نقدی بر کتاب متنبی و سعدیّ ؛ردپای یک اندیشۀ ایرانی در اشعار سعدی و ادب عربی(بوسیدن پنجۀ شیر)

مطالب عمومی

نویسندگان

1 استاد گروه زبان و ادبیات عرب، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

نکتۀ قابل تأمّل آن است که خزائلی (1353: 146) نیز این ابیات از بوستان را ملهم از اشعار عربی دانسته است.
      چنانچه ملاحظه می‏شود محفوظ و به تبع او پژوهشگر توانمند ایرانی، محمّد خزائلی هم سعدی را در این مضمون وامدار ادب عربی دانسته است.
      تأمّل در منابع عربی مؤیّد این نکته است که بوسیدن دست دشمن قوی قبل از آنکه به ذهن شاعر عرب برسد، در آثار ثعالبی (قرن چهارم هجری) از پرویز نقل شده است: ادّعای ما این است که این مضمون و شیوۀ بیانی قبل از اسلام در ایران شناخته شده بوده است؛ زیرا با نگاهی به گنجینه‏های کهن ایرانی و دست سایه‏بان ساختن بر چشم، می‏توان این اندیشه را در میان حکمت‏های ایرانی یافت. آنجا که پرویز می­گوید: قال ابرویز: «یَدٌ لَا یُمْکِنُکَ قَطْعُهَا قَبِّلْهَا.» (ثعالبی، بی‏تا: 664) (دستی را که نمی‏توانی ببری ببوس.)

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Fragments and tips

نویسندگان [English]

  • Vahid Sabzianpoor 1
  • Maryam Bahrami 2
1 razi university
چکیده [English]

As can be seen, Mahfouz and, according to him, the powerful Iranian researcher, Mohammad Khazaeli, also considered Saadi as indebted to Arabic literature in this regard. Reflecting on Arabic sources confirms that kissing the hand of a strong enemy before it reaches the Arab poet's mind.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iranian thought
  • Saadi
  • Monetbi
  • Arabic and Persian themes
ابن العمرانی، محمد بن علی بن محمد (1421هـ) ، الإنباء فی تاریخ الخلفاء، المحقق: قاسم السامرائی، الطبعة: الأولى، القاهرة: دار الآفاق العرب.
أفندی، علی حیدر خواجه أمین (1411هـ)؛ درر الحکام فی شرح مجلة الأحکام، تعریب: فهمی الحسینی، الطبعة: الأولى، دار الجیل.
التّلمسانی، شهاب­الدّین أحمد بن­محمّد (1997) نفح الطّیب من غصن الأندلس الرّطیب وذکر وزیرها لسان­الدّین بن­الخطیب، ج 4، المحقّق إحسان عبّاس، بیروت: دار صادر.
الثعالبی، عبد الملک بن محمّد بن إسماعیل أبو منصور (المتوّفى: 429هـ) (بی تا)، غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم، بلا مکان.
خزائلی، محمّد (1353) شرح بوستان، چاپ دوم، تهران: سازمان چاپ و انتشارات جاویدان.
دهخدا، علی اکبر، (1370)، امثال و حکم، چاپ ششم، انتشارات امیر کبیر.
رمضانی، علی (1380)، «تأثیر ادبیات عرب بر مثنوی معنوی»، کیهان فرهنگ، شمارۀ 179، صص 40- 43.
الزمخشری، جار الله (1412هـ)؛ ربیع الأبرار ونصوص الأخیار، الطبعة: الأولى، بیروت: مؤسسة الأعلمی.
الزیّات، أحمد بن حسن (بی‏تا)، تاریخ الأدب العربی، منشورات دار الحکمة، دمشق.
سبزیان پور، وحید؛ رضایی، هدی (1392)، «نگاهی تازه به داستان قدیمی سعدی و متنبی»، پژوهشنامۀ نقد ادب عربی، شماره 6 (6/64)، 1392، صص 133-161.
سعدی، مصلح الدین (1392) کلیات اشعار، چاپ سوم، تهران: آدینه سبز.
السیوطی، عبد الرحمن بن أبی بکر (1425)، تاریخ الخلفاء، تحقیق: حمدی الدمرداش، الطبعة الأولى، مکتبة نزار مصطفى الباز.
عنصرالمعالی، قابوس بن وشمگیر، (1366)، قابوسنامه، به اهتمام غلامحسین یوسفی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
فروخ، عمر، (1985)، تاریخ الادب العربی، دار العلم للملایین، بیروت – لبنان، الطبعة الخامسة.
ناصر خسرو قبادیانی (1386)، دیوان اشعار ناصر خسرو قبادیانی، تصحیح: سیّد نصرالله تقوی، مقدّمۀ سیّد حسن تقی‎زاده؛ مجتبی مینوی، تهران: اساطیر.