گفتاری در فلسفۀ حقوق شرکت‌های تجاری؛ شرکت‌های تجاری، مخلوق نظمی خودجوش یا نظمی تصنعی؟

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری حقوق خصوصی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

با تجزیۀ سازمان حقوقی شرکت‌های تجاری سرمایه‌محور، به چهار قاعدۀ بنیادین می‌رسیم: قاعدۀ شخصیت حقوقی مستقل شرکت از سهامدار، قاعدۀ حاکمیت اکثریت سرمایه یا حق رأی، قاعدۀ مسئولیت محدود سهامدار و در نهایت قاعدۀ اختیار تام مدیران. از آنجا که شرکت‌های تجاری، کشف بزرگ و ابزار معجزه‌آسای سرمایه‌داری مدرن نامیده شده و برخی از عناصر آن، مهم­تر از اختراع الکتریسیته و ماشین بخار توصیف شدند، این مقاله با کاوشی در فلسفۀ حقوق، به این نتیجه رسیده است که شرکت تجاری مفهومی مدرن و مخلوق ارادۀ دولت بوده و از طریق توسل به نظریۀ نظم خودجوش و دولت شبگرد night watchman مطرح‌شده توسط برخی از فیلسوفان اقتصاد و سیاست که دخالت دولت در اقتصاد و حقوق را نمی‌پذیرند، نمی­توان مبانی مشروعیت حقوق شرکت‌ها را تبیین و توجیه کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

PHILOSOPHY OF CORPORATE LAW, ARE CORPORATIONS CREATED BY SPONTANEOUS ORDER OR CONSTRUCTIVE ORDER?

نویسنده [English]

  • Ebrahim Abedi Firouzjaee
PhD in Private Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Iran
چکیده [English]

Juridical institution of capital business corporations can be divided into 4 fundamental rules: 1) the rule of separate legal personality of corporation, 2) the rule of majority of capital or votes, 3) limited liability of shareholders, and 4) unlimited discretion of directors. The corporation is introduced as big discovering and marvelous instrument of modern capitalism and even some elements of that are described more important than invention of electricity and steam engine.  Searching in philosophy of law, we concluded that business corporations are modern concepts created by state via spontaneous order and night watchman theories outlined by economic and political philosophers. They don’t accept government in economics and law and we cannot explain and justify the legitimacy of corporate law.      

کلیدواژه‌ها [English]

  • constructive nature of commercial corporations, constructive order, constructive rationalism, evolutionary rationalism
  • legal positivism
  • spontaneous order

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. آجودانی، ماشاالله (1387). مشروطۀ ایرانی، تهران: اختران.
    2. آدمیت، فریدون (1349). اندیشه‌های میرزا فتحعلی آخوندزاده، تهران: خوارزمی،
    3. ارانی، تقی. "حقوق و اصول مادی، در مجموعه مقالات ارانی، by تقی ارانی، 158-163. koln: pahl- rugenstein verlag, 1977.
    4. آرون، ریمون (1393). مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه‌شناسی، ترجمه باقر پرهام. تهران: علمی و فرهنگی،
    5. بابایی، ایرج ( 1386). «مبانی نظری رویکرد تحلیل اقتصادی حقوق»، پژوهش حقوق و سیاست، 60-13.
    6. بادینی، حسن (1382). «مبانی فلسفی نگرش اقتصادی به حقوق»، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، ص 135-91.
    7. بوردیو، پیر (1390). نظریۀ کنش، ترجمۀ مرتضی مردیها، تهران: نقش و نگار
    8. دوگی، لئون (1393). دروس حقوق عمومی، ترجمۀ محمدرضا ویژه، تهران: میزان
    9. سلطانی، ناصر (1395). مذاق مملکت و معنای مشروطۀ ایرانی در جشن‌نامۀ جواد طباطبایی فیلسوف سیاست، زیر نظر حامد زارع، تهران: فلات، ص 346-321.
    10. طوسی، عباس (1394). تحلیل اقتصادی حقوق شرکت‌ها، تهران: شهر دانش.
    11. غنی‌نژاد، موسی (1395). گفتارهایی در معرفت‌شناسی علم اقتصاد، تهران: دنیای اقتصاد.
    12. فولادوند، عزت‌الله (1385). در سنگر آزادی؛ فردریش فون هایک، تهران: لوح فکر.
    13. کاتوزیان، ناصر (1387). فلسفۀ حقوق، ج1، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    14. (1382)—. مقدمۀ علم حقوق، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    15. کاتوزیان، ناصر (1388).  قواعد عمومی قراردادها، ج2، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    16. مالوری، فیلیپ (1388). اندیشه‌های حقوقی، ترجمۀ مرتضی کلانتریان، تهران: آگه
    17. معین، محمد (1387). فرهنگ یک‌جلدی فارسی، تهران: سرایش.
    18. نژاد، موسی غنی (1381). دربارۀ هایک، تهران:  نگاه معاصر.
    19. نیکفر، محمدرضا (1381). «خاستگاه و چیستی عصر جدید، تیر و مرداد»، مجلۀ آفتاب: 21-1.
    20. وکیلی، شروین (1389).  نظریۀ سیستم‌های پیچیده، تهران: شورآفرین.

