نقد الزام رئیس‌جمهور به ارائه گزارش عملکرد سالانه به مجلس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی مقطع دکتری حقوق عمومی، گروه حقوق و بین‌الملل، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

2 دانش‌آموخته مقطع دکتری حقوق عمومی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

به موجب ماده 237 قانون «الحاق موادی به قانون آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی» مصوب 5/4/1397، رئیس‌جمهور مکلف شده است در مردادماه هر سال بر اساس برنامه‌های ارائه ­شده در زمان تشکیل دولت و اخذ رأی اعتماد وزرا، اسناد و قوانین بالادستی و شاخص‌های عملکردی متناسب با حوزه وظایف خود -که هیئت رئیسه مجلس تعیین می‌کند- گزارش عملکرد سال گذشته و برنامه سال آینده خود را به مجلس ارائه بدهد و با حضور در مجلس از عملکرد خود دفاع کند. در مقام پاسخ به این سؤال که آیا تکلیف رئیس‌جمهور به ارائه گزارش عملکرد سالانه به مجلس، منطبق با قانون اساسی است یا خیر؟ و با این پیش‌فرض که تکلیف رئیس‌جمهور به ارائه گزارش عملکرد سالانه به مجلس مغایر با اصل 57 قانون اساسی و لزوم تفسیر مضیق طرق نظارتی مجلس بر دولت، در قالب پژوهشی تبیینی این نتیجه به دست آمد که مصوبه مجلس با «استقلال قوا در قانون اساسی»، «رویکرد هیئت عالی حل اختلاف و تنظیم روابط قوای سه‌گانه»، «رویه شورای نگهبان» و «جایگاه و شأن رئیس‌جمهور در قانون اساسی» مغایر است. بر این اساس، پیشنهاد شد تا به منظور حذف این الزام قانونی از نظام حقوقی کشور، قبل از آنکه تکلیف به حضور رئیس‌جمهور جهت ارائه گزارش عملکرد سالانه در مجلس به یک رویه و عرف حقوق اساسی تبدیل شود، موضوع جهت اتخاذ تصمیم از طریق رئیس‌جمهور برای هیئت عالی حل اختلاف و تنظیم روابط قوای سه‌گانه ارسال شود تا با نظر آن هیئت و تأیید مقام رهبری، این مصوبه مجلس لغو شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Critique of the President's Obligation to Report to the Parliament on Annual Performance

نویسندگان [English]

  • ali taghinezhad 1
  • mohammad amin abrishami rad 2
1 Ph.D. Student in Public Law from Azad Islamic University of Qom, Qom, Iran
2 Ph.D. in Public Law from Faculty of Law and Political Science of Tehran University, Tehran, Iran
چکیده [English]

According to Article 237 of the act of “The insertion of articles into the standing order of the parlimant”, dated 26/6/2018, the President has been assigned witht the obligation to report on plans he introduces when at the time of the formation of the government and the vote of the confidence of the ministers. This research attempts to answer this question whether the president's duty to report to the parliament on annual performance is in accordiance with the constitution? And on the assumption that this president's duty is contrary to article 57 of the constitution and the necessity of a narrow interpretation of the parliamentary supervision is reinforced, On this basis, it is suggested that in order to eliminate this legal requirement, before it change into a constitutional custom, this matter must be submitted to the “High Council for the Resolve of Disputes and the Establishment of Relations of the Three Powers” by the President.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Independence of power
  • View of High Council for the Resolve of Disputes and the Establishment of Relations of the Three Powers
  • Guardian Councils view
  • Annual performance report
  • Supervision on the president

مراجع

اداره کل قوانین، اداره تندنویسی (1381) صورت مشروح مذاکرات شورای بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی، اداره تبلیغات و انتشارات، جلد دوم.
الهام، غلامحسین و ابریشمی راد، محمدامین (1393) «نقد نظر شورای نگهبان در خصوص امکان ارسال مستقیم لوایح قضایی به مجلس»، پژوهشنامه حقوق اسلامی، شماره 40، صص 55-77.
آجرلو، اسماعیل (1397) آشنایی با مفاهیم حقوق عمومی، مدخل تفکیک قوا، تهران: انتشارات پژوهشکده شورای نگهبان، جلد اول (الف-ح).
بوشهری، جعفر (1385) حقوق اساسی (حکومت)، تهران: شرکت سهامی انتشار.
جعفری لنگرودی، محمد جعفر (1378) ترمینولوژی حقوق، تهران: انتشارات گنج دانش.
خسروی، حسن (1394) «تحلیل سازکار نظارت رئیس مجلس شورای اسلامی بر مصوبات قوه مجریه»، فصلنامه علمی-پژوهشی علوم سیاسی، سال هجدهم، شماره 72، صص 97- 120.
راسخ، محمد (1396) نظارت و تعادل در نظام حقوق اساسی، تهران: انتشارات دراک.
رستمی، ولی و همکاران (1392) مطالعه تطبیقی جایگاه رئیس‌جمهور در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات خرسندی.
علیخانی، علی‌اکبر (1384) «پاسخگویی در نظام جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، شماره 26، صص 51- 81.
عمید زنجانی، عباسعلی (1385) حقوق اساسی ایران، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
عمید زنجانی، عباسعلی (1387) مبانی حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات مجد.
غمامی، سید محمدمهدی، خلف‌رضایی، حسین (1392) «سازکارهای حل اختلاف و تنظیم روابط قوا در نظام جمهوری اسلامی ایران (با مطالعه تطبیقی دیگر نظام‌های حقوقی)»، فصلنامه دانش حقوق عمومی، شماره 5، صص 61-82.
قاضی (شریعت پناهی)، سید ابوالفضل (1383) حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، تهران: نشر میزان، چاپ دوازدهم.
گرجی ازندریانی، علی اکبر (1388) در تکاپوی حقوق اساسی، تهران: انتشارات جنگل، چاپ دوم.
لطفی، اسدالله (1391) حقوق اساسی و ساختار نظام جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات جنگل، چاپ دوم.
موسی‌زاده، ابراهیم (1391) حقوق اداری، تهران: نشر دادگستر.
مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) (1387) صحیفه امام، تهران: انتشارات مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی (س)، جلد چهاردهم.
نجفی اسفاد، مرتضی و محسنی، فرید (1381) حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات بین‌المللی الهدی، چاپ دوم.
واعظی، مجتبی (1383) «ارزش حقوقی مذاکرات شورای بازنگری قانون اساسی»، نشریه حقوق اساسی، شماره 3، صص 179-189.
ویژه، محمدرضا (1390) مبانی نظری و ساختار دولت حقوقی، تهران: انتشارات جنگل.
هاشمی، سید محمد (1383) حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران (حاکمیت و نهادهای سیاسی)، چاپ هشتم، تهران: نشر میزان، جلد دوم.
- اسناد حقوقی
«قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران» مصوب سال 1358 (بازنگری‌شده 1368) قابل دسترسی در:
http://nazarat.shora-rc.ir/Forms/frmGhanonAsasi.aspx
قانون «الحاق موادی به قانون آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی» (1397) قابل دسترسی در:
http://rc.majlis.ir/fa/law/show/1068148
«طرح آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی» (1378) قابل دسترسی در:
http://yon.ir/g742Z
«اعلامیه حقوق بشر و شهروند» (1789 میلادی) قابل دسترسی در:
https://cgie.org.ir/fa/news/24426
ب. عربی
علامه حلّی (1388) «جوهر النبید فی شرح منطق التجوید»، قم: انتشارات دیدار، چاپ چهارم.
مظفّر، محمدرضا (1373) «اصول الفقه»، قم: مکتب الأعلام الإسلامی، جلد دوم.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار