Dismissal of the claim manifestly unfounded in the light of Art. 6 of the ECHR
DOI:
https://doi.org/10.26485/SPE/2022/124/2Keywords:
civil procedure, obvious groundlessness, right to a fair trial, claim unknown to the lawAbstract
Background: The amendment of July 4, 2019 to the Code of Civil Procedure introduces a few changes vital for the Polish civil procedure. One of them is the possibility, regulated in Article 1911, for the court to dismissthe action case it lacks in a closed session in the merit. This institution has generated controversy in terms of exercising the individual’s right to a court. Under the provision in question, the court may evaluate the filed action at the initial stage of hearing the case without taking any action. On the one hand, therefore, this provision achieves a goal of streamlining proceedings, while on the other hand – in the event that a claim is dismissed and a judgment in this regard becomes final, res judicata occurs, which makes it impossible for a plaintiff to pursue the same claim against the same person again in court, which entails severe consequences.
Research purpose: The article aims to examine the compatibility of the institution of dismissal of a manifestly unfounded claim with the right to a fair trial guaranteed by both national legislation and acts of European law. The author also discusses whether the European Court of Human Rights may ascertain violation of the right of access to a court by the national court, despite the analogy of the institution of dismissal of the claim as manifestly unfounded and the institution of rejection of the complaint by the ECHR under Art. 35 of the Convention.
Methods: In this article linguistic-logical and legal-comparative methods are used. Using the comparative analysis, the current case law of the ECHR and Polish courts is presented.
Conclusions: The institution of dismissal of the claim as manifestly unfounded undoubtedly serves to speed up the civil proceedings. It is also admissible in the light of the rights guaranteed by the European Convention on Human Rights, in particular its Art. 6, but only if it does not infringe the essence of the right to a fair trial and fulfills the proper purpose.
References
Błaszczak Ł., Nadużycie prawa procesowego w postępowaniu arbitrażowym, Warszawa 2018.
Błaszczak Ł., Powództwo oczywiście bezzasadne. Art. 1911 k.p.c., Warszawa 2021.
Błaszczak Ł., w: T. Zembrzuski (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian. Tom I i II, Warszawa 2020.
Broniewicz W., Marciniak A., Kunicki I., Postępowanie cywilne w zarysie, wyd. 13, Wolters Kluwer, Warszawa 2020.
Flaga-Gieruszyńska K., w: K. Flaga-Gieruszyńska, A. Zieliński (red.), Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Komentarz 2019, Legalis.
Gonera K., Komentarz do ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Warszawa 2006.
Jędrzejewska M., w: T. Ereciński (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, cz. 1, Postępowanie rozpoznawcze, cz. 2, Postępowanie zabezpieczające, t. 2,Warszawa 2007.
Korzan K., Koszty postępowania cywilnego a nakłady państwa na utrzymanie wymiaru sprawiedliwości, Gdańsk 1992.
Kozikowski K., Lubiszewski M. (red.), Ośko P., Sidorowicz S., Kryteria dopuszczalności skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Poradnik praktyczny, Olsztyn 2020.
Leach Ph., Taking a case to the European Court of Human Rights, Oxford 2011.
Longchamps de Bérier R., Polskie prawo cywilne. Zobowiązania, Lwów 1939.
Manikowski F., Oczywista bezzasadność powództwa – uwagi na tle projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, w: G. Jędrejek, J. Kotas, F. Manikowski (red.), Postępowanie cywilne – wprowadzone i projektowane zmiany 2019, Warszawa 2019.
Manowska M., w: M. Manowska (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Art. 1–477(16), wyd. IV, Warszawa 2021.
Michalak A., Oczywiście bezzasadne powództwo w dziedzinie praw własności przemysłowej, Przegląd Sądowy 2013/11–12, s. 110–123.
Piaskowska O.M., Prawo do sądu a oddalenie oczywiście bezzasadnego powództwa w świetle projektu zmian z 27.11.2017 r. do Kodeksu postępowania cywilnego, Studia Prawnicze 2018/1, s. 29–46.
Piaskowska O.M., w: O.M. Piaskowska (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie procesowe. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2021.
Siedlecki W., Zasady wyrokowania w procesie cywilnym, Warszawa 1957.
Szwed M., Nadmierny formalizm procesowy jako naruszenie art. 6 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2020/LXXXII/2, s. 123–136.
Turek J., Adwokat z urzędu w postępowaniu cywilnym, Monitor Prawniczy 2005/7, s. 83–100.
Waligórski M., Proces cywilny – funkcja i struktura, Warszawa 1947.
https://palestra.pl/pl/czasopismo/wydanie/11-12-2019/artykul/zazalenie-po-nowelizacji-czyli-ostandardzie-srodka-zaskarzenia; stan na 2.11.2021 r.
https://www.echr.coe.int/documents/admissibility_guide_pol.pdf; stan na 15.01.2022 r.
Decyzja ETPC z 7.12.2004 r. w sprawie Mentzen przeciwko Łotwie, skarga nr 71074/01.
Postanowienie SA w Katowicach z 3.11.2009 r., I ACz 744/09, LEX nr 551996.
Postanowienie SN z 8.10.1984 r., II CZ 112/84, LEX nr 8631.
Postanowienie SN z 17.10.2006 r. w sprawie o sygn. akt II UZ 23/06.
Postanowienie SN z 30.01.2015 r., III CSK 140/14, OSNC 2016, nr 2, poz. 21.
Uchwała SN z 7.06.1967 r., III CZP 41/67, OSNC 1967, nr 11, poz. 200.
Wyrok ETPC z 21.02.1975 r. w sprawie Golder przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, skarga nr 4451/70.
Wyrok ETPC z 28.05.1985 r. w sprawie Ashingdane przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, skarga nr 8225/78.
Wyrok ETPC z 30.11.1987 r. w sprawie H. przeciwko Belgii, skarga nr 8950/80.
Wyrok ETPC z 27.08.1991 r. w sprawie Philis przeciwko Grecji, skarga nr 12750/87; 13780/88; 14003/88.
Wyrok ETPC z 9.12.1994 r., Hiro Balani przeciwko Hiszpanii, skarga nr 18064/91, LEX nr 80508.
Wyrok ETPC z 9.12.1994 r., Ruiz Torija przeciwko Hiszpanii, skarga nr 18390/91, LEX nr 80507.
Wyrok ETPC z 4.12.1995 r. w sprawie Bellet przeciwko Francji, skarga nr 23805/94.
Wyrok ETPC z 28.10.1998 r. w sprawie Pérez de Rada Cavanilles przeciwko Hiszpanii, skarga nr 28090/95.
Wyrok ETPC z 21.01.1999 r. w sprawie García Ruiz przeciwko Hiszpanii, skarga nr 30544/96.
Wyrok ETPC z 29.06.2000 r. w sprawie García Manibardo przeciwko Hiszpanii, skarga nr 38695/97.
Wyrok ETPC z 19.06.2001 r. w sprawie Kreuz przeciwko Polsce, skarga nr 28249/95.
Wyrok ETPC z 1.06.2002 r. w sprawie Kutić przeciwko Chorwacji, skarga nr 48778/99.
Wyrok ETPC z 10.07.2002 r. w sprawie Yagtzilar i inni przeciwko Grecji, skarga nr 41727/98.
Wyrok ETPC z 12.11.2002 r. w sprawie Beles i inni przeciwko Czechom, skarga nr 47273/99.
Wyrok ETPC z 9.10.2003 r. w sprawie Acimovic przeciwko Chorwacji, skarga nr 61237/00.
Wyrok ETPC z 23.03.2010 r. w sprawie Cudak przeciwko Litwie, skarga nr 15869/02.
Wyrok SO w Łodzi z 15.09.2020 r., III Ca 1091/20, LEX nr 3175481.
Wyrok Wielkiej Izby ETPC z 5.04.2018 r. w sprawie Zubac przeciwko Chorwacji, skarga nr 40160/12.
Wyrok TK z 16.06.2008 r., P 37/07, OTK-A 2008, nr 5, poz. 80.
