Şizofreni Tanılı Bireylere Uygulanan Psikiyatrik Rehabilitasyon Hizmetlerinin Yaşam Kalitesi ve Umuda Etkisi

Amaç: Bu araştırma, şizofreni tanılı bireylere uygulanan psikiyatrik rehabilitasyon hizmetlerinin yaşam kalitesi (QoL) ve umuda etkisini belirlemek amacıyla yapıldı.

Yöntem: Araştırma olgu kontrol deseninde yarı yapılandırılmış şekilde yapılmıştır. Araştırmada, örneklem power analizine göre power 0.80 d (effect size)=0.50 α=0.05, her grupta (olgu, kontrol) min 64 kişi olarak belirlenmiştir. Veriler, Haziran-Temmuz 2023 tarihinde hastalarla yüz yüze görüşülerek “Tanıtıcı Bilgi Formu”, Sosyal Performans, Yaşam Kalitesi ve Umut ölçeği uygulanarak toplandı. Araştırmadan elde edilen verilerin analizinde , SPSS for Windows 26.0 (Statistical Package for Social Sciences for Windows) programı kullanılarak gruplar arası homejenlik ve normallik testi için skewness ve kurtosis değerlerine bakılmıştır. İstatistiksel değerlendirilmeler sayı, yüzdelik, ortalama, independent samles t testi, One-Way ANOVA testi ile yapıldı.

Bulgular: Olgu grubu hastaların yaş ortalaması 45.06±11.21, hastalık süresi ortalaması 17.5±8.61 yıl, TRSM’ye katılma süresi ortalama 3.81±3.39 yıl, %54.7’si kadın, %71.9’u bekar, %34.4’ü ilkokul mezunu, %39.1’i ebeveyni ile yaşadığı, %45.3’ü çalışmadığı, %76.6’sının gelir giderinden az olduğu, hastaların %75.0’i TRSM’ye en az haftada 2 kez geldiği belirlendi. Haftanın hergünü Toplum Ruh Sağlığı Merkezi (TRSM)ne gelen, alternatif yollar düşünme de erkekler, üniversite mezunu olan hastaların umut düzeyleri daha iyi olduğu belirlendi (p<0.05). Olgu kontrol grubu karşılaştırıldığında; TRSM’ye gelip rehabilitasyon hizmetlerine katılan olgu grubunun TRSM’ye gelmeyen rehabilitasyon hizmetlerine katılmayan kontrol grubuna göre umut düzeyleri ölçek puanı yüksek, kişisel performanları ölçek puanı düşük ve yaşam kalitesi alt alanı fiziksel fonksiyon, emosyonel rol gücü, genel sağlık ve ruhsal sağlık puanları yüksek olduğu ve aradaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu belirlendi p<0.05).

Sonuç: Çalışmamız içinde bu merkezlerde takipli olan bireyin yaşam kalitesine ve öznel iyi oluş parametresi olan umudun korunmasına da katkı sağlamasının belirlenmesi açısından toplum temelli ruh sağlığı hizmet sunumunun önemli olduğunu düşünmekteyiz.