Derleme
BibTex RIS Kaynak Göster

Radiation and Its Effects on Human Health

Yıl 2020, Cilt: 25 Sayı: 3, 289 - 294, 29.10.2020

Ecem Gökoğlan Meliha Ekinci Emre Özgenç Derya İlem-özdemir Makbule Aşıkoğlu

https://doi.org/10.21673/anadoluklin.709434
Cited By: 1

Öz

As humans are exposed to radiation from various sources in almost every area of life, effects of radiation on human health have been an important subject of research. Starting with the discovery of X-rays, studies in this field were accelerated by pivotal developments such as nuclear warfare (atomic bombings of Hiroshima and Nagasaki) and reactor accidents (the Chernobyl disaster). Type of radiation exposure and exposure time and dose have been determined to be the primary factors, while ionizing radiation has been proven to have more serious effects than does non-ionizing radiation. While ionizing radiation can lead to cancer development, non-ionizing radiation does not have carcinogenic effects shown by long-term studies. In this review, we compiled information about the effects of radiation on human health.

Anahtar Kelimeler

human health Radiation radiation effects

Kaynakça

  • 1. Yaren H, Karayılanoğlu T. Radyasyon ve insan sağlığı üzerine etkileri. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2005;4(4):199–208.
  • 2. Bozbıyık A, Özdemir Ç, Hancı H. Radyasyon yaralanmaları ve korunma yöntemleri. Sürekli Tıp Eğitimi Derg. 2002;11(7):272–4.
  • 3. Gökharman FD, Aydın S, Koşar PN. Radyasyon güvenliğinde mesleki olarak bilmemiz gerekenler. SDÜ Sağlık Bilimleri Derg. 2016;7(2):35–40.
  • 4. Hacıosmanoğlu T. Doğal ve yapay radyasyon kaynakları, kişisel doza katkıları. Nucl Med Semin. 2017;3:166–71.
  • 5. Akkoçlu A, Öztürk C. Akciğer Kanseri, Multidisipliner Yaklaşım. Toraks Kitapları, no I. Ankara: Bilimsel Tıp Yayınevi; 1999:238.
  • 6. Coşkun Ö. İyonize radyasyonun biyolojik etkileri. Int J Tech Sci. 2011;1(2):13–7.
  • 7. Wall BF. Ionising radiation exposure of the population of the United States: NCRP report no. 160. Radiat Prot Dosim. 2009;136:136–8.
  • 8. Dönmez S. Radyasyon tespiti ve ölçümü. Nucl Med Semin. 2017;3:172–7.
  • 9. Yeyin N. Radyasyonun biyolojik etkileri. Nucl Med Semin. 2015;3:139–43.
  • 10. Daşdağ S. İyonlaştırıcı radyasyonlar ve kanser. Dicle Med J. 2010;37(2):177–85.
  • 11. Kaya A. İyonize radyasyonun biyolojik etkileri. Dicle Med J. 2002;29(3):65–75.
  • 12. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu. Radyasyon, İnsan ve Çevre: İyonlaştırıcı Radyasyon, Etkileri ve Kullanım Alanları, Güvenli Kullanımı İçin Uygulamada Olan Tedbirler. Ankara: Türkiye Atom Enerjisi Kurumu; 2009.
  • 13. Uzal C, Çaloğlu M. Kanser etyolojisinde iyonizan radyasyonun yeri. Balkan Med J. 2002;19(3–4):177–82.
  • 14. Güden E, Öksüzkaya A, Balcı E, Tuna R, Borlu A, Çetinkara K. Radyoloji çalışanlarının radyasyon güvenliğine ilişkin bilgi, tutum ve davranışı. Sağlıkta Performans ve Kalite Derg. 2012;3:29–45.
  • 15. Huang B, Law MW, Khong PL. Whole-body PET/CT scanning: estimation of radiation dose and cancer risk. Radiology. 2009;251:166–74.
  • 16. Grudzenski S, Kuefner MA, Heckmann MB, Uder M, Löbrich M. Contrast medium-enhanced radiation damage caused by CT examinations. Radiology. 2009;253:706–14.
  • 17. Goodman JE, Nascarella MA, Valberg PA. Ionizing radiation: a risk factor for mesothelioma. Cancer Causes Control. 2009;20:1237–54.
  • 18. Dedic S, Pranjic N. Lung cancer risk from exposure to diagnostic X-rays. Health Med. 2009;3:307–13.
  • 19. Bıçakçı BC. Radyasyonun fetus üzerine etkileri. Turk J Oncol. 2009;24(4):185–90.
  • 20. Mutlu B, Şen O, Toros H. Ultraviole radyasyonun insan sağlığı üzeri̇ne etkileri. In: III. Atmosfer Bilimleri Sempozyumu (19–21 Mart 2003) Bildiri Kitabı. İstanbul; 2003:84–9.
  • 21. Deda G, Atmaca LS. Ultraviyole ve göz. Ret-Vit. 2002;10:196–201.
  • 22. Güden M, Ulutin C, Pak Y. Noniyonizan elektromanyetik alanların biyolojik etkileri. Turkiye Klinikleri J Med Sci. 2001;21:441–4.
  • 23. Gümüşderelioğlu M, Kaynak G. Mikrodalgalar ve uygulamaları. Bilim ve Teknik. 2012;777:38–42.
  • 24. Yıldırım M. Elektromanyetik dalgalar. Bilim ve Teknik. 2012;777:33–5.
  • 25. Oftedal G, Wilen J, Sandström M, Mild KH. Symptoms experienced in connection with mobile phone use. Occup Med. 2000;50:237–45.
  • 26. Meo SA, Al-Khlaiwi T. Association of mobile phone radiation with fatigue, headache, dizziness, tension and sleep disturbance in Saudi population. Saudi Med J. 2004;25(6):732–6.
  • 27. INTERPHONE Study Group. Brain tumour risk in relation to mobile telephone use: results of the INTERPHONE international case-control study. Int J Epidemiology. 2010;39(3):675–94.
  • 28. Kılıçkap S, Erdiş E. Düşük frekanslı elektromanyetik alan, cep telefonları, baz istasyonları ve kanser riski. Cumhuriyet Med J. 2013;35:311–7.
  • 29. Kurppa K, Holmberg PC, Rantala K, Nurminen T, Saxén L. Birth defects and exposure to video display terminals during pregnancy. Scand J Work Environ Health. 1985;11:353–6.

Radyasyon ve İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri

Yıl 2020, Cilt: 25 Sayı: 3, 289 - 294, 29.10.2020

Ecem Gökoğlan Meliha Ekinci Emre Özgenç Derya İlem-özdemir Makbule Aşıkoğlu

https://doi.org/10.21673/anadoluklin.709434
Cited By: 1

Öz

İnsanlar hayatın hemen her alanında birçok kaynak nedeniyle radyasyona maruz kaldıklarından, radyasyonun insan sağlığı üzerindeki etkileri önemli bir araştırma konusu olagelmiştir. X ışınlarının keşfinin ardından, nükleer savaş (Hiroşima ve Nagazaki atom bombası saldırıları) ve reaktör kazaları (Çernobil felaketi) gibi belirleyici gelişmelerle bu alandaki çalışmalar hız kazanmıştır. Maruz kalınan radyasyon türü, dozu ve maruziyet süresinin başlıca faktörler olduğu tespit edilmiş ve iyonize radyasyonun non-iyonize radyasyona kıyasla daha ciddi etkilere sebep olduğu kanıtlanmıştır. İyonize radyasyon kanser oluşumuna neden olabilmekteyken, non-iyonize radyasyonun uzun dönem çalışmalarla kanıtlanmış karsinojenik etkileri söz konusu değildir. Bu çalışmada radyasyonun insan sağlığı üzerindeki etkilerine dair bilgiler derlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

insan sağlığı radyasyon, radyasyonun etkileri

Kaynakça

  • 1. Yaren H, Karayılanoğlu T. Radyasyon ve insan sağlığı üzerine etkileri. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2005;4(4):199–208.
  • 2. Bozbıyık A, Özdemir Ç, Hancı H. Radyasyon yaralanmaları ve korunma yöntemleri. Sürekli Tıp Eğitimi Derg. 2002;11(7):272–4.
  • 3. Gökharman FD, Aydın S, Koşar PN. Radyasyon güvenliğinde mesleki olarak bilmemiz gerekenler. SDÜ Sağlık Bilimleri Derg. 2016;7(2):35–40.
  • 4. Hacıosmanoğlu T. Doğal ve yapay radyasyon kaynakları, kişisel doza katkıları. Nucl Med Semin. 2017;3:166–71.
  • 5. Akkoçlu A, Öztürk C. Akciğer Kanseri, Multidisipliner Yaklaşım. Toraks Kitapları, no I. Ankara: Bilimsel Tıp Yayınevi; 1999:238.
  • 6. Coşkun Ö. İyonize radyasyonun biyolojik etkileri. Int J Tech Sci. 2011;1(2):13–7.
  • 7. Wall BF. Ionising radiation exposure of the population of the United States: NCRP report no. 160. Radiat Prot Dosim. 2009;136:136–8.
  • 8. Dönmez S. Radyasyon tespiti ve ölçümü. Nucl Med Semin. 2017;3:172–7.
  • 9. Yeyin N. Radyasyonun biyolojik etkileri. Nucl Med Semin. 2015;3:139–43.
  • 10. Daşdağ S. İyonlaştırıcı radyasyonlar ve kanser. Dicle Med J. 2010;37(2):177–85.
  • 11. Kaya A. İyonize radyasyonun biyolojik etkileri. Dicle Med J. 2002;29(3):65–75.
  • 12. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu. Radyasyon, İnsan ve Çevre: İyonlaştırıcı Radyasyon, Etkileri ve Kullanım Alanları, Güvenli Kullanımı İçin Uygulamada Olan Tedbirler. Ankara: Türkiye Atom Enerjisi Kurumu; 2009.
  • 13. Uzal C, Çaloğlu M. Kanser etyolojisinde iyonizan radyasyonun yeri. Balkan Med J. 2002;19(3–4):177–82.
  • 14. Güden E, Öksüzkaya A, Balcı E, Tuna R, Borlu A, Çetinkara K. Radyoloji çalışanlarının radyasyon güvenliğine ilişkin bilgi, tutum ve davranışı. Sağlıkta Performans ve Kalite Derg. 2012;3:29–45.
  • 15. Huang B, Law MW, Khong PL. Whole-body PET/CT scanning: estimation of radiation dose and cancer risk. Radiology. 2009;251:166–74.
  • 16. Grudzenski S, Kuefner MA, Heckmann MB, Uder M, Löbrich M. Contrast medium-enhanced radiation damage caused by CT examinations. Radiology. 2009;253:706–14.
  • 17. Goodman JE, Nascarella MA, Valberg PA. Ionizing radiation: a risk factor for mesothelioma. Cancer Causes Control. 2009;20:1237–54.
  • 18. Dedic S, Pranjic N. Lung cancer risk from exposure to diagnostic X-rays. Health Med. 2009;3:307–13.
  • 19. Bıçakçı BC. Radyasyonun fetus üzerine etkileri. Turk J Oncol. 2009;24(4):185–90.
  • 20. Mutlu B, Şen O, Toros H. Ultraviole radyasyonun insan sağlığı üzeri̇ne etkileri. In: III. Atmosfer Bilimleri Sempozyumu (19–21 Mart 2003) Bildiri Kitabı. İstanbul; 2003:84–9.
  • 21. Deda G, Atmaca LS. Ultraviyole ve göz. Ret-Vit. 2002;10:196–201.
  • 22. Güden M, Ulutin C, Pak Y. Noniyonizan elektromanyetik alanların biyolojik etkileri. Turkiye Klinikleri J Med Sci. 2001;21:441–4.
  • 23. Gümüşderelioğlu M, Kaynak G. Mikrodalgalar ve uygulamaları. Bilim ve Teknik. 2012;777:38–42.
  • 24. Yıldırım M. Elektromanyetik dalgalar. Bilim ve Teknik. 2012;777:33–5.
  • 25. Oftedal G, Wilen J, Sandström M, Mild KH. Symptoms experienced in connection with mobile phone use. Occup Med. 2000;50:237–45.
  • 26. Meo SA, Al-Khlaiwi T. Association of mobile phone radiation with fatigue, headache, dizziness, tension and sleep disturbance in Saudi population. Saudi Med J. 2004;25(6):732–6.
  • 27. INTERPHONE Study Group. Brain tumour risk in relation to mobile telephone use: results of the INTERPHONE international case-control study. Int J Epidemiology. 2010;39(3):675–94.
  • 28. Kılıçkap S, Erdiş E. Düşük frekanslı elektromanyetik alan, cep telefonları, baz istasyonları ve kanser riski. Cumhuriyet Med J. 2013;35:311–7.
  • 29. Kurppa K, Holmberg PC, Rantala K, Nurminen T, Saxén L. Birth defects and exposure to video display terminals during pregnancy. Scand J Work Environ Health. 1985;11:353–6.
Toplam 29 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Sağlık Kurumları Yönetimi
Bölüm DERLEME
Yazarlar

Ecem Gökoğlan 0000-0002-2488-9698

Meliha Ekinci 0000-0003-1319-3756

Emre Özgenç 0000-0002-7586-8520

Derya İlem-özdemir 0000-0002-1062-498X

Makbule Aşıkoğlu Bu kişi benim 0000-0002-4095-2714

Yayımlanma Tarihi 29 Ekim 2020
Kabul Tarihi 7 Mayıs 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020 Cilt: 25 Sayı: 3

Kaynak Göster

Vancouver Gökoğlan E, Ekinci M, Özgenç E, İlem-özdemir D, Aşıkoğlu M. Radyasyon ve İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri. Anadolu Klin. 2020;25(3):289-94.

Cited By

Radyasyona Maruz Kalan Sağlık Personellerinin Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi
Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi
https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1275453
 Kapak Resmi İndir

13151 This Journal licensed under a CC BY-NC (Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0) International License.