Skip to main content
SpringerLink
Log in

Contextmapping lichaamsbeleving

Een kwalitatief onderzoek bij middelenafhankelijkheid

  • Published:
Verslaving

Psychomotorische therapie (PMT) is een behandelvorm voor mensen met psychische problematiek, waarbij op methodische wijze gebruik gemaakt wordt van interventies gericht op de lichaamsbeleving en het bewegingsgedrag. In de psychomotorische therapie aan mensen met middelenafhankelijkheid blijkt dat de lichaamsbeleving vaak ernstig verstoord is. Patiënten kunnen hun lichaamssignalen slecht waarnemen of herkennen, ontkennen lichaamssensaties als pijn en vermoeidheid en ervaren problemen op het gebied van lichamelijke intimiteit en seksualiteit. Lichaamsbeleving is dus een belangrijk onderwerp in de behandeling. Onderzoek ter onderbouwing van de behandeling van verstoorde lichaamsbeleving ontbreekt echter. Dit artikel biedt een eerste kwalitatieve verkenning naar lichaamsbeleving via de methode contextmapping.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Figuur 1
Figuur 2
Figuur 3
Figuur 4
Figuur 5

Literatuur

  • Alphen, F. van (2006).Innovation probes. (Proefschrift.) Amsterdam: Vrije Universiteit.

    Google Scholar 

  • Basten, M.G.J., & Dorhout., M. (2006).De Body-Cathexis Schaal; betrouwbaarheid, validiteit, dimensionaliteit en normering. (Onderzoeksverslag.) Amsterdam: Vrije Universiteit, Faculteit der Bewegingswetenschappen.

    Google Scholar 

  • Berkmortel, M.A.H. van den, Hoon, K. de, & Jansen, G. (2010). Agressieregulatie in de verslavingszorg. In J. de Lange (red.),Psychomotorische therapie. Lichaams- en bewegingsgerichte interventies in de GGZ(pp. 35-51). Amsterdam: Boom.

    Google Scholar 

  • Boeije, H. (2005).Analyseren in kwalitatief onderzoek. Amsterdam: Boom.

    Google Scholar 

  • Cash, T.F., & Pruzinsky, T. (2002).Body image. A handbook of theory, research and clinical practice. New York/London: The Guilford Press.

    Google Scholar 

  • Corbin, J., & Strauss, A.L. (1990).Basics of qualitative research. Grounded theory procedures and techniques. Newbury Park, CA: Sage.

    Google Scholar 

  • Dom, G., & Wilde, B. de (2009). Controleverlies. In I. Franken & W. van den Brink (red.), Handboek verslaving(pp. 210-220). Utrecht: De Tijdstroom.

    Google Scholar 

  • Emck, C., & Bosscher, R.J. (2004). Psychomotorische interventies: bewegingservaring op maat. In G. Pool e.a. (red.),Handboek psychologische interventies bij chronisch-somatische aandoeningen (pp. 368-385). Assen: Van Gorcum.

    Google Scholar 

  • Emck, C., Hammink, M.N., & Bosscher, R.J. (2007).Psymot. Utrecht: ’t Web.

    Google Scholar 

  • Emmelkamp, P., & Vedel, E. (2006).Alcohol- en drugsverslaving. Amsterdam: Nieuwezijds.

    Google Scholar 

  • Fallon, P., & Ackard, D.M. (2002). Sexual abuse and body image. In T.F. Cash & T. Pruzinsky (Eds.),Body image. A handbook of theory, research and clinical practice (pp. 117-124). New York/London: The Guilford Press.

    Google Scholar 

  • Farges, S. (2004). Alexithymia, depression and drug addiction.L’Encephale, 30, 201-211.

    Article  Google Scholar 

  • Gainotti, M.A. (1999). Body image and drug addiction.Perceptual and Motor Skills, 88, 21-22.

    Article  PubMed  CAS  Google Scholar 

  • Gijsbers van Wijk, C.M.T., & Kolk, A.M. (1996). Psychometric evaluation of symptom perception related measures.Personality and Individual Differences, 20, 55-70.

    Article  Google Scholar 

  • Kampman, M., & Keijsers, G.P.J. (2001).Cognitieve gedragstherapie. Behandelprotocol bij angst en paniek. Zeist: Liko.

    Google Scholar 

  • Knapen, J. (2003).Physical fitness and physical selfconcept in non-psychotic psychiatric patients. (Dissertatie). Leuven: Katholieke Universiteit Leuven.

    Google Scholar 

  • Kooiman, C.G. (2003).Alexithymia. Childhood risk factors and unexplained physical symptoms. (Proefschrift). Leiden: LUMC.

    Google Scholar 

  • Mataheru, A. (2008). Psychomotorische therapie in de verslavingszorg.Verslaving, 4, 67-74.

    Article  Google Scholar 

  • Mehling, W.E., Gopisetty, V., Daubenmier, J., Price, C.J., Hecht, F.M., e.a. (2009). Body awareness: Construct and self-report measures. PLoS ONE 4 (5): e5614. doi:10.1371/journal.pone.0005614.

  • Nederlandse Vereniging voor Psychomotorische Therapie (2009).Beroepsprofiel psychomotorisch therapeut. Utrecht: NVPMT.

  • Ogden, P., Minton, K., & Pain, C. (2006).Trauma and the body. A sensorimotor approach to psychotherapy. New York: Norton.

    Google Scholar 

  • Péous, A.M., Auby, P., & Gence, S. (1996). Modification de l’image du corps et évolution de la dépendance psychique chez les toxicomanes.Annales Médico-Psychologiques, 154, 57-59.

    Google Scholar 

  • PÖhlmann, K., Thiel, P., & Joraschky, P. (2008). Entwicklung und Validierung des Dresdner KÖrperbildfragebogens (DKB-35). In P. Joraschky, H. Lausberg & K. PÖhlmann (Hrsg.),KÖrperorientierte Diagnostik und Psychotherapie bei Patientinnen mit EssstÖrungen(pp. 57-72). Gießen: Psychosozial-Verlag.

    Google Scholar 

  • Priebe, S., & RÖhricht, F. (2001). Specific body image pathology in acute schizophrenia.Psychiatry Research, 101, 289-301.

    Article  PubMed  CAS  Google Scholar 

  • Probst, M. (1994). Het menselijk lichaam in de psychiatrie: problematiek in beweging. In D. de Brauwer & L. Konsten (red.),Relationele lichaamsbeelden(pp. 27-44). Leuven: Acco.

    Google Scholar 

  • Probst, M. (1997).Body experience in eating disorder patients. Kortenberg: Universitair centrum Sint-Jozef.

    Google Scholar 

  • Rekkers, M.E. & Schoemaker, E. (2002).Gewichtige lichamen. Lichaamsbeleving en eetstoornissen. Leuven: Acco.

    Google Scholar 

  • Ridder, K. de (2003). Lichaamsgerichte therapie na seksueel misbruik. In N. Nicolai (red.),Handboek psychotherapie na seksueel misbruik (pp. 217-231). Utrecht: De Tijdstroom.

    Google Scholar 

  • Ritzer, G. (1992).Metatheorizing. Newbury Park, CA: Sage.

    Google Scholar 

  • Scheffers, W.J. (2005). Trauma, lichaam en seksualiteit. Het gebruik van lichaamstekeningen in de psychomotorische therapie. In J. de Lange & R. Bosscher (red.),Psychomotorische therapie in de praktijk (pp. 121-140). Nijmegen: Cure & Care.

    Google Scholar 

  • Scheffers, W.J., & Schreuder, B.J.N. (2005). Seksespecifieke hulpverlening bij seksueel geweld: de focale mannengroep. In J. de Lange (red.),Een vak apart. Artikelen over psychomotorische therapie (pp. 217-235). Utrecht: ’t Web.

    Google Scholar 

  • Scheffers, W.J., Rekkers, M., & Bosscher, R.J. (2006). Hoe meet ik lichaamsbeleving?Tijdschrift voor Vaktherapie, 4, 21-29.

    Google Scholar 

  • Sifneos, E. (1996). Alexithymia: Past and present.American Journal of Psychiatry, 153, 137-142.

    PubMed  CAS  Google Scholar 

  • SleeswijkVisser, F. (2009).Bringing the everyday life of people into design. (Proefschrift.) Delft: De Nieuwe Grafische.

    Google Scholar 

  • SleeswijkVisser, F., Stappers, P.J., Lugt, R. van der, & Sanders, E.B.N. (2005). Contextmapping: Experiences from practice.Co Design: International Journal of Co Creation in Design and Arts, 1, 119-149.

    Article  Google Scholar 

  • Stappers, E.B.N., & Sanders, P.J. (2003). Generative tools for contextmapping: Tuning the tools. Third International conference on design and emotion, 1-3 juli 2002. Loughborough: Taylor & Francis.

  • Stupar, S. (2009).Evaluation of the agression regulation module for patients with addictive disorder. (Masterthesis.) Maastricht: Maastricht University, Faculty of Health Sciences.

  • Taylor, G., Parker, J., & Bagby, M. (1990). A preliminary investigation of alexithymia in men with psychoactive substance dependence.American Journal of Psychiatry, 147, 1228-1230.

    PubMed  CAS  Google Scholar 

  • Thorberg, F.A., Young, R.M., Sullivan, K.A., & Lyvers, M. (2009). Alexithymia and alcohol use disorders: A critical review.Addictive Behaviors, 34, 237-245.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Wallace-Digarbo, A. (1995). Addiction, art and woman’s body: A heuristic inquiry into three addicted woman’s body image composition.Dissertation Abstract International: The Science and Engineering, 55, 4617.

  • Weathers, C., & Billingsley, D. (1982). Body Image and sex-role stereotype as features of addiction in woman.International Journal of the Addictions, 17, 343-347.

    Google Scholar 

  • Wiers, R.W. (2007).Slaaf van het onbewuste. Over emotie, bewustzijn en verslaving. Amsterdam: Bert Bakker.

    Google Scholar 

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. Verslavingszorg en PsyQ Psychotrauma te Den Haag, Den Haag, The Netherlands

    Katharina Bongaertz

  2. de bachelor en masteropleiding Psychomotorische Therapie en lid van de kenniskring van het lectoraat Bewegen, Gezondheid enWelzijn van Hogeschool Windesheim te Zwolle, Zwolle, The Netherlands

    Mia Scheffers

  3. Rob Giel Onderzoekscentrum (RGOc), Universitair Centrum Psychiatrie, Universitair Medisch Centrum Groningen, Groningen, The Netherlands

    Mia Scheffers

Authors
  1. Katharina Bongaertz
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  2. Mia Scheffers
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Additional information

master psychomotorisch therapeut

docent/supervisor

promovendus verbonden

Rights and permissions

Reprints and permissions

About this article

Cite this article

Bongaertz, K., Scheffers, M. Contextmapping lichaamsbeleving. VERSLAVING 8, 24–39 (2012). https://doi.org/10.1007/s12501-012-0004-5

Download citation

  • Published:

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/s12501-012-0004-5

Search

Navigation