"Haşyet" Kelimesi Tefsiri Bağlamında Fâtır Suresi 28. Ayetine İlişkin Analitik Bir Bakış

İlmin, her din ve medeniyette kendine has bir önemi ve yeri vardır. Bunu göz ardı etmek mümkün değildir. İlk emri “oku!” diye başlayan İslâm’ın bu konuda ayrı bir üstünlüğü ve kendine has bir yeri vardır. İslâm ile ilmin birbirine özdeş olduğu söylendiğinde mübalağa edilmiş olmaz. Bunun en belirleyici öznesi, şüphesiz Kur’an-ı Kerim’dir. Bu itibarla Kur’ân’ın, İslâm medeniyetini bir ilim medeniyeti haline getirdiği kolaylıkla söylenebilir. Çünkü ilim, tarihleri süresince Müslümanlar için hem inanç hem ibadetin en belirleyici faktörü olmuştur. Gerek yerli gerekse insaf sahibi yabancı ilim adamları olsun, İslâm kültür ve medeniyeti söz konusu olduğunda, İslâm’ın ilme ve ilim sahiplerine ne kadar önem verdiğini kabul edeceklerdir. Hatta bazı oryantalistler, İslâm’ın ilme verdiği önem ile sistematiği konusunda hayret etmişlerdir. Durum bu merkezde iken her kutsal metinler hakkında farklı yorum ve analizler olduğu gibi Kur’ân’ın ayetleri hakkında da farklı tefsir ve yorumlar yapılmıştır. Aslında konuya ilişkin tefsir ve yorumlar, birbirinin zıddı olmayıp, birbirini tamamlayan kesitlerdir. Bu çalışmada Kur’ân’daki Fatır suresinin 35/28.ayetinin içeriği ele alınmıştır. Ayette geçen ve ilim adamlarıyla ilintili el-Haşyetu kelimesine müradif el-Havfu, ez-Za‘ru, er-Ru‘bu, er-Rahbetu, el-Faza‘u, el-Helelu, el-Heybetu, el-Vecesu, el-Vecelu ve el-Vehelu gibi kavramların sözlük anlamları verilmiş, söz konusu kavramlara dair dilbilimci ve müfessirlerin yorumları analiz edilmiştir.  Çalışmada sadece ayette geçen “haşyet” kelimesinin eşanlamlı kelimelerin analizi ile yetinilmemiş, yeri geldikçe hadislerdeki ilim ve alimlere dair rivayetler verilmiştir.