بررسی موانع و بازدارنده‌های استقرار کارآفرینی سبز در واحدهای تولید گلخانه‌ای استان گلستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد گرایش نوآوری و کارآفرینی، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران.

2 استادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران.

چکیده

امروزه تغییر رفتار انسانی با اتخاذ کارآفرینی سبز برای آینده‌ای پایدار لازم است. کارآفرینی سبز به ‌عنوان یک اصطلاح جدید پایداری و راهبردی برای سبزتر کردن تجارت و کسب‌و‌کار با به حداقل رساندن عوامل مضر بر محیط‌ زیست و تعهد به پایداری اقتصادی و اجتماعی ارائه‌ شده ‌است. با این حال علی‌رغم مزایا و منافع کارآفرینی سبز در بخش کشاورزی، موانع متعددی نیز بر سر راه توسعه آن وجود دارد. هدف اصلی این تحقیق شناسایی موانع و بازدارنده‌های کارآفرینی سبز در واحدهای گلخانه‌ای استان گلستان با تحلیل PESTEL است. جامعه آماری مورد مطالعه شامل واحدهای گلخانه‌‌‌­ای کاشت سبزی و صیفی‌جات فعال در استان گلستان بودند که نمونه­ها به ‌صورت تمام ­‌شماری با 70 بهره‌بردار گلخانه‌ای مورد مطالعه قرار گرفت. این پژوهش از لحاظ نوع هدف، کاربردی و از نظر شیوه­ گردآوری اطلاعات، توصیفی و از نوع همبستگی است. در میان تحقیقات مختلف، در تحقیق حاضر بررسی موانع و چالش‌های کارآفرینی سبز برای نخستین بار براساس تحلیل PESTEL انجام گرفت. ‌روایی صوری آن طبق نظر جمعی از کارشناسان و متخصصان جهاد کشاورزی استان گلستان و اعضای هیئت ‌علمی ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری تأیید گردید و روایی همگرا با استفاده از شاخص میانگین واریانس استخراج شده و نیز پایایی با استفاده از محاسبه آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی (بالاتر از 0/6) تأیید گردید. برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل عاملی تأییدی مبتنی بر روش حداقل مربعات جزئی با نرم‌افزار Smart PLS3 استفاده شد. نتایج نشان داد که براساس ضریب مسیر و واریانس استخراج شده (R2) به ترتیب عوامل زیست‌محیطی، اجتماعی، قانونی، تکنولوژیکی، سیاسی و اقتصادی مهم‌ترین چالش‌ها و موانع کارآفرینی سبز هستند. خرید تضمینی و قراردادی محصولات سبز توسط دولت، اصلاح مقررات و قوانین جهت صادرات محصول و برندسازی محصولات سبز برای توسعه کارآفرینی سبز پیشنهاد می ­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Barriers and Deterrents to Establish Green Entrepreneurship in Greenhouse Production Units of Golestan Province

نویسندگان [English]

  • Z Kouchaky 1
  • F Razzaghi 2
  • F Ghorbani piralidehi 2
  • T Azizi 2
1 Assistant Professor, Department of Agricultural Extension and Education, Faculty of Crop Sciences, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Agricultural Extension and Education, Faculty of Crop Sciences, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran.
چکیده [English]

Today, changing human behavior by adopting green entrepreneurship is necessary for a sustainable future. Green entrepreneurship is a new sustainability term and a strategy to green a business by minimizing harmful factors on the environment and committing to economic and social sustainability. Despite the advantages and benefits of green entrepreneurship in agricultural sectors; there are many barriers to development of this type of entrepreneurship. The main goal of this research is to identify the barriers and limitations of green entrepreneurship in the greenhouse units of Golestan province with PESTEL analysis. The statistical population studied included active vegetable and summer greenhouse units in Golestan province, and the samples were studied in full with 70 greenhouse systems. This research is applied and descriptive and correlational (variance matrix analysis) in terms of purpose and data collection method, respectively.  Among various researches, in this study, the barriers and challenges of green entrepreneurship were investigated for the first time based on PESTEL analysis. The face validity of the research tool was confirmed based on the collective opinion of experts and specialists of agricultural Jihad of Golestan province and faculty members of Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University. Discriminant validity was assessed using AVE and reliability was evaluated through Cronbach's alpha and composite reliability indices (higher than 0.6). For data analysis, confirmatory factor analysis based on partial least squares method with Smart PLS3 software was used. The results revealed that environmental, social, legal, technical, political, and economic factors are the most important challenges and barriers of green entrepreneurship. Guaranteed and contractual purchase of green products by the government and amendment of regulations and laws for exporting and branding green products are suggested for the development of green entrepreneurship.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Barriers and deterrents
  • Green behavior management
  • Greenhouse production system
  • Environmental sustainability

مراجع

احسانی‌فر، ت.، رستمی، ف.، نادری، ن،. و رضایی، ب. (1395). موانع و راهکارهای توسعه کارآفرینی در بخش کشاورزی. نشریه کارآفرینی در کشاورزی، شماره 2، صص 15ـ1.
بذرافشان، م. مفتاح هلقی، م.، قربانی، خ.، و نوذر، ق. (1394). مطالعه تطبیقی پهنه‌های اقلیمی استان گلستان تحت سناریوهای مختلف تغییر اقلیم، مجله پژوهش‌های حفاظت آب و خاک، دوره 22، شماره 5، صص 202ـ187.
بهروزه، س.، حیاتی، د.، و کرمی، ع. (1401). رفتار مصرف انرژی در نظام‌های کشت گلخانه‌ای براساس نظریه ارزش ـ باور ـ هنجار: مورد مطالعه استان کرمان. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، دوره 18، شماره 2، صص 180ـ163.‎
پاپ‌زن، ع. ح.، و شیری، ن. (1391). بررسی موانع و مشکلات توسعه کشاورزی ارگانیک. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، دوره 1، شماره 1 صص 126ـ113.
خالدی، م.، و امجدی، الف. (1390). بررسی انگیزه‌ها و موانع تبدیل به کشاورزی ارگانیک: درس‌هایی از تجربه سایر کشورها. مجموعه مقالات دومین همایش ملی توسعه پیدار روستایی، همدان. 15 و 16 تیرماه، دانشگاه بوعلی سینا، همدان.
دری سده، س.، و توکلی، م ر. (1400). موانع توسعه اقتصاد سبز در کارآفرینی مناطق روستایی استان اصفهان، چشم‌انداز مطالعات شهری و روستایی، دوره 2، شماره 6، صص 39ـ24.
رزاقی بورخانی، ف.، رضوانفر، ا،. موحد محمدی، س. ح.، و حجازی، س. ی. (1399). موانع استقرار فناوری‌های عملیات مناسب کشاورزی در راستای پایداری باغات مرکبات استان مازندران. مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 51، شماره 2، صص 633ـ617. DOI: 10.22059/ijaedr.2020.139217.668156 
رضایی، ا.، و منگلی، ن. (1394). فراتحلیل موانع و چالش‌های حرکت از کشاورزی مرسوم به کشاورزی ارگانیک در ایران.‎ دومین همایش ملی صیانت از منابع طبیعی و محیط‌زیست، 2 تا 3 اسفند 1394، اردبیل، ایران.
رضایی، ب. ه، نجف‌پور. د، کهریزی. (1397). شناسایی موانع توسعه کارآفرینی سبز در بخش کشاورزی شهرستان کرمانشاه. اقتصاد کشاورزی و توسعه، دوره 26، شماره 1، صص 72ـ55. :10.30490/aead.2018.65199‎DOI
رضایی، ‌ب.، نجف‌پور، ‌ه.، و نادری، ن. (1396). موانع و راهکارهای توسعه کارآفرینی سبز در شهرستان کرمانشاه. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، دوره 20، شماره 6،  صص 78ـ59.‎ DOI: 10.18869/acadpub.serd.6.20.59
رضایی، ر. ا.، مهاجری، ع.، صفا، ل.، برزگر،ط.، و خسروی، ی. (1401). مدل‌سازی کیفی مشکلات زنجیره ارزش محصولات گلخانه‌ای در استان زنجان. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، دوره 18، شماره 2، صص 17ـ1.‎
سازمان میراث فرهنگی. (1402). موقعیت جغرافیایی استان گلستان، قابل دسترسی در آدرس اینترنتی:                                   <https://madresehnews.com/fa/˂.
سالنامه آماری کشور. (1400). بخش محیط‌زیست. سازمان برنامه و بودجه کشور، مرکز آمار ایران. چاپ اول، اردیبهشت 1402، صص 121ـ89.
سامانه جامع سرطان گلستان. (1401). آمار سرطان‌های شایع. قابل دسترس در آدرس اینترنتی: https://cancer.goums.ac.ir/page/20750/%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%B9
صیادی، و. (1400). تسهیلات ایجاد ۷ هکتار گلخانه در گلستان ۱۰۰ فرصت شغلی ایجاد کرد. مدیر شعب بانک کشاورزی گلستان و خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، ایرنا، کد خبر: 84637363 16، بهمن 1400 قابل دسترس در: آدرس اینترنتی: <<https://www.irna.ir/news/
قربانی، م،. نعمتی، ا.، و قربانی، ر. (1388). الگوی قیمت‌گذاری علف‌کش­های همسو با محیط‌زیست و کشاورزی پایدار: در استان خراسان رضوی (مطالعه موردی گندم). نشریه بوم‌شناسی کشاورزی، دوره 1، صص101-91.                               DOI: 10.22067/jav1i1.2657
کریمـی، س.، بیمنـز، ه.، چیـذری، م.، مولـدر، م. (1391).  بررسی تاثیر عوامل محیطی و فرهنگی بر قصد کارآفرینانه‌ی دانشجویان کشاورزی.  فصلنامه علمی پژوهشی توسعه کارآفرینی، 5(3): 124-105. doi: 10.22059/jed.2012.29473
 
لطیفی، س.، و صارم پور، ق. (1391). بررسی موانع تولید و عرضه محصولات کشاورزی ارگانیک در استان همدان. کنگره علوم ترویج و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی ایران. قابل دسترسی در آدرس اینترنتی: <https://sid.ir/paper/845532/fa>
مرادحاصلی، س.، عطائی، پ.، و خسروی، س. (1399). نگرش کارشناسان مراکز جهاد کشاورزی نسبت به راه اندازی کارآفرینی سبز در مناطق روستایی، راهبردهای کارآفرینی در کشاورزی، 7(13)، صص 11ـ1. DOI:10.52547/jea.7.13.1
مرادی، ج.، حیدری، ح.، عزیزی، م.، یعقوبی، ع. (1390). تحلیل وضعیت کشاورزی ارگانیک به ‌عنوان بستر توسعه پایدار کشاورزی از دیدگاه کشاورزان (مورد شهرستان­های دیواندره و قروه). مجموعه مقالات دومین همایش ملی توسعه روستایی، همدان، دانشگاه بوعلی سینا، 15 و 26 تیر.
مرکز آمار ایران. (1400). قابل دسترسی در آدرس اینترنتی: <<www.amar.org.ir
مرکز آمار ایران. (1401). سهم و رتبه استان‌ها بر اساس متغیرهای مهم بخش کشاورزی، سازمان برنامه و بودجه کشور مرکز آمار ایران، آذر 1401، ص 71.
مرکز آمار ایران. (1402). نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395، خرداد 1402. قابل دسترسی در آدرس اینترنتی: <www.amar.org.ir<
هاشمی نژاد، آ.، و رضوانفر، ا. (1389). بررسی موانع و مشکلات کشاورزی ارگانیک از دیدگاه تولیدکنندگان محصولات ارگانیک شهرستان روانسر استان کرمانشاه، اولین کنگره چالش‌های کود در ایران، تهران،<https://civilica.com/doc/102549>
یعقوبی، ج.، و جوادی، ع. (1393) موانع تولید محصولات ارگانیک از دیدگاه کارشناسان جهاد کشاورزی. نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار، دوره 24، شماره 1، صص 68ـ57.
 
Akira, Y., and Marco, C. (2019). Energy sustainable greenhouse crop cultivation using photovoltaic Technologies. Renewable and Sustainable Energy Reviews. 109, 116–137. DOI: https://doi.org/10.1016/j.rser.2019.04.026
Ataei, P., Sadighi, H., Aenis, T., Chizari, M., and Abbasi, E. (2021). Challenges of applying conservation agriculture in Iran: an overview on experts and farmers’ perspectives. Air Soil and Water Research, 14. DOI: https://doi.org/10.1177/1178622120980022
Bersani, C., Ouammi, A., Sacile, R., and Zero, E. (2020). Model predictive control of smart greenhouses as the path towards near zero energy consumption. Energies, 13(14), 1-17. DOI: https://doi.org/10.3390/en13143647
Blanco, I., Luvisi, A., De Bellis, L., Schettini, E., Vox, G., and Scarascia Mugnozza, G. (2022). Research trends on greenhouse engineering using a Science mapping approach. Horticulturae, 8(9), 1-30. DOI: https://doi.org/10.3390/horticulturae8090833
Blankenberg, A. K., and Alhusen, H. (2019). On the determinants of pro-environmental behavior: A literature review and guide for the empirical economist. Center for European, Governance, and Economic Development Research (CEGE), 2-28. https://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3473702
Bobkova, A., Andryeyeva, N., Verbivska, L., Kozlovtseva, V., and Velychko, V. (2020). Environmental responsibility in the development of green entrepreneurship. Studies of Applied Economics, 38(4), 1-14. DOI: http://dx.doi.org/10.22034/gjesm.2019.05.SI.12
Chuang, S. P., and Huang, S. J. (2018). The effect of environmental corporate social responsibility on environmental performance and business competitiveness: The mediation of green information technology capital. Journal of business Ethics, 150, 991-1009.
Criscuolo, C., and Menon, C. (2015). Environmental policies and risk finance in the green sector: Cross-country evidence. Energy Policy, 83, 38-56.
Gangwar, K. S., Singh, K. K., Sharma, S. K., and Tomar, O. K. (2006). Alternative tillage and crop residue management in wheat after rice in sandy loam soils of Indo-Gangetic plains. Soil and Tillage Research, 88(1-2), 242-252. DOI: https://doi.org/10.1016/j.enpol.2015.03.023
Gevrenova, T. (2015). Nature and characteristics of green entrepreneurship. Trakia Journal of Sciences, 13(2), 321-323. DOI: https://doi:10.15547/tjs.2015.s.02.068
Hair, J. F., Risher, J. J., Sarstedt, M., and Ringle, C. M. (2019). When to use and how to report the results of PLS-SEM. European Business Review, 31(1), 2-24. DOI: https://doi.org/10.1108/EBR-11-2018-0203
Hair, J., Hult, G.T.M., Ringle, C.M., and Sarstedt, M. (2017). A primer on partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM). Second Edition”. Printed In the United States of America: SAGE Publications, Inc.
Haldar, S. (2019). Green entrepreneurship in the renewable energy sector–a case study of Gujarat. Journal of Science and Technology Policy Management, 10(1), 234-250. DOI: https://doi.org/10.1108/JSTPM-12-2017-0070.
Ho, J. K. K. (2014). Formulation of a systemic PEST analysis for strategic analysis. European Academic Research, 2(5), 6478-6492.
Jiang, W., Chai, H., Shao, J., and Feng, T. (2018). Green entrepreneurial orientation for enhancing firm performance: A dynamic capability perspective. Journal of Cleaner Production, 198, 1311-1323.
Kaur, P., and Kaur, S. (2023). Green entrepreneurship in India: A study of select green businesses. Asian Journal of Management and Commerce , 4(1), 116-122.
Kheiri, S. (2015). Identifying the barriers of sustainable agriculture adoption by wheat farmers in Takestan, Iran. International Journal of Agricultural Management and Development, 5(3), 159-168 DOI: https://doi.org/10.5455/ijamd.175275
Maleksaeidi, H., and Memarbashi, P. (2023). Barriers of environmentally-friendly entrepreneurship development in Iran's agriculture. Environmental Development, 46, 100831, 1-11. DOI: https://doi.org/10.1016/j.envdev.2023.100831
Maran, R. M., and Nedelea, A. M. (2017). Green economy: Challenges and opportunities. Ecoforum Journal, 6(3), 65-67.
Maroušek, J., Maroušková, A., Zoubek, T., and, Bartoš, P. (2022). Economic impacts of soil fertility degradation by traces of iron from drinking water treatment. Environment, Development and Sustainability, 24(4), 4835-4844.
Mkhonza, W. N. (2018). The barriers to green entrepreneurship in developing countries (Ph. D Dissertation, University of Pretoria). Diss. University of Pretoria.
Mohsen, A. (2018). Green entrepreneurship in Afghanistan: Prospects and challenges. The Asian Journal of Technology Management, 11(1), 46-56. DOI: http://dx.doi.org/10.12695/ajtm.2018.11.1.4
Movahedi, R., Fathi, H., Aazami, M., and Latifi, S. (2011). Exploring alternative solutions regarding conservation agriculture. American Journal of Agricultural and Biological Sciences , 6, 105-109.
Mukonza. C. (2016). Analysis of factors influencing green entrepreneurship in South Africa. Part of the Advances in African Economic, Social and Political Development book series (AAESPD)United Nations University Institute for Natural Resources in Africa.United Nations University Institute for Natural Resources in Africa. 1-39.
Perera, R. (2017). The PESTLE analysis. Nerdynaut, 1-31.
Pileliene, L., and Tamuliene, V. (2021) Consumer attitudes and behavior towards organic products: Evidence from the Lithuanian market. Journal of Entrepreneurship, Management and Innovation, 17(1), 269-299. DOI: https://doi.org/10.7341/20211719
Schaper, M. (2016). Understanding the green entrepreneur. In: Making ecopreneurs. (pp. 27-40). Routledge.
Sher, A., Mazhar, S., Zulfiqar, F., Wang, D. and Li, X. (2019). Green entrepreneurial farming: a dream or reality?. Journal of Cleaner Production, 220 (1), 1131-1142. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.02.198
Song, J., Sun, Y., and Jin, L. (2017). PESTEL analysis of the development of the waste-to-energy incineration industry in China. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 80(3), 276-289. DOI: https://doi.org/10.1016/j.rser.2017.05.066
Specht, K., Zoll, F., Schümann, H., Bela, J., Kachel, J., and Robischon, M. (2019). How will we eat and produce in the cities of the future? From edible insects to vertical farming—A study on the perception and acceptability of new approaches. Sustainability, 11(16), 4315. DOI: https://doi.org/10.3390/su11164315
Tian, H., and Liu, X. (2022). Pro-environmental behavior research: Theoretical progress and future directions. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(11), 6721. DOI: https://doi.org/10.3390/ijerph19116721
Tien, N. H., Hiep, P. M., Dai, N. Q., Duc, N. M., and Hong, T. T. K. (2020). Green entrepreneurship understanding in Vietnam.  International Journal of Entrepreneurship, 24(2), 1-14.‏ DOI: https://digital.lib.ueh.edu.vn/handle/UEH/60752
Uslu, Y. D., Hancıoğlu, Y., and Demir, E. (2015). Applicability to green entrepreneurship in Turkey: A situation analysis. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 195, 1238-1245. DOI: https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.06.266
Vasilescu, M. D., Dimian, G. C., and Gradinaru, G. I. (2023). Green entrepreneurship in challenging times: A quantitative approach for European countries. Economic Rresearch-Ekonomska Istraživanja, 36(1), 1828-1847. DOI: https://doi.org/10.1080/1331677X.2022.2093767
Yüksel, I. (2012). Developing a multi-criteria decision-making model for PESTEL analysis. International Journal of Business and Management,7(24),52. http://dx.doi.org/10.5539/ijbm.v7n24p52
علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران
دوره 19، شماره 2
اسفند 1402
صفحه 55-74

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار