اثر مالیات بر فروش کالا و خدمات بر تورم در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری اقتصاد دانشگاه مازندران

2 کارشناسی ارشد اقتصاد دانشگاه آیت ا...بروجردی بروجرد

3 دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه آیت ا...بروجردی، بروجرد، ایران

چکیده

مالیات بر فروش کالا و خدمات دلیل مصرفی بودن پایه مالیاتی، هزینه‌های پایین شناسایی، سهل‌الوصول بودن، عدم ایجاد ناکارایی در بخش تولید و عدم فشار بر این بخش، مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته است. با این وجود منافع، چالش اصلی دریافت مالیات بر فروش کالا وخدمات افزوده، آثار تورم احتمالی اجرای این نوع مالیات‌ها است. از این رو، در این پژوهش سعی شده‌است که تأثیر مالیات بر فروش کالا و خدمات بر تورم مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد. برای این منظور از داده‌های سال‌های 1400- 1357 و با بهره‌گیری از الگوی اقتصادسنجی خودرگرسیون با وقفه‌های توزیعی (ARDL) استفاده شده است. بر اساس نتایج به‌دست آمده، مالیات با یک وقفه منجر به افزایش تورم شده و میزان اثرگذاری آن حدود 0.05درصد بوده است. در واقع وضع مالیات بر فروش کالا و خدمات از طریق فشار هزینه عمل کرده و موجب افزایش سطح قیمت‌ها شده است اما میزان اثرگذاری آن بر افزایش تورم، نسبت به سایر متغیرهای مورد بررسی اندک بوده است. طبق نتایج به‌دست آمده، بیش‌ترین اثر ضد تورم مربوط به متغیر تولید و بعد از آن نرخ بهره گزارش شد و نقدینگی بیشترین تأثیر بر افزایش تورم را نشان داده است. علاوه بر این، متغیرهای نرخ ارز و تحریم‌های اقتصادی نیز منجر به افزایش تورم در طی دوره مورد بررسی گردیده است. کالا و خدمات از طریق فشار هزینه عمل کرده و موجب افزایش سطح قیمت‌ها شده است اما میزان اثرگذاری آن بر افزایش تورم، نسبت به سایر متغیرهای مورد بررسی اندک بوده است. طبق نتایج به‌دست آمده، بیش‌ترین اثر ضد تورم مربوط به متغیر تولید و بعد از آن نرخ بهره گزارش شد و نقدینگی بیشترین تأثیر بر افزایش تورم را نشان داده است. علاوه بر این، متغیرهای نرخ ارز و تحریم‌های اقتصادی نیز منجر به افزایش تورم در طی دوره مورد بررسی گردیده است.

کلیدواژه‌ها