تحلیلی زیباشناسانه از رخداد عاشورا در صحنه کربلا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان ( خوراسگان), اصفهان، ایران

2 کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی ، دانشگاه آزاد اسلامی بروجن، بروجن ، ایران.

3 دانشجوی کارشناسی علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان یاسوج، یا سوج، ایران،

چکیده

در بیان رخداد عاشورا و صحنة کربلا نویسندگان و تحلیلگران به انحای مختلف به بحث، گفت‌وگو و  تحلیل پرداخته‌اند. بعضی به بیان تاریخی این حادثه عظیم اکتفا کرده‌اند، عده‌ای نیز در کنار نقل تاریخی، به بیان تحلیل‌های سیاسی این امر اقدام نموده‌ و عده‌ای هم به بیان ریشه‌ها، عوامل و نتایج آن پرداخته‌اند. نکتة قابل ذکر اینکه کمتر به زیبایی‌های شگفت‌انگیز حسی ادراکی این رخداد عظیم و تاثیرات آن پرداخته شده است. در این تحقیق از این منظر به موضوع پرداخته و سعی شده به روش توصیفی تحلیلی و بهره‌گیری از زیبایی‌شناسی و همچنین با استفاده از اتفاقات مطرح و کلام بزرگان به این سؤالات پاسخ داده شود که زیبایی در رخداد عظیم عاشورا و صحنه کربلا چگونه است و چه جایگاهی دارد و منظور بزرگانی چون حضرت زینب(ع)چیست که عاشورا و اتفاقات آن را جز زیبایی نمی‌بیند؟ برآیند پژوهش حاکی از آن است که رخداد عظیم عاشورا و همچنین صحنه کربلا بیش از آنکه یک صحنة تراژدی، تاریخی و سیاسی دینی باشد، یک تابلوی زیبایی‌شناسانه با تمامی مؤلفه‌های آن است که در صورت شناخت درست آن و حصول احساس و ادراک موضوع از منظر زیبایی‌شناسانه والا‌ترین، گسترده‌ترین، بادوام‌ترین و تاثیرگذارترین نتایج را بر مخاطبان خویش می‌گذارد.

کلیدواژه‌ها


ـ قرآن کریم. (1373). ترجمه محمدمهدی فولادوند. تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.
ـ صحیفۀ سجادیه. (1374). ترجمه حسین انصاریان. تهران: پیام آزادی.
ـ ابن بابویه، ابوجعفر. (1376). امالی شیخ صدوق. ترجمه محمدباقر کمره‌ای. تهران: کتابچی.
ـ ابن شعبه حرانی، ابومحمد حسن بن علی. (1297ق). تحف العقول عن آل الرسول. ترجمۀ محمد صادق حسن‌زاده. قم: انصاریان.
ـ امین عاملی، سید محسن. (1403ق).  اعیان الشیعه. بیروت: دارالتعاریف للمطبوعات.
ـ جعفریان، رسول. (1381). تاملی در نهضت عاشورا. قم: انصاریان.
ـ جوادی آملی، عبدالله. (1377). حماسه و عرفان. قم:  اسراء.
ـ جوینی، مصطفی صاوی. (1387). شیوههای تفسیری قرآن کریم. ترجمه موسی دانش و حبیب روحانی. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.
ـ حکیمی، محمدرضا؛ علی، محمد. (1353). الحیاه. ترجمه احمد آرام.تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
ـ خامنه‌ای، سیدعلی. (1395). درس های عاشورا. قم: انقلاب اسلامی.
ـ خرقانی، حسن. (1387). «مفاهیم زیبایی‌شناختی در قرآن». مطالعات اسلامی. شماره ۸۰.صص: 11- 47.
ـ خمینی، سیدروح الله. (1389). صحیفۀ نور. ج13. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
ـ خویی سیدابوالقاسم. (1413ق). معجم رجال الحدیث. بیروت: الثقافة الاسلامیة فی العالم.
ـ دهخدا، علی اکبر. (1373). لغتنامۀ دهخدا. تهران: موسسه انتشارات دانشگاه تهران.
ـ دیلمی، حسن بن محمد. (1368). ارشاد القلوب. قم: شریف الرضی.
ـ شریفی، محمود. (1397). موسوعه کلمات الامام الحسین g. تهران: تبلیغات اسلامی.
ـ شوشتری، جعفر. (1388). مقتل شوشتری.ترجمه ابراهیم سلطانی نسب. تهران: آرام دل.
ـ طبرسی، فضل بن حسن. (1395). مجمع البیان. ترجمۀ احمد بهشتی. قم: اندیشه هادی.
ـ طهرانی، میرزا ابوالفضل. (1393). شفاءالصدور فی شرح زیاره العاشورا. ترجمۀ حامد فدوی. قم: طوبای محبت.
ـ طوسی، محمدبن حسن. (1388). امالی شیخ طوسی. ترجمۀ صادق حسن‌زاده. قم: اندیشۀ هادی.
ـ عقاد، عباس محمود. (1347). ابوالشهداء الحسین بن علی g. ترجمه محمدکاظم معزی. تهران: کتابفروشی اسلامیه.
ـ عمادزاده اصفهانی، حسین. ( 1326). تاریخ جغرافیایی کربلای معلی. بی‌جا. بی‌نا.
ـ عیاشی، محمدبن مسعود. (1380ق). تفسیر عیاشی، تصحیح هاشم رسولی، تهران: مکتبه العلمیه الاسلامیه.
ـ قمی، شیخ عباس. (1392). مفاتیح الجنان. ترجمه حسین انصاریان. تهران: مرکز طبع و نشر قرآن کریم.
ـ مجلسی، محمد باقر. (1404 ). بحار الانوار. لبنان: موسسه الوفاء.
ـ مرتضی عاملی، سیدجعفر. (1426). الصحیح من سیره النبی الاعظم. لبنان: دارالحدیث.
ـ مطهری، مرتضی. (1374). حماسه حسینی. قم: صدرا.
ـ معین، محمد. (1360). فرهنگ لغت فارسی . تهران: امیر کبیر.
ـ مفید، محمد بن نعمان. (1396). الارشاد. ترجمه سید رسول محلاتی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
ـ واسعی، علیرضا. (1390) نگاهی نو به حماسه عاشورا. قم: بوستان کتاب.
ـ هاشمی نژاد، سید عبدالکریم. (1382). درسی که حسینg به انسانها آموخت. مشهد: به نشر.
ـ همتی، همایون. (1387). فهم هنر و هنر فهم. تهران: پرسش.
ـ  ــــــــــــــ. (1385). «زیبایی شناسی و دین». هنر. شماره 70. صص: 178 – 195.
ـ یاقوت حموی، شهاب الدین. (1383). معجم البلدان. ترجمۀ علینقی منزوی. تهران: انتشارات و تولید فرهنگی.