    ب) خارجی

    1. Berle, Jr.Adolf A. (1947). "The Theory of Enterprise Entity." Columbia Law Review, Vol. 47, No. 3, pp. 343-358.
    2. Blumberg, Phillip I. (1985-1986). "limited liablity and corporate groups." The Journal of Corporation Law.11 . 573,
    3. Blumberg, Phillip (2005). "The Transformation of Modem Corporation Law: The Law of Corporate Groups " CONNECTICUT LAW REVIEW V.37, no. 3 (SPRING 605-617.
    4. CARBONNIER, Jean (1972). SOCIOLOGIE iURIDIQUE. paris: LIBRAIRIE ARMAND COLIN,
    5. Dearborn, Meredith (2009). "Enterprise Liability: Reviewing and Revitalizing Liability for Corporate Groups." CALIFORNIA LAW REVIEW,: 195-261.
    6. easterbrook, Frank H.(1996). the economic structure of corporate law. massachusetts: harvard university press.
    7. Graefe, René Reich (2005). "Changing Paradigms: The Liability of Corporate Groups in Germany." CONNECTICUT LA W REVIEW: 758-817.
    8. Hayek.F.A. (2013). Law, Legislation and Liberty.A New Statement of the Liberal Principles of Justice. London: Routledge,
    9. IHERING, RUDOLF VON. (1913). LAW AS A MEANS TO AN END. Translated by ISAAC HUSIK. Boston: The Boston Book Company,
    10. Jhering, Rudolf Von (1886). L'ESPRIT DROIT ROUMAIN DANS LESDIVERSES PHASES DE SON ÉVELOPPEMENT. DEUXIÈME ÉDITION. Translated by 0. DE MEULENAERE. Vol. 4. 4 vols. PARIS: A. MARESCQ,
    11. Jhering, Rudolph von. (1915). The sruggle for law. Second Edition. Translated by JOHN J. LALOR. chicago: CALLAGHAN AND COMPANY,
    12. Landers, Jonhathan M. (1975) "A Unified Approach to Parent, Subsidiary, and Affiliate Questions in Bankruptcy." The University of Chicago Law Review, Vol. 42, No. 4,: pp. 589-652.
    13. LUHMANN, NIKLAS. (2004). LAW AS A SOCIAL SYSTEM. Translated by Klaus A. Ziegert. New York: Oxford University Press,
    14. Lutter, Marcus. (1990). "ENTERPRISE LAW CORP. V. ENTITY LAW, INC." The American Journal of Comparative Law,: 949-968.
    15. Merl, philipe (2010). Droit commercial.Societes Commerciales. paris: DAllloz,
    16. Mill, John Stuart (2004). Principles of Political Economy with Some of Their Applications to Social Philosophy Abridged. Edited by Stephen Nathanson. Indianapolis: Hackett Publishing Company, Inc,
    17. Posner, Richard A. (1986). ECONOMIC ANALYSIS OF LAW. THIRD EDITION. Boston: Little, Brown and Company,
    18. Posner, Richard A. (2005). "Hayek, Law, and Cognition." NYU Journal of Law & Liberty 1 147-166.
    19. —. THE PROBLEMS OF JURISPRUDENCE. 1994.Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press,
    20. posner, Richard (1985). ECONOMIC ANALYSIS OF LAW. boston: Little, Brown and Company,.
    21. posner, Richard (1990): "What Has Pragmatism to Offer Law?" SOUTHERN CALIFORNIA LAW REVIEW, 1653-1670.
    22. Ripert, Georges (1952). Aspects juridiques du capitalisme moderne. paris.
    23. —. le régime démocratique et le droit civil moderne. PARIS: LIBRAIRIE GENERALE DE DROIT ET DE JURISPRUDENCE, 1948.
    24. Savigny, Frederick Charles Von. (1831). Of The Vocation of Our Age for Legislation and Jurisprudence. Translated by ABRAHAM HAYWARD. London: LITTLEWOOD & CO. OLD BAIJ,EY.,.
    25. STRASSER, KURT A.(2004). Piercing the Veil in Corporate Groups.ONNECTICUT: CONNECTICUT LA W REVIEW.V 37.p637.
    26. Turner, Stephen P. (1991). "Two Theorists of Action: Thering and Weber." Analyse & Kritik,: 46-60.

     

مطالعات حقوق خصوصی
دوره 49، شماره 1
فروردین 1398
صفحه 69-86

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار