The Effect Of Qur'an Educatıon On Ethıcal Development (From The Example of Rize Central Imam Hatip High School)
Öz
In this study, the effect of Qur'an education on moral development on young people aged 14-18 was discussed within the framework of concepts/titles such as the importance and necessity of Qur'an education, the meaning of the word "recitation", which is the equivalent of reading the Qur'an, in the course of time, and whether moral education and Qur'an education has an effect on moral development. In the research, instead of talking about the technical ways of learning/ teaching the Qur'an education; the age of learning, the place of teaching, its nature, the instructive element, the role of parents, the concept of morality and whether the received Qur'an education contributes to the moral development level of the student were mentioned. It was concluded that issues such as the Qur'an's wording, recitation, chant, and being taught affect the individual emotionally and behaviorally, there is an expectation that the Qur'an will be taught to young people of any age by using modern teaching methods, the Qur'an education given considering its moral aspect reflects on morality and will result in moral attitude. In addition, it was determined that some mosque officials who teach the Qur'an are not sufficient in terms of pedagogy, and that parents sometimes push the self-esteem of children to the background and exhibit an attitude that may harm their personalities.
Anahtar Kelimeler
Recitation Qur’an Education Youth Morality Education Moral Development.
Kaynakça
- Abdurrahman, Taha. Ahlak Sorunsalı Batı Modernitesinin Ahlaki Eleştirisine Bir Katkı. Çeviren Tahir Uluç. II. Baskı. İstanbul, 2021.
- Ahmet Naîm, Babanzâde. İslam Ahlakının Esasları. İstanbul: Bedir Yayınevi, 2017.
- Akseki, Ahmet Hamdi. Ahlâk Dersleri. V. Baskı. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2016.
- Anadolu Ajansı, “Türkiye'de Dini Hayat Araştırması” 13.09.2022, https://www.aa.com.tr/tr/yasam/turkiyede-dini-hayat-arastirmasi/141424.
- Attar, Meryem. İslam Ahlakı İslam Düşüncesinde İlâhi Emir Teorisi. Editör Muammer İskenderoğlu. I. Baskı. İstanbul: Litera Yayıncılık, 2019.
- Aydın, Mehmet Şevki. “İslam Ahlak Eğitimi”. İçinde İslam Ahlakı Temel Konular ve Güncel Yorumlar, 201-54. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, t.s.
- Aydın, Muhammet Şevki. Ahlâkla Varolmak. I. Baskı. İstanbul: Ketebe Yayınları, 2021.
- Ayık, Hasan. Ahlak Sorunumuz. Rize: Önce Kitap, 2018.
- Bayraklı, Bayraktar. “Kur’an ve Eğitim”. Kur’an ve Tefsir Araştırmaları-I Tartışmalı İlmi Toplantılar Dizisi, İstanbul, 2000.
- ———. “Kur’an’ı Kerim’de Öğretim Kavramı ve Vahiy”. Diyanet İlmi Dergi 27, sy 4 (1991): 161-89.
- ———. Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’an Tefsîri. XXI c. İstanbul: Bayraklı Yayınları, 2001.
- Bayraktar, M. Faruk. “Eğitimde Disiplin, Ceza ve Dayak Üzerine”. Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi 1 (1994): 97-107.
- Bayraktutar, Muammer. “Suç Önlemede Dini ve Ahlâki Değerlerin Rolü”. Suç önleme sempozyumu. Bursa, 2011.
- Cebeci, Suat, ve Bilal Ünsal. “Hafızlık Eğitimi ve Sorunları”. Değerler Eğitimi Dergisi 4, sy 11 (2006): 27-52.
- Çetin, Abdurrahman. Kur’an Okuma Esasları. 48. Baskı. İstanbul: Emin Yayınları, 2019.
- Çetin, Maksut. “Dindarlık-Ahlak İlişkisi ve Dini-Toplumsal Yansımaları”. Mizanü’l-Hak: İslami İlimler Dergisi, sy 13 (2021): 83-106.
- Ertuğay, Recep. “Kur’ân-ı Kerîm’i Anlamanın Önemi Vurgulanırken Kırâatinin (Yüzünden Okuma) Önemsizleştirilmesi Sorunu”. Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8, sy 16 (t.y.): 831-57.
- Erzurumlu İbrahim Hakkı. Mârifetnâme. III c. İstanbul: Erkam Yayınları, 2011.
- Gönen, Mehmet Emin. “Çocuklara ve Gençlere Olumlu Ahlakî ve İnsanî Değerlerin Kazandırılmasında Edebî Metinlerin Rolü ve Önemi”. İçinde Eğitimde Gelecek Arayışları: Dünden Bugüne Türkiye’de Beceri, Ahlâk ve Değerler Eğitimi Uluslararası Sempozyumu, I:133-46. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 2016.
- Gündüz, Muhammed Muhdi. “Gelişim Özellikleri Doğrultusunda Gençliğin Din Eğitimi”. Şarkiyat 12, sy 4 (2020): 1092-1117.
- Güneş, Adem. Türkiye’de Yeni Bir model Olarak Örgün Eğitimle Birlikte Hafızlık -Bir Durum Analizi-. İstanbul: Arı Yayınları, 2019.
- Habertürk, “Şanlıurfa’da Kur’an Kursunda Çocuğa Şiddet Uygulayan Hoca Tutuklandı” 13.09.2022, https://www.haberturk.com/surfa-da-kuran-kursunda-cocuga-siddet-uygulayan-hoca-tutuklandi-3380606.
- Kayadibi, Fahri. “Sevgi Faktörünün Eğitim Verimliliği Üzerine Etkisi”. Journal of Istanbul University Faculty of Theology, sy 5 (2002).
- ———. “Yetişkin Din Eğitimi (Sorunlar- Çözüm Önerileri) Adult Religious Education (Problem’s-Solutions)”. BEÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi 1, sy 1 (2014): 41-60.
- Kılıç, Mustafa. “Musikinin İnsan Duygularına Etkisi ve Kur’an Tilâvetindeki Önemi Üzerine Örnekleme”. İçinde Geçmişten Günümüze Uluslararası Dinî Mûsikî Sempozyumu, 247-53. Amasya: Amasya Üniversitesi, 2017.
- Kılıç, Recep. “Bunalım Dönemlerinde Ahlakın Dini Temelinin Önemi”. Tartışmalı İlmi Toplantılar Dizisi: Çağımızın Ahlak Bunalımı ve Çözüm Arayışları, 2009, 39-57.
- Kızılgeçit, Muhammed. “Gençlerin Dini Hareketlere Katılımının Psikolojik Nedenleri: Bireyin Arayışı mı? Hareketin Başarısı mı?” İçinde Peygamberimiz ve Gençlik, I. Baskı. İstanbul: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2018.
- Kızmaz, Zahir. “Din ve Suçluluk: Teorileri Açısından Kuramsal Bir Yaklaşım”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 15, sy 1 (2005).
- Koç, Ahmet. Kur’an Kurslarında Eğitim ve Verimlilik. Ankara: İlahiyat Yayınları, 2005.
- ———. “Yaz Kur’an Kursları Üzerine Bir Araştırma”. Diyanet İlmi Dergi 47, sy 2 (2011): 7-52.
- Korkmaz, Mehmet. 4-6 Yaş Grubu Kur’an Kurslarında Din Eğitimi (Sorunlar ve Çözüm Önerileri). Ankara: Kimlik Yayınları, 2019.
- Köse, Ali, ve Ali Ayten. Din Psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları, 2013.
- Kropotkin, P.A. Etik. II. Baskı. İstanbul: Öteki Yayınları, 2018.
- Kur’an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. II. Baskı. V c. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2006.
- Macıntyre, Alasdaır. Erdemin Peşinde: Bir Ahlak Teorisi Çalışması. Çeviren Muttalip Özcan. İstanbul: Vakıfbank Kültür Yayınları, 2019.
- Mâtürîdî, Ebû Mansûr el-. Te’vîlâtü’l-Kur’ân tefsîru Mâturîdî te’vilâtü ehl-i sünnet. X c. Lübnan: Darü’l-Kütübil İlmiyye, 2005.
- Nâbî. Hayriyeyi Nâbî. V. Baskı. İstanbul: Kapı Yayınları, 2013.
- Nazıroğlu, Bayramali. İslam Eğitim Geleneğinde Öğretmenlik. Ankara: Sarkaç Yayınları, 2011.
- Nazıroğlu, Bayramali, ve Vahap Vahapoğlu. “Halkın Kur’an Kurslarına Yönelik Tutumları Üzerine Bilimsel Bir Araştırma: Of Bölgesi Örneği”. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4, sy 7 (2015): 103-40.
- Nevzat Tartı. “Dindarlık ve Ahlak İlişkisi”. İçinde IV. Din Şurası Tebliğ ve Müzakereleri, 349-61. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2009.
- Pala, İskender. “Erzurumlu İbrahim Hakkı’da Nabi Tesiri”. Erdem 7, sy 19 (1991): 215-28.
- Rağıb el-İsfahanî. Müfredât Kur’an Kavramları Sözlüğü. Çeviren Abdulbaki Güneş ve Mehmet Yolcu. İstanbul: Çıra Yayınları, 2010.
- Sarıalioğlu, Kenan. Materyalizm ve Ahlak Betimsel Bir Etik Denemesi. Trabzon: Serander Yayıncılık, 1999.
- Şahin, İlkay. “Dini Hayatın Ritmi: Ritüel ve Müzik”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 49, sy 2 (2008): 269-85.
- Tokat, Latif. “Kutsal ve Sanat”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 2016.
- Topçu, Nurettin. İsyan Ahlakı. II. Baskı. İstanbul: Dergâh Yayınları, 1998.
- Ünlü, Demirhan. Kur’an-ı Kerîm’in Tecvidi. 3. Baskı. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2015.
- Yıldırım, Ali, ve Hasan Şimşek. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 10. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2016.
- Yılmaz, Macit. “Ergenlerde Şiddetin Önlenmesinde Din Eğitiminin Rolü”. Atatürk Üniversitesi, 2010.
Öz
Bu çalışmada Kur’an eğitiminin 14-18 yaş gençler üzerinde ahlakî gelişime etkisi; önemi, gerekliliği, Kur’an okumanın özel karşılığı olan “tilâvet” kelimesinin Kur’an’daki anlam seyri, ahlak eğitimi ve Kur’an eğitiminin ahlakî gelişim üzerinde etkisinin olup olmadığına dair kavramlar ele alınmıştır. Araştırmada Kur’an eğitiminin teknik olarak öğre(t)nme şekillerinden bahsetmek yerine; öğrenmenin yaşı, öğretilme mekânı, mahiyeti, öğretici unsuru, ebeveynlerin rolü, ahlak kavramı ve alınan Kur’an eğitiminin öğrencinin ahlakî gelişim düzeyine katkı sunup sunmadığına değinilmiştir. Ayrıca araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Çalışma sonunda Kur’an’ın; lafzı, okunması, eğitim-öğretimi gibi hususların, birey üzerinde duygusal ve davranışsal olarak etki ettiği, gençlerin Kur’an’ın kendilerine manası ile öğretilmesi beklentilerinin olduğu, Kur’an eğitiminin ahlaka yansıdığı ve ahlakî tutum temin edecek sonuçlar doğuracağı bulguları elde edilmiştir. Ayrıca Kur’an eğitimi veren bazı görevlilerin pedagojik açıdan yeterli olmadığı, velilerin eğitim anlayışlarında çocukların öz saygısını bazen geri plana iterek şahsiyetlerine zarar verebilecek bir tutum sergiledikleri tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Abdurrahman, Taha. Ahlak Sorunsalı Batı Modernitesinin Ahlaki Eleştirisine Bir Katkı. Çeviren Tahir Uluç. II. Baskı. İstanbul, 2021.
- Ahmet Naîm, Babanzâde. İslam Ahlakının Esasları. İstanbul: Bedir Yayınevi, 2017.
- Akseki, Ahmet Hamdi. Ahlâk Dersleri. V. Baskı. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2016.
- Anadolu Ajansı, “Türkiye'de Dini Hayat Araştırması” 13.09.2022, https://www.aa.com.tr/tr/yasam/turkiyede-dini-hayat-arastirmasi/141424.
- Attar, Meryem. İslam Ahlakı İslam Düşüncesinde İlâhi Emir Teorisi. Editör Muammer İskenderoğlu. I. Baskı. İstanbul: Litera Yayıncılık, 2019.
- Aydın, Mehmet Şevki. “İslam Ahlak Eğitimi”. İçinde İslam Ahlakı Temel Konular ve Güncel Yorumlar, 201-54. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, t.s.
- Aydın, Muhammet Şevki. Ahlâkla Varolmak. I. Baskı. İstanbul: Ketebe Yayınları, 2021.
- Ayık, Hasan. Ahlak Sorunumuz. Rize: Önce Kitap, 2018.
- Bayraklı, Bayraktar. “Kur’an ve Eğitim”. Kur’an ve Tefsir Araştırmaları-I Tartışmalı İlmi Toplantılar Dizisi, İstanbul, 2000.
- ———. “Kur’an’ı Kerim’de Öğretim Kavramı ve Vahiy”. Diyanet İlmi Dergi 27, sy 4 (1991): 161-89.
- ———. Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’an Tefsîri. XXI c. İstanbul: Bayraklı Yayınları, 2001.
- Bayraktar, M. Faruk. “Eğitimde Disiplin, Ceza ve Dayak Üzerine”. Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi 1 (1994): 97-107.
- Bayraktutar, Muammer. “Suç Önlemede Dini ve Ahlâki Değerlerin Rolü”. Suç önleme sempozyumu. Bursa, 2011.
- Cebeci, Suat, ve Bilal Ünsal. “Hafızlık Eğitimi ve Sorunları”. Değerler Eğitimi Dergisi 4, sy 11 (2006): 27-52.
- Çetin, Abdurrahman. Kur’an Okuma Esasları. 48. Baskı. İstanbul: Emin Yayınları, 2019.
- Çetin, Maksut. “Dindarlık-Ahlak İlişkisi ve Dini-Toplumsal Yansımaları”. Mizanü’l-Hak: İslami İlimler Dergisi, sy 13 (2021): 83-106.
- Ertuğay, Recep. “Kur’ân-ı Kerîm’i Anlamanın Önemi Vurgulanırken Kırâatinin (Yüzünden Okuma) Önemsizleştirilmesi Sorunu”. Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8, sy 16 (t.y.): 831-57.
- Erzurumlu İbrahim Hakkı. Mârifetnâme. III c. İstanbul: Erkam Yayınları, 2011.
- Gönen, Mehmet Emin. “Çocuklara ve Gençlere Olumlu Ahlakî ve İnsanî Değerlerin Kazandırılmasında Edebî Metinlerin Rolü ve Önemi”. İçinde Eğitimde Gelecek Arayışları: Dünden Bugüne Türkiye’de Beceri, Ahlâk ve Değerler Eğitimi Uluslararası Sempozyumu, I:133-46. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 2016.
- Gündüz, Muhammed Muhdi. “Gelişim Özellikleri Doğrultusunda Gençliğin Din Eğitimi”. Şarkiyat 12, sy 4 (2020): 1092-1117.
- Güneş, Adem. Türkiye’de Yeni Bir model Olarak Örgün Eğitimle Birlikte Hafızlık -Bir Durum Analizi-. İstanbul: Arı Yayınları, 2019.
- Habertürk, “Şanlıurfa’da Kur’an Kursunda Çocuğa Şiddet Uygulayan Hoca Tutuklandı” 13.09.2022, https://www.haberturk.com/surfa-da-kuran-kursunda-cocuga-siddet-uygulayan-hoca-tutuklandi-3380606.
- Kayadibi, Fahri. “Sevgi Faktörünün Eğitim Verimliliği Üzerine Etkisi”. Journal of Istanbul University Faculty of Theology, sy 5 (2002).
- ———. “Yetişkin Din Eğitimi (Sorunlar- Çözüm Önerileri) Adult Religious Education (Problem’s-Solutions)”. BEÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi 1, sy 1 (2014): 41-60.
- Kılıç, Mustafa. “Musikinin İnsan Duygularına Etkisi ve Kur’an Tilâvetindeki Önemi Üzerine Örnekleme”. İçinde Geçmişten Günümüze Uluslararası Dinî Mûsikî Sempozyumu, 247-53. Amasya: Amasya Üniversitesi, 2017.
- Kılıç, Recep. “Bunalım Dönemlerinde Ahlakın Dini Temelinin Önemi”. Tartışmalı İlmi Toplantılar Dizisi: Çağımızın Ahlak Bunalımı ve Çözüm Arayışları, 2009, 39-57.
- Kızılgeçit, Muhammed. “Gençlerin Dini Hareketlere Katılımının Psikolojik Nedenleri: Bireyin Arayışı mı? Hareketin Başarısı mı?” İçinde Peygamberimiz ve Gençlik, I. Baskı. İstanbul: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2018.
- Kızmaz, Zahir. “Din ve Suçluluk: Teorileri Açısından Kuramsal Bir Yaklaşım”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 15, sy 1 (2005).
- Koç, Ahmet. Kur’an Kurslarında Eğitim ve Verimlilik. Ankara: İlahiyat Yayınları, 2005.
- ———. “Yaz Kur’an Kursları Üzerine Bir Araştırma”. Diyanet İlmi Dergi 47, sy 2 (2011): 7-52.
- Korkmaz, Mehmet. 4-6 Yaş Grubu Kur’an Kurslarında Din Eğitimi (Sorunlar ve Çözüm Önerileri). Ankara: Kimlik Yayınları, 2019.
- Köse, Ali, ve Ali Ayten. Din Psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları, 2013.
- Kropotkin, P.A. Etik. II. Baskı. İstanbul: Öteki Yayınları, 2018.
- Kur’an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. II. Baskı. V c. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2006.
- Macıntyre, Alasdaır. Erdemin Peşinde: Bir Ahlak Teorisi Çalışması. Çeviren Muttalip Özcan. İstanbul: Vakıfbank Kültür Yayınları, 2019.
- Mâtürîdî, Ebû Mansûr el-. Te’vîlâtü’l-Kur’ân tefsîru Mâturîdî te’vilâtü ehl-i sünnet. X c. Lübnan: Darü’l-Kütübil İlmiyye, 2005.
- Nâbî. Hayriyeyi Nâbî. V. Baskı. İstanbul: Kapı Yayınları, 2013.
- Nazıroğlu, Bayramali. İslam Eğitim Geleneğinde Öğretmenlik. Ankara: Sarkaç Yayınları, 2011.
- Nazıroğlu, Bayramali, ve Vahap Vahapoğlu. “Halkın Kur’an Kurslarına Yönelik Tutumları Üzerine Bilimsel Bir Araştırma: Of Bölgesi Örneği”. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4, sy 7 (2015): 103-40.
- Nevzat Tartı. “Dindarlık ve Ahlak İlişkisi”. İçinde IV. Din Şurası Tebliğ ve Müzakereleri, 349-61. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2009.
- Pala, İskender. “Erzurumlu İbrahim Hakkı’da Nabi Tesiri”. Erdem 7, sy 19 (1991): 215-28.
- Rağıb el-İsfahanî. Müfredât Kur’an Kavramları Sözlüğü. Çeviren Abdulbaki Güneş ve Mehmet Yolcu. İstanbul: Çıra Yayınları, 2010.
- Sarıalioğlu, Kenan. Materyalizm ve Ahlak Betimsel Bir Etik Denemesi. Trabzon: Serander Yayıncılık, 1999.
- Şahin, İlkay. “Dini Hayatın Ritmi: Ritüel ve Müzik”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 49, sy 2 (2008): 269-85.
- Tokat, Latif. “Kutsal ve Sanat”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 2016.
- Topçu, Nurettin. İsyan Ahlakı. II. Baskı. İstanbul: Dergâh Yayınları, 1998.
- Ünlü, Demirhan. Kur’an-ı Kerîm’in Tecvidi. 3. Baskı. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2015.
- Yıldırım, Ali, ve Hasan Şimşek. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 10. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2016.
- Yılmaz, Macit. “Ergenlerde Şiddetin Önlenmesinde Din Eğitiminin Rolü”. Atatürk Üniversitesi, 2010.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 11 Ekim 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 9 Sayı: 3 - Gençlik ve İnanç Eğilimleri Özel Sayısı |
