درآمدی بر مبانی فلسفی تاثیرگذار بر ایجاد تحول فقه زکات از رویکرد فردی به رویکرد حکومتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 استادیار دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

در میان انواع عبادات، زکات چهره­ای ویژه دارد چراکه ترکیب وجهه حق اللهی و حق الناسی در آن، و نیز اختلاط دو چهره فردی و عمومی، به آن  جایگاهی ممتاز داده است؛ در طول تاریخ فقه، عمدتاً نگاه به حوزه فقه زکات، فردگرایانه بوده­ است. لیکن پس از انقلاب اسلامی، ناکارآمدی رویکرد فردی به زکات آشکارتر گردید. از این­رو، تلاش­هایی از سوی صاحب­نظران برای حکومتی جلوه دادن فقه زکات صورت پذیرفت. اما کمتر پژوهشی به تحلیل فلسفی و روشمند تحول نگاه فردی به رویکرد حکومتی در حوزه فقه زکات پرداخته است. این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی انجام شده نشان می دهد که زکات اساساً تأسیسِ حاکمیتیِ محض است، لیکن اقتضائات زمینه­ای، آن­را مبدّل به نهادی خصوصی نموده بود، لذا با بهره­گیری از مبانی فلسفی حاکم بر فقه زکات، می­توان مجدداً رویکرد حکومتی را بر آن حاکم نمود و آنگاه برای انضمامی نمودن این نگاه فلسفی، ایده تجمیع متمرکز و توزیع متوازن زکات و مدل عملیاتی شدن آن­را ارائه کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


CAPTCHA Image