نوع مقاله : علمی- ترویجی
نویسنده
استادیار فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
چکیده
یکی از ادله‌ای که در استنباط مسائل و قواعد فقهی بسیار موردتوجه قرار می‌گیرد سیره و بنای عقلا است. بنای عقلا ناظر به رفتار و مشی خردمندان در عرصه‌های مختلف زندگی است که بر اساس مصالح و مفاسدی روشی را برای انجام یا ترک رفتاری قرار میدهند. علامه طباطبائی به‌عنوان مفسری فقیه با ژرف‌نگری در مسائل و قضایا، این منبع استنباط را در استدلالهای خود به‌وفور استفاده کردهاند که تبیین صحیح حجیت و میزان دلالت بنای عقلا از دیدگاه علامه، در فهم مواردی که ایشان استنباط کردهاند، راهگشاست. این مقاله که با شیوه توصیفی - تحلیلی تدوین‌شده به بررسی بنای عقلا از دیدگاه این اندیشمند فرزانه پرداخته و برآیند مقاله بیانگر آن است که اولاً بنای عقلا به‌عنوان منبعی مهم برای استنباط احکام به شمار می‌رود و ثانیاً مبنای حجیت آن عقل است که احکام صادره عقلی قطعی و یقینی است ولی ازآنجایی‌که عقل عملی است و مربوط به بایدها و نبایدها می‌شود، دارای محدودیتهایی است و ممکن است در تطبیقات عملی، اشخاص دچار انحراف شوند؛ درنتیجه نیاز به مؤیدی از جانب شرع دارد و اینکه برخی مدعی تناقض در بیان علامه در باب حجیت بنای عقلا هستند، صحیح به نظر نمیرسد. با پذیرش مبنای علامه فرقی بین بنائات مستحدثه و متصل به زمان معصوم نیست و این خود میتواند جهت مطالعات بنیادی در فقه و حقوق اسلامی راهگشا باشد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
A Study of Allameh Tabatabai's View on the Authority of the Wise
نویسنده [English]
- Fatemeh Fallah Tafti
Assistant Professor of Fiqh and Islamic Law, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
چکیده [English]
One of the arguments that is of great interest in deriving jurisprudential issues and rulings is the structure of reasoning. The structure of wisdom is the observation of the behavior and approach of wise people in different fields of life, who, based on the benefits and harms, put a way to do or leave a behavior. Allameh Tabatabaei, as a jurist commentator and with a deep insight into issues and cases, has used this source of inference in his arguments and correctly explained the validity and significance of the intellectual structure from Allameh's point of view. This article, compiled by descriptive-analytical method, examines the structure of wise men from the perspective of this wise thinker, and the result of the article shows that firstly, the structure of reason is an important source for inferring rulings. . And secondly, the basis of its validity is the fact that the rulings issued by reason are definitive. And it is certain, but because the intellect is practical and related to dos and don'ts, it has limitations. In practical applications, people may deviate. As a result, it needs Sharia approval. Some claim a contradiction in Allameh's statement regarding the validity of the intellectual structure, it does not seem correct. By accepting Allameh's principles, there is no difference between the new structures and those related to the Innocent Age, and this itself can open the way for fundamental studies in Islamic jurisprudence and law.
کلیدواژه‌ها [English]
- The wise
- the foundation of the wise
- the way of the wise
- the authority
- the practical intellect
- Allameh Tabatabai
)