بررسی انتقادی راهکارِ جان مارتین فیشر در حل معضل بخت

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسیِ ارشد، گروه فلسفه‌ی دین، دانشکده الهیات ومعارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دانش آموخته فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات ومعارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

مسئلهٔ اساسی این پژوهش تحلیل و نقد راهکار جان مارتین فیشر در حل معضل بخت و هدف از آن نشان‌دادن ناکارآمدی این راهکار به روش توصیفی - تحلیلی است. بر اساس معضل بخت، نفی تعین‌گروی در پیدایش یک کنش به سلب آزادی و مسئولیت اخلاقی کنشگر می‌انجامد. فیشر تلاش می‌کند بر اساس بازسازی یکی از مثال‌های فرانکفورتی در جهانی نامتعین، معضل بخت را بر پایۀ ترسیم دو جهان حل کند. جهان 1 متعین، اما جهان 2 بر اساس ماشین تصادفی نامتعین است. کنشگر در جهان ممکن اول بر اساس مثال‌های فرانکفورتی مسئول است. در جهان دوم با خاموش‌ماندن ماشین به نحو تصادفی، جهان 1 و 2 این‌همان و درنتیجه کنشگر مسئول خواهد بود. در این پژوهش آشکار می‌شود: الف) تقریر فیشر از معضل بخت، نسخه‌ای از صورت‌بندیِ مبتنی بر فقدان علیت است و پاسخ فیشر حتی کارآمدی لازم برای حل این صورت‌بندی را ندارد. ب) علیت حاکم بر جهان 2 فیشر، متفاوت با علیت ناتعین‌گروانه‌ای است که اختیارگروان حامی علیت مبتنی بر رویداد مد نظر دارند. از نظر آنها، قرارگرفتن علیت ناتعین‌گروانهٔ فعال در سلسلهٔ علی یک کنش، شرط اساسی پرداختن به معضل بخت است؛ اما در سلسلهٔ علی کنش در جهان دوم فیشر، هیچ‌گونه علیت ناتعین‌گروانهٔ فعالی وجود ندارد. درنتیجه فیشر اساساً با معضل بختی که اختیارگرویِ علیت مبتنی بر رویداد را تهدید می‌کند، مواجه نشده است که بخواهد آن را حل کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critical Examination of John Martin Fischer’s Solution to the Problem of Luck

نویسندگان [English]

  • Mohammadamin Khodamoradi 1
  • Keramat Varzdar 2
1 . MA student, Department of Philosophy of Religion, Faculty of Theology and Islamic Studies, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 PhD Graduated in Islamic philosophy and theology, Faculty of Theology and Islamic Studies, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The primary focus of this research is to analyze and critique John Martin Fischer’s proposed solution to the problem of luck. Using a descriptive-analytic method, the study aims to highlight its shortcomings. The problem of luck arises from the belief that the absence of determinism in the formation of actions undermines the agent’s freedom and moral responsibility. Fischer addresses this issue by reimagining one of Frankfurt’s examples in an indeterminate world, presenting two scenarios: one where the world is determined (world 1) and another where it is indeterminate due to a random machine (world 2). According to Frankfurt's examples, the agent in the first possible world bears responsibility. However, in world 2, if the machine happens to be randomly inactive, both worlds become identical, and the agent is deemed responsible. This research demonstrates that (a) Fischer’s framing of the problem of luck aligns with the formulation based on the absence of causation, but his response falls short in addressing this formulation effectively, (b) the causation governing Fischer’s world 2 differs from the indeterministic causation proposed by libertarians advocating for event-based causation. According to them, actively incorporating indeterministic causation into the causal chain of an action is crucial in addressing the problem of luck. However, in Fischer’s world 2, there is no active indeterministic causation involved in the causal chain of action. Therefore, Fischer fails to confront the problem of luck posed to event-based causation, let alone resolving it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Free will
  • problem of luck
  • John Martin Fischer
  • random machine

مراجع

حبیبی، سلیمان؛ جوادی، محسن. (1394). تبیین فلسفی مسئولیت اخلاقی از دیدگاه جان مارتین فیشر. پژوهش‌های اخلاقی، 5(19)، صص 35-54.
خزاعی، زهرا؛ تمدن، فاطمه. (1393). دیدگاه جان مارتین فیشر درباره اختیار لازم در مسئولیت اخلاقی. حکمت و فلسفه. 10(39)، صص 131-151.
کوهی، توکل؛ دانش، جواد. (1399). بررسی دیدگاه جان مارتین فیشر در باب نسبت علم پیشین الهی و مسئولیت اخلاقی انسان. پژوهش‌های فلسفی - کلامی. 22(83)، صص 147-164.
مطهری، مرتضی. (1380). اصول فلسفه و روش رئالیسم (ج3). تهران: انتشارات صدرا.
Anscombe, Elizabeth. (1971). Causality and Determination. New York: Cambridge University Press.
Chalmers, David. (2002a). Does Conceivability Entail Possibility. In Conceivability and Possibility (Tamar Szabo Gendler & John Hawthorne, Eds., pp. 145-200). New York: Oxford University Press.
Chalmers, David. (2002b). Philosophical Perspectives. On Sense and Intension, 16, pp. 135-182.
Clarke, Randolph. (2003). Libertarian Accounts of Free Will. London: Oxford University Press.
Ekstrom, Laura Waddell. (2000). Free Will: A Philosophical Study. Boulder: Westview Press.
Fischer. John Martin. (2006). My Ways: Essays on Moral Responsibility. New York: Oxford University Press.
Fischer, John Martin. (2010). Indeterminism and Control: An Approach to the Problem of Luck. In Law and Neuroscience (Michael Freeman, Ed., pp. 85-108). New York: Oxford University Press.
Fischer, John Martin. (2012). Semicompatibilism and Its Rivals. The Journal of Ethics, 16, pp. 117-143.
Fischer, John Martin. (2013a). Toward a Solution to the Luck Problem. In Libertarian Free Will: Contemporary Debates )David Palmer, Ed., pp. 52-68). New York: Oxford University Press.
Fischer, John Martin. (2013b). The Deterministic Horn of the Dilemma Defense: A Reply to Widerker and Goetz. Analysis, 73, pp. 489-496.
Fischer, John Martin &Pendergraft, Garrett. (2013c). Does the Consequence A rgument Beg the Question?. Philosophical Studies, 166, pp. 575-595.
Fischer, John Martin &Ravizza, Mark. (1998). Responsibility and Control: A Theory of Moral Responsibility. New York: Cambridge University Press.
Frankfurt, Harry. (1969). Alternate Possibilities and Moral Responsibility. Journal of Philosophy, 66, pp. 829-839.
Franklin, Christopher Evan. (2018). A Minimal Libertarianism: Free Will and the Promise of Reduction. New York: Oxford University Press.
Haji, Ishtiyaque. (2008). Incompatibilism’s Allure: Principal Arguments For Incompatibilism. broadview press.
Haji, Ishtiyaque. (2022). Libertarianism and Luck. Journal of Philosophical Theological Research, Vol 24, Issue 3, pp. 115-134.
Kane, Robert. (1996). The Significance of Free Will. New York: Oxford University Press.
Kane, Robert. (2009). Libertarianism. Philosophical Studies: An International Journal for Philosophy in the Analytic Tradition, 144(1), pp. 35-44.
McKenna, Michael &Pereboom, Derk. (2016). Free Will: A Contemporary Introduction. New York: Routledge.
Pink, Thomas. (2004). Free Will: A Very Short Introduction. New York: Oxford University Press.
Van Inwagen, Peter. (1983). An Essay on Free Wil. Oxford: Clarendon Press.
Vargas, Manuel. 2013. Building Better Beings: A Theory of Moral Responsibility. New York: Oxford University Press
Strawson, Galen. (1994). The Impossibility of Moral Responsibility. Philosophical Studies, 75, pp. 5-24.
Watson, Gary. 1999. "Soft Libertarianism and Hard Compatibilism". Journal of Ethics, 3: 351_365
Widerker, David & Schnall, Ira M. (2015). On the Luck Objection to Libertarianism. In Agency, Freedom and Moral Responsibility New York: Palgrave-Macmillan (Andrei Buckareff, Carlos Moya & Sergi Rosell, Eds., pp. 94-115).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار