Pamięcioznawstwo lingwistyczne w ujęciu Wojciecha Chlebdy
DOI:
https://doi.org/10.12797/LV.18.2023.36.02Słowa kluczowe:
pamięć zbiorowa, niepamięć zbiorowa, Wojciech Chlebda, geografia mentalna, etnolingwistykaAbstrakt
LINGUISTIC MEMORY STUDIES BY WOJCIECH CHLEBDA
The purpose of this paper is to present the concept of linguistic memory studies, developed by WojciechChlebda, as a research program of modern linguistics. Wojciech Chlebda assumes that memory,both individual and collective, is strongly linked to language, that is, it participates both in the formingof memory content and in its material expression: its externalizing in verbal narrations (and, morebroadly, semiotic narrations). In this context, he identifies the following challenges facing linguisticmemory studies: description and classification of linguistic exponents of memory, description of theprocess of mapping collective memories, and research on collective oblivion.
Pobrania
Bibliografia
Bartmiński J., Chlebda W., 2008, Jak badać językowo-kulturowy obraz świata Słowian i ich sąsiadów?, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 20, s. 11‒27.
Chlebda W., 1997, Zarys polskiej geografii mentalnej, „Przegląd Humanistyczny” 3, s. 81‒94.
Chlebda W., 2000, Ile jest Mławy w Mławie? Pochodne nazw własnych w językowym obrazie świata Polaków, [w:] A. Dąbrowska, J. Anusiewicz (red.), Językowy obraz świata i kultura, „Język a kultura”, t. 13, Wrocław, s. 247‒259.
Chlebda W., 2002, Polak przed mentalną mapą świata, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 14, s. 9‒26.
Chlebda W., 2007, Tezy o niepamięci zbiorowej, „Prace Filologiczne” LIII, s. 71–78.
Chlebda W., 2008, Językowy autoportret Polaków. Spotkanie podmiotów, [w:] J. Bartmiński, A. Pajdzińska (red.), Podmiot w języku i kulturze, „Czerwona Seria Instytutu Filologii Polskiej UMCS”, t. 25, Lublin, s. 185‒200.
Chlebda W., 2010, W poszukiwaniu językowo-kulturowego obrazu świata Słowian, [w:] idem (red.), Etnolingwistyka a leksykografia. Tom poświęcony Profesorowi Jerzemu Bartmińskiemu, Opole, s. 7‒20.
Chlebda W., 2011, Szkice do językowego obrazu pamięci. Pamięć jako wartość, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 23, s. 83‒98.
Chlebda W., 2012a, Czy polska etnolingwistyka może być zwornikiem nauk humanistycznych?, [w:] M. Grochowski (red.), Językoznawstwo w Polsce. Kierunki badań i perspektywy rozwoju. Materiały z sesji jubileuszowej Komitetu Językoznawstwa PAN, Warszawa, s. 91‒98.
Chlebda W., 2012b, Pamięć ujęzykowiona, [w:] J. Adamowski, M. Wójcicka (red.), Pamięć jako kategoria rzeczywistości kulturowej, „Tradycja dla Współczesności. Ciągłość i zmiana”, t. 6, Lublin, s. 109‒119.
Chlebda W., 2014, O potrzebie mapowania polskiej pamięci / niepamięci zbiorowej, [w:] E. Golachowska, A. Zielińska (red.), Konstrukcje i destrukcje tożsamości, t. 3: Narracja i pamięć, Warszawa, s. 39‒47.
Chlebda W., 2016, W stronę optymalizacji słownikowego objaśniania znaczeń, „Stylistyka” XXV, s. 319‒335, https://doi.org/10.25167/Stylistyka.25.2016.20.
Chlebda W., 2018, Pamięć a język. Zarys relacji, [w:] W. Czachur (red.), Pamięć w ujęciu lingwistycznym. Zagadnienia teoretyczne i metodyczne, „Kultury i Języki Pamięci”, Warszawa, s. 56‒67, https://doi.org/10.31338/uw.9788323530077.
Chlebda W., 2019a, Jak historia odkłada się w pamięci, jak pamięć odkłada się w języku, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 31, s. 55‒72, http://doi.org/10.17951/et.2019.31.55.
Chlebda W., 2019b, O wyzwaniach i zadaniach pamięcioznawstwa lingwistycznego, „LingVaria” nr 2 (28), s. 147‒164, https://doi.org/10.12797/LV.14.2019.28.10.
Chlebda W., 2019c, Z katalogu zadań pamięcioznawczych, „Stylistyka” XXVIII, s. 7‒24, https://doi.org/10.25167/Stylistyka.28.2019.1.
Chlebda W., 2022a, Bitwa pod Mątwami, albo Czy niepamięć jest etnolingwistycznie relewantna?, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 34, s. 95‒124, https://doi.org/10.17951/et.2022.34.95.
Chlebda W., 2022b, Pamięć o Żydach w wielkich słownikach języka polskiego. Rekonesans, cz. 1, „LingVaria” nr 1 (33), s. 69–82, https://doi.org/10.12797/LV.17.2022.33.06.
Chlebda W., 2022c, Pamięć o Żydach w wielkich słownikach języka polskiego. Rekonesans, cz. 2, „LingVaria” nr 2 (34), s. 65–82, https://doi.org/10.12797/LV.17.2022.34.05.
Czachur W., 2011, Some Considerations on the Category of the Discursive World View | Einige Überlegungen zur Kategorie des diskursiven Weltbildes, „Muttersprache” nr 121 (2), s. 97–103.
Czachur W., 2018, Lingwistyka pamięci. Założenia, zakres badań i metody analizy, [w:] W. Czachur (red.), Pamięć w ujęciu lingwistycznym. Zagadnienia teoretyczne i metodyczne, „Kultury i Języki Pamięci”, Warszawa, s. 7‒55, https://doi.org/10.31338/uw.97883235300 77.pp.7-55.
Czachur W., Lüger H.-H., 2021, 80 Years After – Ways to a common German-Polish Culture of Remembrance? | 80 Jahre danach – Wege zu einer gemeinsamen deutsch-polnischen Erinnerungskultur?, „Lublin Studies in Modern Languages and Literature” 45 (2), s. 93–105, https://doi.org/10.17951/lsmll.2021.45.2.93-105.
Czachur W., Wójcicka M., 2021, Pamięć i pamiętanie w przestrzeni języka z perspektywy badań lingwistycznych, [w:] P. Stalmaszczyk (red.), Język(i) w czasie i przestrzeni, „Łódzkie Studia z Językoznawstwa Angielskiego i Ogólnego” 12, Łódź, s. 211‒235.
Czerwiński M., 2014, Archiwum znaków – semiotyka pamięci kulturowej, „tekst i dyskurs – text und diskurs” 7, s. 31‒48.
Foucault M., 1977, Archeologia wiedzy, przeł. A. Siemek, słowem wstępnym opatrzył J. Topolski, Warszawa.
Gajda S., 2020, Przeszłość i pamięć (nie)ujęzykowiona?, [w:] W. Mokijenko, J. Tarsa (red.), Język i pamięć. Księga jubileuszowa dedykowana Panu Profesorowi Wojciechowi Chlebdzie z okazji 70. urodzin, Opole, s. 249‒256.
Kajfosz J., 2012, O kognitywnych i społecznych uwarunkowaniach pamięci, [w:] J. Adamowski, M. Wójcicka (red.), Pamięć jako kategoria rzeczywistości kulturowej, „Tradycja dla Współczesności. Ciągłość i zmiana”, t. 6, Lublin, s. 21–31.
Łaziński M., 2020, Słowa klucze polszczyzny w statystyce i w świadomości społecznej, [w:] A. Hącia, K. Kłosińska, P. Zbróg (red.), Polszczyzna w dobie cyfryzacji, Warszawa, s. 267–276.
Niewiara A., 2018, Nazywanie wypartych treści zbiorowej pamięci we współczesnym polskim dyskursie tożsamościowym (1989–2015), [w:] M. Cichońska, I. Genew-Puhalewa (red.), Tożsamość Słowian zachodnich i południowych w świetle XX-wiecznych dyskusji i polemik, t. 2: Język, „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach”, nr 3660, Katowice, s. 65–84.
Niewiara A., 2019, Imagologia. Pamięć zbiorowa, umysł i kultura, „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach”, nr 3842, Katowice.
Rak M., 2017, Kulturemy – nowa perspektywa badań etnolingwistycznych, „tekst i dyskurs – text und diskurs” 10, s. 217–227.
Skowronek K., 2016, Pamięć – „stare”, „nowe” i „najnowsze” konteksty językowo‐kulturowe, „Horyzonty Wychowania” 15 (36), s. 47‒65, https://doi.org/10.17399/HW.2016.153603.
Wójcicka M., 2014, Pamięć zbiorowa a tekst ustny, Lublin.
Wójcicka M., 2018, Język pamięci zbiorowej (w kontekście kultury oralności, piśmienności i eletralności). Prolegomena, [w:] W. Czachur (red.), Pamięć w ujęciu lingwistycznym.
Zagadnienia teoretyczne i metodyczne, „Kultury i Języki Pamięci”, Warszawa, s. 68–93, https://doi.org/10.31338/uw.9788323530077.pp.68-93.
Wójcicka M., 2020, Collective Memory and Oral Text, transl. by P. Łozowski, “Sounds – Meaning – Communication” 12, Berlin, https://doi.org/10.3726/b16860.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
