Araştırma Makalesi
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Eğitim Programının Değerlendirilmesi
Öz
Bu araştırmanın
amacını, Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Eğitim Programı (TCEEP)’ nın etkililiğinin
Hedefe Dayalı Program Değerlendirme Modeli ve öğretmen adayı görüşleri
doğrultusunda belirlenmesi oluşturmaktadır. Araştırmada karma yöntem
kullanılmıştır. Araştırmanın nicel
boyutunda zayıf deneysel desenlerden, ‘statik grup öntest-sontest deseni’,
nitel boyutunda ise, ‘durum çalışması’ deseni kullanılmıştır. TCEEP’nin etkililiğini
değerlendirmek amacıyla Erişi Testi ve Program Değerlendirme Formu (PDF) hazırlanmıştır.
Erişi Testi öntest ve sontest olarak deney ve kontrol gruplarına uygulanmıştır.
Deney ve kontrol grubunu Eğitim Fakültesinde eğitim gören 32 öğretmen adayı
oluşturmuştur. PDF’ye yönelik görüşler ise deney grubunda yer alan 16 öğretmen
adayından alınmıştır. Araştırma sonucunda, öğretmen adaylarının, toplumsal
cinsiyete dayalı ayrımcılığa neden olan faktörleri (toplumsal cinsiyet
kalıpyargıları, toplumsal cinsiyet rolleri, cinsiyetçi dil vb.) fark
etmelerinde, davranış ve tutumlarında bu faktörlere yer vermemelerinde ve bu
faktörlerle mücadele etme isteği hissetmelerinde TCEEP’nin etkili olduğu
görülmüştür.
Anahtar Kelimeler
Toplumsal cinsiyet program değerlendirme öğretmen adayı Hedefe Dayalı Program Değerlendirme Modeli yükseköğretim.
Teşekkür
Bu çalışma "Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Eğitim Programının Hazırlanması, Uygulanması ve Değerlendirilmesi" başlıklı doktora tezinden üretilmiştir. * Bu çalışma 5. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim kongresinde sunulan bildirinin genişletilmiş sürümüdür.
Kaynakça
- Acar-Erdol, T. (2017). Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Eğitim Programının hazırlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara. Acar-Erdol, T. ve Gözütok, F. D. (2017). Ortaöğretim öğrencileri için toplumsal cinsiyet eşitliği öğretim programı ihtiyaç analizi:(Bir Anadolu lisesi örneği). Eğitim ve Bilim, 42(190), 39-65. Adıgüzel, Ö. ve Timuçin, E. (2010). The effect of creative drama on student achievement in the instruction of some development and learning theories. Procedia Social and Behavioral Sciences, 9, 1741-1746. doi:10.1016/j.sbspro.2010.12.393. Akbulut, K. ve Işık, A. (2005). Limit kavramının anlaşılmasında etkileşimli öğretim stratejisinin etkinliğinin incelenmesi ve bu süreçte karşılaşılan kavram yanılgıları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13, 497-512. Aksu, H. H. ve Keşan, C. (2011). İlköğretimde aktif öğrenme modeli ile geometri öğretiminin başarı ve kalıcılık düzeyine etkisi. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 2(1), 94-113. Apple, M. W. ve Beane, J. A. (2016). Demokratik okullar, güçlü eğitimden dersler (M. Sarı, Çev.). Ankara: Dipnot Yayınları. Aslan, G. (2015). Öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet algılarına ilişkin metaforik bir çözümleme. Eğitim ve Bilim, 40(181), 363-384. doi:http://dx.doi.org/10.15390/EB.2015.2930. Aykaç, N. (2007). Sosyal bilgiler dersinde aktif öğretim yöntemlerinin kullanılmasının öğrencilerin derse karşı tutumuna, erişi düzeyine ve kalıcılığa etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 24-37. Baba, H. B. (2007). Teacher candidates as the agents of change for a more gender equal society (Unpublished master thesis). Middle East Technical Univesity, Ankara. Broekens, J., Kosters, W. A. ve Verbeek, F. J. (2007). Affect, anticipation and adaptation: Affect-controlled selection of anticipatory simulation in artifical adaptive agents. Adaptive Behavior, 15(4), 397-422. Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. ve Köklü, N. (2012). Sosyal bilimler için istatistik. Ankara: Pegem Akademi. Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi. Case, K. A. (2007). Raising male privilege awareness and reducing sexism: An evaluation of diversity courses. Psychology of Women Quarterly, 31(4), 426-435. Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri; beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev.). Ankara: Siyasal Kitapevi. Çınkır, Ş. (2017). Türkçe çeviriye önsöz (M. W. Apple, Yazar.). Eğitim toplumu değiştirebilir mi? (s.11-14). Ankara: Anı Yayıncılık Diekhoff, G. (1992). Statistics for the social and behavioral sciences: Univariate, bivariate, multivariate. W. C. Brown Publishers. USA. Egelioğlu Cetişli, N., Top, E. D. ve Işık, G. (2017). Toplumsal cinsiyet eşitliği dersini alan ve almayan üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 25(2), 104-110. Erden, M. (1998). Eğitimde program değerlendirme. Ankara: Anı Yayıncılık. Esen, Y. (2013). Hizmet öncesi öğretmen eğitiminde toplumsal cinsiyet duyarlılığını geliştirme amaçlı bir çalışma. Eğitim ve Bilim, 38(169), 280-295. Freire, P. (2013). Ezilenlerin Pedagojisi. (D. Hatatoğlu ve E. Özbek, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları George, D. ve Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference, 12.0 update. Boston: Pearson. Ebscohost. Erişim tarihi: 21.07.2016. Gözütok, F. D. (2005). Program değerlendirme. (M. Gültekin, Ed.) Öğretimde planlama ve değerlendirme. (s. 175-190). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları Gündüz-Şentürk, S. (2015). Okul öncesi dönem çocukları için basılan resimli öykü kitaplarının toplumsal cinsiyete ilişkin kalıpyargılar yönünden incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, İzmir. Hong, Z. R., Lawrenz, F. ve Veach, P. M. (2005). Investigating perceptions of gender education by students and teachers in Taiwan. The Journal of Educational Research, 98(3), 156-163. Kalaycı, N. ve Hayırsever, F. (2014). Toplumsal cinsiyet eşitliği bağlamında vatandaşlık ve demokrasi eğitimi ders kitabına yönelik bir inceleme ve bu konuya ilişkin öğrenci algılarının belirlenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(3), 1065-1072. Karaatlı, M. (2010). Verilerin düzenlenmesi ve gösterimi. (Ş. Kalaycı, Ed.). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (s.1-47). Ankara: Asil Yayın Dağıtım Karkıner, N. (2009). Kadın, aile ve toplum. (N. Suğur, Ed.). Sosyolojiye giriş (s. 126-148). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları. Klein, S. S., Kramarae, C. ve Richardson, B. (2007). Examining the achievement of gender equity and through education. In S. S. Klein (Ed.). Handbook for achieving gender equity through education (pp.1-13). Manwah: Lawrence Erlbaum Associates Publishers. Kutbiddinova, R. A. ve Eromasova, A. (2016). The use of interactive methods in the educational process of the higher education institution. International Journal of Environmental and Science Education, 11(14), 6557-6572. Kuurme, T. ve Kasemaa, G. (2015). Gender advantages and gender normality in the views of Estonian secondary school students. Discourse and Communication for Sustainable Education, 6(1), 72-85. Ling Chen, E. S. ve Rao, N. (2011). Gender socialization in Chinese kindergartens:Teachers’ contributions. Sex Roles, 64(1-2), 103-116. doi:10.1007/s11199-010-9873-4. Lunneblad, J. ve Johansson, T. (2019): Violence and gender thresholds: A study of the gender coding of violent behaviour in schools. Gender and Education, 31(4), 1-16. doi: 10.1080/09540253.2019.1583318 MEB. (2016). Okulların toplumsal cinsiyete duyarlılık açısından değerlendirilmesi. http://etcep.meb.gov.tr/application/assets/admin/uploads/userfiles/files/arastirma_raporu.pdf Erişim: 12.12.2016. Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. Thousand Oaks, CA: Sage. Nürnberger, M., Nerb, J., Schmitz, F., Keller, J. ve Sütterlin, S. (2016). Implicit gender stereotypes and essentialist beliefs predict preservice teachers’ tracking recommendations. The Journal of Experimental Education, 84(1), 152-174. Oakley, A. (2016). Sex, gender and society. https://books.google.com.tr/books?id=lB2oDQAAQBAJ&pg=PT101&hl=tr&source=gbs_toc_r&cad=3#v=onepage&q&f=false. Erişim:03.04.2017. Özcan, A. (2012). Toplumsal cinsiyet eğitiminin üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rol tutumlarına etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Erciyes Üniversitesi, Kayseri. Özen, F. ve Toraman, C. (2019). An investigation of the effectiveness of the gender equality course with a specific focus on faculties of education. Educational Policy Analysis and Strategic Research (Accepted). Özkan, R. (2013). İlköğretim ders kitaplarında kadın figürü. International Journal of Social Science, 6(5), 617-631. Pincha, C. (2009). Toplumsal cinsiyete duyarlı afet yönetimi. Kocaeli Üniversitesi Yayınları. http://www.gdnonline.org/resources/PinchaKitap_Turkce_RENKLI.pdf Erişim:03.04.2017 Pychyl, T. A. (2016). Prokrastinayşın (O. Öztürk, Çev.). İstanbul: Metropolis Yayıncılık. Saldıray, A. (2017). Örtük programda toplumsal cinsiyet: Bir ilkokulun örtük programında toplumsal cinsiyete ilişkin nitel bir çalışma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana. Sanders, J. (1997). Teacher education and gender equity. ERIC Digest. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED408277.pdf Erişim: 22.05. 2019 Schwartz, C. S. ve Sinicrope, R. (2013). Prospective elementary teachers' perceptions of gender differences in children's attitudes toward mathematics. School Science and Mathematics, 113(8), 410-416. Senemoğlu, N. (2007). Gelişim öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Gönül Yayıncılık. Stake, J. E., Roades, L., Rose, S., Ellis, L. ve West C. (1994). The women’s studies experience: Impetus for feminist activism. Psychology of Women Quarterly, 18, 17-24. Stake, J. E. ve Hoffmann, F. L. (2001). Changes in student social attitudes, activism, and personal confidence in higher education: The role of women’s studies. American Educational Research Journal, 38(2), 411-436. Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenirlilik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayınları. Şener, Ü. ve Demirbilek, H. (2014). Toplumsal cinsiyete duyarlı veri çalışması. http://www.tepav.org.tr/upload/files/haber/13953328325.TCDV_Toplumsal_Cinsiyete_Duyarli_Veri_Calismasi_Egitimi.pdf Erişim:11.08.2016 Tantekin- Erden, F. (2009). A course on gender equity in education: Does it affect gender role attitudes of preservice teachers? Teaching and Teacher Education, 25(3), 409-414. Tekindal, M. (2015). Engelli çocuğa sahip kadınların feminist grup çalışması deneyimi: Bir karma yöntem araştırması (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Tezer-Asan, H. (2010). Ders kitaplarında cinsiyetçilik ve öğretmenlerin cinsiyetçilik algılarının saptanması. Fe Dergi, 2, 65-74. Tsouroufli, M (2002) Gender and teachers' classroom practice in a secondary school in Greece, Gender and Education, 14(2), 135-147. doi:10.1080/09540250220133996 Ulubey, Ö. (2015). Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitim Programının yaratıcı drama ve diğer etkileşimli öğretim yöntemleri ile uygulanmasının akademik başarıya ve demokratik değerlere bağlılığa etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara. UNESCO. (2015). A guide for gender equality in teacher education policy and practices. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000231646 Erişim:21.03.2019 Verma, R. K., Pulerwitz, J., Mahendra, V., Khandekar, S., Barker, G., Fulpagare, P. ve Singh, S. K. (2006). Challenging and changing gender attitudes among young men in Mumbai, India. Reproductive Health Matters, 14(28), 135-143. Wang, S. L. (2011). A study of the effects on junior high school student's gender-role attitude through teaching program of gender equality-the case fo Hsinchu County Junior High School. http://eds.b.ebscohost.com/eds/detail/detail?sid=5b85fa21-640c-4bf6-a0d8-52fa73ecb907%40sessionmgr104&vid=0&hid=104&bdata=Jmxhbmc9dHImc2l0ZT1lZHMtbGl2ZQ%3d%3d#AN=edsndl.oai.union.ndltd.org.TW.099CHPI5149009&db=edsndl Erişim:22.07.2016 Wharton, A. S. (2005). The sociology of gender: An introduction to theory and research. Malden: Blackwell Publishing. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Yücelbilgili, Ö. (2010). Ortaöğretim coğrafya dersinde aktif öğretimin öğrenci başarısına etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
Toplam 1 adet kaynakça vardır.