية متعددة نتيجة استيعاب كلمات ومفردات من لهجات ولغات متعددة. تقدم الدراسة تحليلًا عميقًا للتقارب اللفظي والدلالي بين اللغة التركية ولهجة الموصلية، بمراجعة اللهجة الموصلية من النواحي الصوتية والدلالية. وتسلط الضوء أيضًا على الآثار الاجتماعية والثقافية لهذا التفاعل اللغوي، مما يعزز فهمنا للتقاربات اللسانية والثقافية في المنطقة.
بشكل عام، يُظهر هذا البحث كيف يمكن للغة أن تكون وسيلة للتواصل والتفاعل الثقافي بين مجتمعات مختلفة، مع التركيز على الدور البارز الذي لعبته اللهجة الموصلية وتأثير اللغة التركية عليها.

Kaynakça

  • Azîz, Nebîl. Usûlü’l-lehceti’l-Mevsıliyye. Litvanya: Dârü’n-Nûr li’n-Neşri ve’t-Tevzî‘, 2018.
  • Bağdâdî, Abdülkadir b. Ömer. Hızâneti’l-edeb ve lübbü lübâbi lisâni’l- ‘Arab. Kahire: Mektebetü’l-Hâncî, 1997.
  • Cevherî, İsmail b. Hammâd, es-Sıhâhu tâcu’l-lugati ve sıhâhu’l-‘Arabiyye. Beyrut: Dârü’l-İlmi li’lmelâyîn, 1987.
  • Debbâg, Abdulhalık el-Halîl. Mu‘cemü’l-emsâli’l-Mevsıliyye. Musul: Matba‘atü’l-Hedef, 1956.
  • Enîs, İbrahim. Fî’l-lehecâti’l-Arabiyye. Kahire: Mektebetü’l-Anclo el-Mısriyye, 2002.
  • Ezdî, Ebu Zekeriyya Yezîd b. Muhammed b. İyâs. Târîhü’l-Mevsıl. Lübnan: Dârü’l- Kütübi’l-İlmiyye, 2006.
  • Fîrûzâbâdî, Mecdüddin Ebu Tâhir Muhammed b. Yakûb. el-Kâmûsü’l-muhît, Beyrut: Müessesetü’r-Risâle li’t-Tabâeti ve’n-Neşri ve’t-Tevzî’, 2005.
  • Gülamî, Muhammed Rauf, el-Müredded mine’l-emsâli’l-‘âmmiyyeti’l-Mevsıliyye. Bağdat: Matba’atü Şefîk, 1964.
  • Hammâdî, Îman Receb.“Makaletü’d-dilâleti’l-ictimaiyye fî ba’di’l-müstalahâti’l-Mevsıliyye (Dirâse meydaniyye fî medîneti’l-Mevsıl)”. Mecelletü dirâsâti Mevsıliyye, Sayı, 7/34. (Eylül 2011), 61-94.
  • Hanefî er-Râzî, Zeynüddin Ebu Abdillah Muhammed b. Ebi Bekir Abdülkadir, Muhtârü’s-sihâh. Beyrut: el-Mektebetü’l-‘Asriyye- ed-Dârü’n-Nemûzeciyye, 1999.
  • Hatîb, el-Ömerî Yasin b. Hayrillah. Meniyyetü’l-üdebâ fî tarihi’l-Mevsıli’l-hudebâ. Musul: Matba’atü’l-Hedef, 1995.
  • Hicâzî, Mahmud Fehmî. ‘İlmü’l-lügati’l-Arabiyye. Kahire: Dâr Garîb li’t-Taba’eti ve’n-Neşri ve’t-Tevzî’, 1997.
  • https://www.al-jazirah.com/2001/20010724/ar3.htm (23.03.2023)
  • İbn Cinnî, Ebu’l-Feth Osman el-Mevsilî. Sirru sına’eti’l-i’râb. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2000.
  • İbn Manzur, el-Ensârî Muhammed b. Mükrim b. Ali Ebu’l-Fazl Cemalüddin. Lisanü’l-‘Arab. Beyrut: Dar Sâdır, 1414/1993.
  • Kazvînî er-Râzî, Ebü’l-Hüseyin Ahmed b. Fâris b. Zekeriyya. es-Sâhibey fî fıkhi’l-lügati’l-Arabiyyeti ve mesâilihâ ve süneni’l-Arabi fî kelâmihâ. Beyrut: Dârü’l- Kütübi’l-İlmiyye, 1997.
  • Matar, Selîm. Mevsûati’l-lügâti’l-‘Irâkıyyeti hamsetü âlâf-ı ‘âm min kelâmi’n-nehreyn. Lübnan: Darü’l-Kelimeti’l-Hurreti Beyrût, 2009.
  • Me’mûn, Abdülhalim Vecîh. el-Kalbü’l-mekânî fî’l-bünyeti’l-Arabiyye. Fayyum: Mecelletü Külliyeti Dâri’l-Ulûm, 2010.
  • Mustafa, İbrahim vd. el-Mu’cemü’l-vesît. Kahire: Darü’d-Dava, 1989.
  • Parlatır, İsmail vd. Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basım Evi 1998.
  • Sâ’idî, Abdürrezzâk b. Ferrâc. Tedahülü’l-usûli’l-lügaviyye ve eserühü fî binâi’l-mucem. Medine: ‘Imâdü’l-Bahsi’l-İlmî, 2002.
  • Suyutî, Celâlüddin Abdurrahman b. Ebi Bekir. el-Mezherü fî ‘ulûmi’l-lügati ve envâ’ihâ. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1998.
  • Sünbül, Abdülazîz b. Abdillah. “Makâletü’d-dâricati’t-Tunusiyye târîhen ve mümeyyezât” Müessesetü’l-Cezîre li’s-Sahâfeti ve’t-Taba’eti ve’n-Neşr, Temmuz 2001.
  • Zebîdî, Ebü’l-Feyz Muhammed el-Murtazâ b. Muhammed. Tâcü’l-‘arûs min cevâhiri’l-kâmûs. thk. Abdulaziz Matar vd. Kuveyt: Matbatü Hukümet-i Kuveyt, 1994.
  • Zerkelî, ed-Dimaşkî Hayrüddin b. Mahmud b. Muhammed b. Ali b. Fâris. el-E’lâm. Beyrut: Dârü’l-İlmi li’l-Melâyîn, 2002.
Toplam 25 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Arapça
Konular Arap Dili, Edebiyatı ve Kültürü
Bölüm Dünya dilleri ve edebiyatları
Yazarlar

Mohammed.abdulkareem Yaseen Bu kişi benim 0000-0002-3206-9884

Yayımlanma Tarihi 21 Aralık 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023 Sayı: 37

Kaynak Göster

APA Yaseen, M. (2023). اللهجة الموصلية وأثرها اللغوي والثقافي دراسة تحليلية في الأصول والمؤثرات. RumeliDE Dil Ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi(37), 959-970. https://doi.org/10.29000/rumelide.1405812

RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.