ترسیم سناریو های محتمل فراروی جنگ روسیه و اوکراین در افق 1407

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد آینده پژوهی دفاعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه فرماندهی و ستاد ارتش جمهوری اسلامی ایران، تهران، ایران (نویسنده مسئول) ایمیل: K.koulivand@casu.ac.ir

2 دکتری مدیریت راهبردی، عضو هیئت‌ علمی دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری، تهران، ایران.

چکیده

قلمروگستری ناتو به شرق اروپا در سال 2022، منجر به حمله روسیه به اوکراین گردید که آثار مخربی را برای ملت‌های دو کشور و دولت‌های آن‌ها در پی داشت و به نوعی کل اروپا و بخش‌های اعظمی از جهان را تحت‌الشعاع قرار داد. این پژوهش با هدف ترسیم سناریوهای محتمل فراروی جنگ روسیه و اوکراین در افق 1407 انجام شده است. نوع تحقیق کاربردی و از حیث ماهیت و روش، توصیفی اکتشافی است که به روش سناریونویسی با رویکرد کمّی صورت پذیرفته است. روش جامعه آماری به‌صورت هدفمند و نمونه‌گیری به‌صورت تمام شمار، شامل 17 نفر از اساتید دانشگاه‌های نیروهای مسلح و فرماندهان نظامی با حداقل 5 سال سابقه خدمت در مشاغل راهبردی است. شیوه گردآوری اطلاعات با انجام مطالعات کتابخانه‌ای علمی و تخصصی، بهره‌گیری از روش‌های ذهن‌انگیزی و مصاحبه با خبرگان به‌شکل نشست‌های خبرگی بود. برای ترسیم سناریوها، از روش تجزیه و تحلیل سناریوپردازی، مبتنی بر هفت گام سناریونویسی با رویکرد کمّی بهره گرفته شد. با کسب نظر خبرگان و تحلیل‌های کمّی انجام شده، چهار سناریو ممکن، باورپذیر و محتمل با عناوین «جنگ طولانی (جنگ جهانی سوم)» (باورپذیر فاجعه‌آمیز) با اثرگذاری قوی، «راه‌حل دیپلماتیک» (باورپذیر خوش‌بینانه) با اثرگذاری متوسط، «جنگ اروپایی» (محتمل بدبینانه) با اثرگذاری قوی، و «سرنگونی پوتین و تجزیه روسیه» (محتمل بدبینانه) با اثرگذاری خیلی قوی، ترسیم شد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • ابوالحسن شیرازی. و جعفری فر، احسان. (1401). بررسی تطبیقی سیاست خارجی روسیه در قبال قره‌باغ و اوکراین. فصلنامه مطالعات روابط بین الملل، 15(2)، صص 7-37.
  • بل، وندل. (1398)، مبانی آینده‌پژوهی - علم انسانی برای عصری جدید، ترجمه مصطفی تقوی، محسن محقق، چاپ چهارم، تهران: مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری دفاعی، نشر مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی، صص 394 - 396.
  • پدرام، عبدالرحیم. و زالی، سلمان. (1397)، الگویی نوین برای سناریونویسی در موضوعات راهبردی (مطالعه موردی: سناریوهای آینده بحران سوریه)، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، 7(2)، صص 1-26.
  • ثمودی پیله رود، علیرضا. (1396). جنگ سرد جدید در روابط اتحادیه اروپا و فدراسیون روسیه. فصلنامه علمی مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، 23(100)، صص 53-88.
  • حیدری، کیومرث. و عبدی، فریدون. (1391). جنگ‌های آینده و مشخصات آن با تحلیلی بر دیدگاه برخی صاحب‌نظران نظامی غرب. فصلنامه مدیریت نظامی، 12(48)، صص 43-76.
  • رضاپور، دانیال. و مجیدی، ابوالفضل. (1400). جنگ هیبریدی روسیه در قبال جمهوری اوکراین با تأکید بر راهبرد اطلاعاتی. فصلنامه مدیریت و پژوهش‌های دفاعی، 20(91)، صص 69-101.
  • درج، حمید. (1401). تأثیر جنگ 2022 روسیه و اوکراین بر اقتصاد بین‌الملل. فصلنامه علمی مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، 28(118)، صص 37-60.
  • سمیعی اصفهانی، علیرضا. و فرحمند، سارا. (1401). جنگ روسیه - اوکراین و آینده نظم بین‌المللی. فصلنامه علمی مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، 28(118)، صص 87-113.
  • شیخ الاسلامی، محمدحسن. و شیراوند، صارم. (1395). تأثیر کد و بینش ژئوپلیتیک بر مدیریت فدراسیون روسیه در بحران اوکراین. فصلنامه علمی مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، 22(95)، صص 137-171.
  • شوارتز، پیتر. (1390)، هنر دورنگری: برنامه‌ریزی برای آینده در دنیایی با عدم‌قطعیت، ترجمه عزیز علیزاده، چاپ اول، تهران: مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری دفاعی، مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی، ص 226.
  • قاسمی، فرهاد. و اسماعیلی فرزین، ایرج. (1396). جنگ هیبریدی در سیستم بین‌المللی پیچیده – آشوبی. فصلنامه مدیریت نظامی، 17(66)، صص 52-92.
  • کولایی، الهه. و روا، سارا. (1394)، عوامل دگرگونی آیین نظامی فدراسیون روسیه، سیاست خارجی، 29(3)، صص 133-159.
  • میری نام نیها، میلاد. و امیدی، علی. (1401). نقش هویت فرهنگی در تشدید منازعه روسیه و اوکراین. فصلنامه علمی مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، 28(119)، صص 129-158.
  • نونژاد، محمد. و کریمی، مرتضی. (1397). تقابل روسیه و آمریکا در اوکراین و ﺗﺄثیر آن بر منافع ملی ایران. فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل، 11(41)، صص 145-175.
  • ولی‌زاده، اکبر. شیرازی موگویی، سیمین. و عزیزی، حمیدرضا. (1394)، تأثیر بحران سال 2014 اوکراین بر روابط روسیه و ایالات متحده، فصلنامه علمی مطالعات اوراسیای مرکزی، 8(1)، صص 149-171.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار