تعیین معیارهای داوری طرح بناهای عمومی در ادارات دولتی

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری معماری، گروه معماری، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران.

2 استادیار گروه معماری، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

3 استادیار، گروه معماری، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران.

چکیده

بیان مسئله: داوری و ارزیابی طرح‌های معماری، همواره یکی از چالش‌های پیش روی طراحان و معماران است. این چالش در عرصۀ حرفه‌ای به‌سبب حساسیت طرح‌ها و مقیاس آن‌ها، بیشتر به‌نظر می‌رسد. به‌طورکلی نبود معیارهای مدون و شفاف جهت داوری طرح‌های معماری، مهم‌ترین دلیل این مسئله به‌شمار می‌رود. شکل‌گیری زمینه‌های فکری پژوهش، مطرح‌شدن این سؤالات است: داوری و ارزیابی طرح‌های معماری با چه معیارهایی انجام می‌گیرد؟ آیا ارائه‌دهندگان طرح‌ها در ادارات دولتی از انتخاب طرح برتر رضایت خاطر دارند؟ یا این انتخاب را نتیجۀ سلائق شخصی داوران، رانت‌های سیاسی، و معروفیت رقبای شرکت‌کننده می‌دانند؟ و درنهایت، آیا انتخاب طرح برتر طبق ضوابط و معیارهای خاصی که همه‌پسند است، شکل می‌گیرد؟
هدف پژوهش: تعیین سازوکار، معیارها و مشخصات داوران این‌گونه طرح‌ها و درنهایت چک‌لیست پیشنهادی جهت داوری و ارزیابی است.
روش پژوهش: داده‌های پژوهش، حاصل تحلیل مصاحبه‌های باز و نیمه‌عمیق از خبرگان عرصۀ معماری است. در این پژوهش، روش کاربردی استفاده از «گراندد تئوری» در پژوهش‌های معماری با هدف اعتلای تعیین معیارهای داوری طرح بناهای عمومی در ارگان‌های دولتی براساس تفسیر خبرگان این رشته بیان شده است.
نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهش و بیشترین تعداد مقوله‌های منتج‌شده، به مشخصات داوران و چگونگی داوری آن‌ها اشاره دارد و مبین این نکته است که، درصورت به‌کارگیری داوران متخصص و دارای صلاحیتجهت داوری طرح، پروسۀ داوری به‌طور صحیح مسیر خود را طی کرده و معضلات مربوط به آن کاهش می‌یابد. درنهایت، مقولۀ هسته تحت عنوان «هیأت منتخب داوری مشروع و صلاحیت‌دار»، همچنین معیارها، شرایط دخیل در داوری و مشخصات داوران این‌گونه طرح‌ها ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Judgment Criteria for Public Buildings Design in Governmental Organizations

نویسندگان [English]

  • Mojtaba Bagheri 1
  • Gholamreza Talischi 2
  • Seyyed Mahmoud Moeini 3
1 Ph.D. Student of Architecture, Department of Architecture, Borujerd Branch, Islamic Azad University, Borujerd, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Architecture, Faculty of Art and Architecture, Bou Ali Sina University, Hamedan, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Architecture, Malayer Branch, Islamic Azad University, Malayer, Iran.
چکیده [English]

Problem statement: Judgment and evaluation of architectural designs have been among the challenges that designers and architects deal with. This challenge is more serious at the professional level due to the sensitivity of designs and these scales. In general, the lack of comprehensive and clear criteria for evaluating and judging architectural designs is named as the most substantial reason causing this issue. The intellectual foundations of the study have been shaped based on the following questions: What criteria are used to judge and evaluate architectural designs? Are design providers or participants in governmental organizations satisfied with the top design chosenor is this choice the outcome of the personal interests of the jury, political rents, and popularity of consultant companies or competitors? Finally, is the top design selected based on certain criteria and regulations that are everyone’s favorite? 
Research objective: The study attempts toidentify the mechanism, criteria, and characteristics of the jury that judges these designs, and finally develop the proposed checklist forjudging and evaluating public building’ design in governmental organizations. 
Research method: The datawere obtained from analysis of open and semi-in-depth interviews with architecture experts. This study uses the practical method of “Grounded Theory” in architectural studies to identify the judgment criteria for public buildings’ design in governmental organizations based on the interpretations provided by architecture experts. 
Conclusion: Research findings and categories point to the characteristics of the jurors and their judgment technique. The results show that when professional and competent jurors are employed to judge the architectural designs, the judgment process and its criteria are done accurately with fewer problems. Ultimately, the core category or theme titled “The selected legitimate and competent jury” has been presented in addition to the criteria and conditions involved in the judgment process, as well as the characteristics of the jurors who judge these designs. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Judgment Criteria
  • Public Buildings
  • Governmental Organizations
  • Grounded Theory
  • Jurors’ Characteristics

مراجع

ادیب حاج باقری، محسن؛ پرویزی، سرور و صلصالی، مهوش. (1395). روش‌های تحقیق کیفی. بشری.
استراوس، آنسلم و کوربین، جولیت. (1395). مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریۀ زمینه‌ای (ترجمۀ ابراهیم افشار). نشر نی. (اثر اصلی منتشرۀ 1990)
استراوس، آنسلم و کوربین، جولیت. (1390). اصول روش تحقیق کیفی: نظریۀ مبنایی رویه‌ها و شیوه‌ها (ترجمۀ بیوک محمدی). پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
اسماعیلی، مریم؛ صلصالی، مهوش و محمد‌علی چراغی. (1392). کیفیت در مطالعات گراندد تئوری. تحقیقات کیفی در علوم سلامت، 2(3)، 287-296. https://jqr1.kmu.ac.ir/article_90759.html
ایمان، محمد تقی و محمدیان، منیژه. (1387). روش‌شناسی نظریه‌ی بنیادی. روش‌شناسی علوم انسانی، 14(56)، 31-54. https://method.rihu.ac.ir/article_427.html
رضایی، شمس‌الدین. (1396). طراحی مدل درآمدزایی باشگاه‌های فوتبال ایران: با رویکرد گراندد تئوری. پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، 6(3)،116-101.https://dorl.net/dor/20.1001.1.234555 51.1396.6.3.9.5
سلیمانی، مریم و مندگاری، کاظم. (1395). زیبایی‌شناسی خانۀ سنتی ایرانی: بازشناسایی مؤلفه‌های زیبایی بر اساس تئوری برخاسته از زمینه (مطالعه موردی: شهر یزد). هویت شهر،10 (28)، 78-67. magiran.com/p2284254 
فتحی نجفی، طاهره و لطیف ‌نژاد رودسری، رباب. (1395). مشاهده در رویکرد گراندد تئوری: یک مطالعه مروری. تحقیقات کیفی در علوم سلامت، 5(2)، 229-221. https://www.sid.ir/paper/215588/fa
فراستخواه، مقصود. (1395). روش تحقیق کیفی در علوم اجتماعی با تأکید بر «نظریۀ برپایه» (گراندد تئوری GTM). آگاه.
کیان ارثی، منصوره و طالبی، زینب. (1391). تبیین راهکارهایی برای ارتقا شیوه ارزیابی دروس طراحی معماری. همایش ملی معماری و فرایند طراحی.
گروت، لیندا و وانک، دیوید. (1396). روش‌های تحقیق در معماری (ترجمه علیرضا عینی فر). دانشگاه تهران. (اثر اصلی منتشرۀ 2002). 
لک، آزاده. (1393). کاربرد نظریه زمینه‌ای در پژوهش‌های طراحی شهری. صفه، 1 (24)،43-60.https://dorl.net/dor/20.1001.1.1683870.1393.24.1.4.3 
لنگ، جان. (1395). آفرینش نظریه معماری، نقش علوم رفتاری در طراحی محیط (ترجمه علیرضا عینی فر). مؤسسۀ چاپ و انتشارات دانشگاه تهران. (اثر اصلی منتشرۀ 1987).
مهرابی، امیر؛ خنیفر، حسین؛ امیری، علی؛ زارعی متین، حسن و جندقی، غلامرضا. (1390). معرفی روش‌شناسی نظریه داده‌بنیاد برای تحقیقات اسلامی (ارائۀ یک نمونه). مدیریت فرهنگ سازمانی، 9(23)، 5-30. https://jomc.ut.ac.ir/article_28780.html
مهدی‌زاده سراج، فاطمه و مردمی، کریم. (1387). معیارهای قضاوت پروژه‌های طراحی معماری. سومین همایش آموزش معماری. دانشگاه تهران.
میرریاحی، سعید. (1393). سنجش و ارزیابی در نظام آموزش معماری با تأکید بر یادگیری مبتنی بر تیم و ارزشیابی همتایان. معماری و شهرسازی آرمانشهر، 7 (13)، 117-107. https://www.armanshahrjournal.com/article_33440.html
ندیمی، حمید. (1389). نگاهی به ارزیابی طرح‌های معماری. صفه.20 (1)،20-9.https://dorl.net/dor/20.1001.1.1683870.1389.20.2.1.4
نشریه شمارۀ240. (1381). راهنمای برگزاری مسابقات معماری و شهرسازی در ایران. معاونت امور فنی دفتر امور فنی و تدوین قراردادها: سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور.
