نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسنده

استادیار گروه مطالعات غرب جهان اسلام، بنیاد دائره المعارف اسلامی، تهران، ایران

چکیده

بازرگانی یا تجارت یکی از مهمترین بخش زندگی مردم از گذشته ­های دور بوده است که مردم از طریق آن      می­توانستند نیاز خود به کالاهای مختلف را از طریق مبادله با یکدیگر برطرف کنند؛ در واقع نیاز به کالاهای مختلف که در سرزمینی وجود نداشت و یا بسیار محدود بود راه را برای سفرهای تجاری بازکرد تا تاجران و بازرگانان بتوانند کالاهای مختلف و مورد نیاز مردم شهرشان را از شهرها و سرزمین­های دیگر تأمین کنند، بنابراین گسترش سفرهای تجاری نیاز به سرپناه­های مختلف را در طول مسیر تا شهر مقصد به وجود آورد؛ چرا که تاجران و دیگر مسافران نیاز داشتند در مکان ­های خاصی اقامتی کوتاه داشته باشند تا علاوه بر استراحت به خرید و فروش نیز بپردازند. فُندُق یکی از این سرپناه ­ها بود که آن را می­ توان با تفاوت‌هایی با خان (سرای و کاروانسرای) مترادف دانست. این پژوهش بر آن است تا با استفاده از منابع موجود به این پرسش پاسخ دهد که فندق­ها در غرب جهان اسلام چه مکان­ هایی بود و چه کارکردهایی داشتند. به نظر می ­رسد فندق بیشتر یک سرای تجاری با امکان اسکان موقت تاجران و مسافران بود که در داخل شهرها ساخته می­شد، اما شکل ظاهری بنا و حتی کارکردهای آن براساس نوع اقامت مسافران و شرایط موجود در هر دوره متفاوت بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Commercial Enterprises in the West of the Islamic World, a case study of Funduk until the 10th century AH.

نویسنده [English]

  • Elham Amini Kashani

. Assistant Professor Department of West of the Islamic World Studies, Encyclopedia Islamica Foundation, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Trade has been one of the most important parts of people's lives since the past, through which people could satisfy their need for different goods through exchange with each other. In fact, the need for different goods that either did not exist in a land or was very limited opened the way for business trips so that merchants and traders could supply the different goods needed by the people of their cities from other cities and lands. Therefore, the expansion of business trips created the need for different shelters along the way to the destination city; Because merchants and other travelers needed to have a short stay in a place to buy and sell in addition to rest. Funduk was one of these shelters, which is comparable to Khan with some differences, As the Khan was a place for travelers to stay, it also had a commercial function for merchants. Khan could be built both inside the city and outside it on the route of the caravans. While Funduk was a commercial place as well as a residence for merchants and other travelers, which was built inside the cities. This research aims to answer this question by using the available sources, what were the places and functions of Funduk in the west of the Islamic world. It seems that Funduk was more of a commercial house with the possibility of temporary accommodation for merchants and travelers, which was built inside the cities, but the appearance of the building and even its functions were different based on the type of stay of travelers and the existing conditions in each period.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Funduk
  • function
  • trade
  • temporary residence
  • West of the Islamic world
ابن بطوطه، ابوعبدالله محمد (1417). رحله ابن بطوطه، به کوشش عبد الهادى‏ تازى، ریاض، اکادیمیه المملکه المغربیه.
ابن حوقل، محمد (1938). صوره الارض، بیروت، دارصادر، ج 2.
ابن زیات، یوسف بن یحیى‏(1427). التشوف إلى رجال التصوف‏، قاهره‏، مکتبه الثقافه الدینیه.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1414).‏ لسان العرب‏، بیروت‏، دار صادر، 1414، ج 10.
ابن فرضى، عبدالله بن محمد (1429). تاریخ علماء الأندلس‏، تونس، دار الغرب الإسلامی، ج 2.
ابن جبیر، محمد بن احمد (1907). رحله ابن جبیر، بیروت، دار و مکتبه الهلال.
ابن عساکر، علی بن حسن (1415). تاریخ مدینة دمشق و ذکر فضلها و تسمیه من حلها من الاماثل او اجتاز بنواحیها من واردیها و اهله، بیروت، دارالفکر، ج 2، 36 و 58.
ادریسی، محمد بن عبدالله (1409). نزهه المشتاق فى اختراق الآفاق، بیروت، عالم الکتب، ج 2.
ازهرى، محمد بن احمد (1421). تهذیب اللغة، بیروت‏، دار احیاء التراث العربی، ج 9.
بدور، مصطفی غازی مصطفی (2015-2016). التاریخ الاقتصادی للدوله المملوکیه، اردن، جامعه یرموک.
بقاعى، ابراهیم بن حسن (1422). عنوان الزمان بتراجم الشیوخ و الاقران؛ قاهره، دار الکتب و الوثائق القومیه، الاداره المرکزیه للمراکز العلمیه، مرکز تحقیق التراث.
جزنائی، علی (1411). جنی زهره الآس فی بناء مدینه فاس، به کوشش عبدالوهاب ابن منصور، رباط، المطبعه الملکیه.
زرکشی، محمد (1966). تاریخ الدولتین الموحدیه و الحفصیه، به کوشش محمد ماضور، تونس، المکتبه العتیقه.
سیوطى، عبدالرحمن بن ابى‏بکر (1429). تحفه الادیب فی نحاه مغنی اللبیب، اردن – عمان، جدارا للکتاب العالمی، ج 2.
شهابى، قتیبه ‏(1999). معجم دمشق التاریخی للاماکن و الاحیاء و المشیدات و مواقعها و تاریخها کما وردت فی نصوص المؤرخین‏، دمشق، منشورات وزاره الثقافه، ج 3.
صفدى، خلیل بن ایبک ‏(1430). اعیان العصر و أعوان النصر، بیروت، دار الکتب العلمیه، منشورات محمد علی بیضون، ج 2.
فراهیدى، خلیل بن احمد  (1409). کتاب العین‏، قم‏، نشر هجرت، ج 5.
لئون افریقی (1983). وصف افریقیا، ترجمه محمد حجی و محمد الاخضر، بیروت، دار الغرب الاسلامی، قسم 1 و 2.
مارمول کربخال (1408-1409). افریقیا، ترجمه محمد حجی و دیگران، رباط، دار نشر المعرفه، قسم 1 و 2.
مقریزى، احمد بن على (1418). المواعظ و الإعتبار بذکر الخطط و الآثار، بیروت‏، دار الکتب العلمیه، ج 3 و 4.
مقریزى، احمد بن على (1427)، المقفى الکبیر، بیروت، دار الغرب الإسلامی، ج 5.
یاقوت حموى (1995). ‏ معجم البلدان‏، بیروت‏، دار صادر، ج 4.
Documents of the Jewish Pious Foundations from the Cairo Geniza, edited by Moshe Gil(1979) Leiden: E.J.BRILL.