Stručni rad
https://doi.org/10.5673/sip.50.1.6
Uticaj istorijskih i političkih promena na razvoj naselja u dva posavska predela od 18. veka do danas
Stojanka Radulović
orcid.org/0000-0002-1097-1447
; Šumarski fakultet Univerziteta u Beogradu, Odsek za pejzažnu arhitekturui hortikulturu, Beograd, Srbija
Aleksandar Bobić
orcid.org/0000-0001-5500-8358
; Šumarski i Arhitektonski fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd, Srbija
Mirjana Sekulić
; Fakultet tehničkih nauka Univerziteta u Novom Sadu, Departman za arhitekturu i urba-ni zam, Novi Sad, Srbija
Martin Bobinac
orcid.org/0000-0002-7690-7325
; Šumarski fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd, Srbija
Sažetak
U radu je istraživan uticaj istorijskih i političkih promena na razvoj naselja u posavskim predelima na prostoru današnje Srbije u vremenskom opsegu od 18. veka do danas. Analizirana je transformacija, po prirodnim karakteristikama i etničkom sastavu, dva slična predela - donjeg Srema i obrenovačke Posavine, ali i veoma različita, po istorijski uspostavljenim kulturnim i društvenim vrednostima Otomanskog i Austrijskog (Austro-Ugarskog) političkog uticaja. Fokus rada predstavlja komparativna i kontrastivna analiza planova, regulativa, planerskih praksi i ključnih istorijskih i političkih događaja vezanih za posmatranu teritoriju od 18. veka do danas. U istraživanju se došlo do zaključka da su tokom reurbanizacije naselja
na posmatranoj teritoriji uspostavljena dva, međusobno različita i prepoznatljiva prostorna obrasca, posebnih osobenosti i razlika u pogledu topografije i organizacije, koji su se kao takvi uglavnom zadržali do danas, bez obzira na istovetnost društvenog i političkog poretka tokom 20. veka. Zaključeno je da je viši stepen uređenosti naselja u jednom predelu u odnosu na drugi postignut, između ostalog, formiranjem šire prostorne infrastrukture i regulacije naselja - mreže ulica i neizgrađenih blokova, što je omogućilo da se kroz vreme upravlja razvojem naselja i spreči spontana izgradnja. Međutim, u periodu tranzicije političkog i ekonomskog sistema Srbije u predelu se intenzivirala bespravna izgradnja u pojavnom obliku tzv. naselja uz put, bez obzira na uspostavljene vrednosti i tradicije načina života. Zato se može zaključiti da je naglo i mehaničko povećanje stanovništva u drugoj polovini 20. veka, zajedno sa nedostatkom stanova i/ili nepostojanjem tržišta stanova, te nepostojanje planova i/ili nepoštovanje planske regulative, te nizak stepen društvene održivosti ostavilo posledice na predeo, jer sistem u obliku slabe državne kontrole reda i zakonitosti u pogledu aktivnosti čoveka i relevantnih aktera na posmatranom području,
nije uspeo da se odupre stihijskom širenju naselja.
Ključne riječi
predeo; spontanost; naselje; prostorni obrazac; društvena vrednost
Hrčak ID:
84218
URI
Datum izdavanja:
28.6.2012.
Posjeta: 4.363 *