Alqaysi, N. (2018). The Judegment press in Architectural Design competitions as a Deliberative communicative ptactice [Doctoral dissertation, University of Brighton]. School of Architecture and Design. https://www.researchgate.net/publication/342083269_The_Judgement_Process_in_Architectural_Design_Competitions_as_a_Deliberative_Communicative_Practice
Anthony, K. (1991). Design Juries on Trail: The Renaissance of the Design studies. van Nostrand Reinhold.
Bern, A., & Røe, P. G. (2022). Architectural competitions and public participation. Cities, 127 (2). https://doi.org/10.1016/j.cities.2022.103730
Ilozor, B. D. (2006). Balancing jury critique in design reviews. CEBE Transactions, 3(2), 52–79. https://doi.org/10.11120/tran.2006.03020052
Creswell, J. W., & Poth, C. N. (2007). Qualitative inquiry and research method: Choosing among five approaches. Sage.
De la Espriella, R., & Restrepo, C. G. (2020). Grounded theory. Revista Colombiana de Psiquiatría (English Ed.), 49(2), 126–132. https://doi.org/10.1016/j.rcpeng.2018.08.001
Harputlugil, T. (2018). Analytic hierarchy process (AHP) as an assessment approach for architectural design: Case study of architectural design studio. International Journal of Architecture & Planning, 6(2), 217-245. https://doi.org/10.15320/ICONARP.2018.53
Hoda, R. (2021). Socio-technical grounded theory for software engineering. IEEE Transactions on Software Engineering, 48(10), 3808–3832. https://doi.org/10.1109/TSE.2021.3106280
Hussein, F., Stephens, J., & Tiwari, R. (2020). Grounded theory as an approach for exploring the effect of cultural memory on psychosocial well-being in historic urban landscapes. Social Sciences, 9(12), 219. https://doi.org/10.3390/socsci9120219
Maurice, F. (1992). Strong (The United Nations Conference on Environment and Development). The Global Partnership for environment and development: A Guide to Agenda 21 post Rio Edition. United Nation digital library.
Roberts, A. (2006). Cognitive styles and student progression in architectural design education. Design Studies, 27(2), 167–181. https://doi.org/10.1016/j.destud.2005.07.001
Salama, A. M., & El-Attar, M. S. (2010). Student perceptions of the architectural design jury. Archnet-IJAR: International Journal of Architectural Research, 4(2–3), 174–200. https://doi.org/10.26687/archnet-ijar.v4i2/3.104
Utaberta, N., Hassanpour, B., & Arsyad Bahar, M. (2012). An evaluation of criteria-based assessment and grading in architecture design. Research Journal of Applied Sciences, Engineering and Technology ,5(2), 346-352. http://i-rep.emu.edu.tr:8080/jspui/bitstream/11129/3168/1/v5-346-352.pdf
Utaberta, N., Hassanpour, B., Che-Ani, A. I., Zaharim, A., & Abdullah, N. A. G. (2011). Criteria-based assessment and grading in architecture design studio. Recent Researches in Educational Technologies, 179–185. https://doi.org/10.1007/978-3-642-25908-1_30
Yu, M., & Smith, S. M. (2021). Grounded theory: A guide for a new generation of researchers. International Journal of Doctoral Studies, 16, 553–568. https://doi.org/10.28945/4836
باغ نظر
دوره 21، شماره 131
اردیبهشت 1403
صفحه 67-78

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار