اثرات تغییر اقلیم بر ریسک مخاطره خشک‌سالی در تهران با بهره‌گیری از CMIP6

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری آب و هواشناسی، گروه آب و هواشناسی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 استاد آب و هواشناسی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی تهران، تهران، ایران

چکیده

بررسی رفتار متغیرهای اقلیمی در طول محدوده زمانی، نشان این واقعیت است که اقلیم با تغییراتی مواجه بوده است، که با توسعه شهری و نقش انسان در این تغییرات به واسطه انتشارگازهای گلخانه‌ای بارزتر می‌شود. هدف این پژوهش بررسی اثرات تغییر اقلیم بر افزایش ریسک مخاطره خشک‌سالی در تهران با بهره‌گیری از سناریوهای CMIP6 بوده است. ابتدا داده‌های بارش و دما روزانه ایستگاه‌های (شمیران، مهرآباد و آبعلی) در بازه زمانی 1988-2020 از سازمان هواشناسی استان تهران اخذ شد، سپس کنترل کیفی گردید. در ادامه از روش‌های آماریMann-kendall, XLSTAT و مدل ریزمقیاس SDSM-DC در دو دوره (1979-2014)، و دوره آتی (2024-2059) با مدل CanESM5 طبق بدبیناترین سناریو SSP5 بازسازی و شبیه‌سازی شد. در گام بعدی جهت بررسی دوره سالانه خشک‌سالی 32 ساله با استفاده از شاخص SPI از نرم‌افزار DIC به‌کار گرفته شد. یافته‌های روند تغییرات دما و بارش با آزمون Mann-Kendall بارش را با جهش تغییراتی نشان داد و در کلیه ایستگاه‌ها دما روندی افزایشی داشت. شبیه‌سازی با مدل CanESM5 در ایستگاه مهرآباد، بیش‌ترین دما به ماه ژوئیه تعلق یافت و بیش‌ترین ماه بارشی در ماه مارس خواهد بود. سپس برای بررسی خشک‌سالی دوره بلند مدت 12 ماهه (یک‌سال) داده‌های بارش، نشان داد که در ایستگاه آبعلی و شمیران وضعیت خشک‌سالی در هر سال در نوسان بوده و طی سال‌های اخیر وضعیت خشک‌سالی نزدیک به نرمال بوده است. که در این میان ایستگاه شمیران طی روند دوره 32 ساله بیش‌ترین دوره خشک‌سالی خیلی شدید را تجربه کرده است. این در حالی است که ایستگاه مهرآباد تنها طی سال‌های 1989-1993 خشک‌سالی شدید را تجربه کرده است، در حالی که طول دوره خشک‌سالی در ایستگاه آبعلی و شمیران بیش‌تر بود و هر دو در سال 2014 با خشک‌سالی خیلی شدید مواجه بوده‎اند. تهران با تغییر اقلیم ناشی از گرمایش جهانی مواجه بوده است و انتظار می‌رود با توجه به دوره‌های خشک‌سالی که تجربه کرده است، مستعد خشک‌سالی خیلی شدید باشد. لذا داشتن برنامه‌ریزی در امر مدیریت ریسک اقلیمی در آینده، با توجه به اقلیم جدید تهران را ضروری می‌سازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات



مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 21 فروردین 1402
  • تاریخ دریافت: 25 اسفند 1401
  • تاریخ بازنگری: 19 فروردین 1402
  • تاریخ پذیرش: 21 فروردین 1402