نوع مقاله : پژوهشی -مطالعه موردی
نویسندگان
1 استادیار و عضو گروه جامعه شناسی، واحد کرمان،دانشگاه آزاد اسلامی،کرمان، ایران
2 استادیار و عضو گروه مدیریت بحران، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران
3 کارشناسی ارشد گروه جامعه شناسی،واحد کرمان،دانشگاه آزاد اسلامی،کرمان،ایران
چکیده
این تحقیق در تلاش است تا شناخت وسیع‌تری از دلایل، زمینه‌ها و فرایندهای اجتماعی مؤثر بر بروز بیماری‌های اعصاب و روان به دست آورد؛ ازاین‌رو با استفاده از تکنیک مصاحبه عمیق و آزاد در چهارچوب نظریه زمینه‌ای و با استفاده از نمونه‌گیری نظری از 23 بیمار بهبودیافته مبتلا به بیماری‌های اعصاب روان و پنج نفر از اعضای خانواده‌های بیماران، داده‌های لازم گردآوری و تنظیم شد. پس از تحلیل یافته‌های پژوهش، مقوله‌های دغدغه‌های زندگی، مشاوره و آموزش کاربردی، بی‌توجهی به عدالت، سرمایه اجتماعی درون‌گروهی به‌عنوان شرایط زمینه‌ای، مشاجره و تنش در خانواده، شخصیت حساس عاطفی، تنش‌های اقتصادی، سوء مصرف مواد مخدر به‌عنوان شرایط علی، باور‌پذیری، ناآگاهی شناختی، کنترل احساسات فردی و اجتماعی به‌عنوان شرایط مداخله‌گر، پشتیبانی حمایتی و عاطفی، اثربخشی درمان به‌عنوان تعاملات و ایجاد تشنج و هراس در خانواده، ترک مسئولیت خانوادگی و اجتماعی و افزایش هزینه‌های خانواده، تأثیرات فردی به‌عنوان پیامدها تعیین شدند. سرانجام مفهوم بیماری اعصاب و روان برخاسته از «شخصیت حساس شکننده» به‌عنوان مقوله هسته برگزیده شد. نتایج بررسی نشان می‌دهد که فشار روانی دارای منشأ اجتماعی است و با ساختارها و نظام اجتماعی ارتباط وسیع و تنگاتنگ دارد. عواملی همچون تأهل، تحصیلات، روابط خانوادگی، مشکلات اقتصادی، بیکاری و ازدواج‌های ناموفق، افراد را برای ابتلا به بیماری روانی مستعدتر می‌کنند.
کلیدواژه‌ها
- اسکندری، ح. (1392). کشف جهان اجتماعی بیماری روانی، بازنگری در ماهیت بیماری روانی و تأکید بر ساخت زبانی آن. مطالعات روان‌شناسی بالینی، 3(12)، 1-20.
- ایمان، م. ( 1391 ). روش‌شناسی تحقیقات کیفی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- حکاک خادم، ف.، و احمدی زاویه، س. (1398). اثربخشی هنردرمانی (هنرهای بصری) در بهبود علایم منفی بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی در مرکز روزانه اعصاب و روان احبا. روان‌شناسی افراد استثنایی، 9(33)، 97-116 .
- حیدری،م .، قاسمی، و.، رنانی، م.، و ایمان، م. (1398) .ارائه الگوی پارادایمی فرهنگ مالیاتی نزد مؤدیان مالیاتی شهر اصفهان (پژوهشی کیفی در حوزه جامعه شناسی اقتصادی). دوفصلنامه پژوهش‌های جامعه‌شناسی معاصر، 8(15)، 1-35 .
- رابینگتون، ا.، و واینبرگ، م. (1391). رویکردهای هفتگانه در بررسی مسائل اجتماعی (ر. صدیق سروستانی، مترجم). تهران: دانشگاه تهران.
- شکیب، ز.، طهماسبی، ر.، و نوروزی، آ. (1393). عوامل مؤثر بر سلامت روان دختران دبیرستانی شهر بوشهر براساس نظریه شناخت اجتماعی. آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، 2(2)، 131-142.
- عقیقی، آ.، محمدی، ن.، رحیمی، چ.، و طاقانکی، م. (1399). اثربخشی گروه‌درمانی مبتنی بر تنظیم هیجان بر بهبود علائم و کیفیت زندگی افراد مبتلا به اختلال اضطراب بیماری. پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، 15(58)، 59-79 .
- قادرزاده، ا.، و درویش‌منش، م. (1396). مطالعة کیفی دلایل و پیامدهای بیماری روانی. مسائل اجتماعی ایران، 8(1)، 49-72.
- گافمن، ا. (1386). داغ ننگ (م. کیانپور، مترجم). تهران: مرکز.
- گروسی، س.، و شبستری، ش. (1390) بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و سلامت روان در بین زنان سرپرست خانوار در شهر کرمان. مطالعات اجتماعی ایران ،5(1)، 99-123.
- محسنی تبریزی، ع.، و سیدان، ف. (1383). منشأ اجتماعی بیماری افسردگی زنان. زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، 2(2)، 89-102.
- محمدپور، ا. ( 1392 ). روش تحقیق کیفی ضد روش 2. تهران: جامعه شناسان.
- نوریان خ.، شریف، ف.، اشکانی، ح.، ده بزرگی، س.، و طباطبائی، ح. (1383). تأثیر روان‌درمانی گروهی بر عملکرد فیزیکی و درد جسمی بیماران مبتلا به افسردگی اساسی بستری در بخش‌های اعصاب و روان. ارمغان دانش، ۹(۱)، ۷۰-۶۳ .
- Abdel Wahed, V. (2016). Prevalence and associated factors of stress. Anxiety and depression among medical Fayoum university student. Alexandria Journal of Medicine, 53(1), 77-84.
- Bednarik, R. G., Saniotis, A., & Henneberg, M. (2022). Auto-domestication hypothesis and the rise in mental disorders in modern humans. Medical Hypotheses, 164, 110874.
- Gémes, K., Bergström, J., Papola, D., Barbui, C., Lam, A. I. F., Hall, B. J., …, & Mittendorfer-Rutz, E. (2022). Symptoms of anxiety and depression during the COVID-19 pandemic in six European countries and Australia: Differences by prior mental disorders and migration status. Journal of Affective Disorders, 311, 214–223.
- Kivits, J., Erpelding, M.-L., & Guillemin, F. (2012) Social determinants of health-related quality of life. Revue d'Épidémiologie et de Santé Publique, 61(Supplement 3), S189-S194.
- Lee, K.-J., & Kim, J.-I. (2015). Relating factor for depression in Korean working women. Asian Nursing Research, 9(3), 265-270.
- Lund, V. E., & Frank, D. I. (1991). Helping the medicine go down: Nurses' and patients' perceptions about medication compliance. Journal of Psychosocial Nursing and Mental Health Services, 29(7), 6-9.
- Peng, F., Koh, W. Y., Chung, C. H., Chien, W. C., & Lin, C. E. (2022). Risks of mental disorders among intensive care unit survivors: A nationwide cohort study in Taiwan. General Hospital Psychiatry, 77, 147-154.
- Wilson, H. S., & Kneisl, I. (1992). Psychiatric nursing (4th). Redwood: Addison-Wesley Nursing.
- Yanzón de la Torre, A., Oliva, N., Echevarrieta, P. L., Pérez, B. G., Caporusso, G. B., Titaro, A. J., …, & Daray, F. M. (2016). Major depression in hospitalized argentine general medical patients: Prevalence and risk factors. Journal of Affective Disorders, 197, 36-42.
)
ارسال نظر در مورد این مقاله