Filozofia postrzegania środowiska człowieka z perspektywy społecznej psychologii i socjologii środowiskowej. Od tradycyjnego ujęcia humanistycznego do interpretacji społeczno-przyrodniczej (implikacje dla zrównoważonego bezpieczeństwa środowiskowego i zdrowotnego oraz pedagogiki)

Zagadnienia środowiskowe to coraz chętniej podejmowana obecnie problematyka naukowa. Wynika to zapewne ze współczesnej sytuacji, w których zagrożenia dla zamieszkiwanego przez ludzi środowiska są coraz większe. I co ważne tego typu problemy badane są nie tylko w ramach nauk środowiskowych czy ekologicznych, ale również w obrębie nauk społecznych i humanistycznych. I nie ma w tym nic dziwnego, przecież społeczeństwo, w którym żyje człowiek, to ważny element ludzkiego środowiska. Życie każdego człowieka przebiega bowiem w pewnym środowisku, którego stan oddziałuje w odpowiedni sposób na ludzi, ich zdrowie psychofizyczne i samopoczucie, realizację potrzeb życiowych, czy zachowanie i funkcjonowanie w społeczeństwie. Tego typu zagadnienia podejmowane są w ramach społecznej psychologii środowiskowej i socjologii środowiskowej. Właśnie tym dyscyplinom poświęcono niniejszą publikację (artykuł monograficzny/studium). W pracy przybliżono zwięźle istotę tych środowiskowych nauk społecznych (poczynając od charakterystyki społecznej psychologii środowiskowej, a następnie przechodząc do socjologii środowiskowej). Natomiast ich istotę ukazano z perspektywy pewnej zwięzłej filozofii (wizji) postrzegania ludzkiego środowiska, jaką można odnaleźć w tych naukach społecznych. Środowisko człowieka bowiem może być różnie rozumiane, niekoniecznie zbieżne z tym co za środowisko uznaje się w naukach przyrodniczych. Owa wizja postrzegania środowiska człowieka stanowi w artykule użyteczne kryterium interpretacji i podziału tych dyscyplin na dwie podstawowe odmiany – tradycyjną (typowo humanistyczno-społeczną, obecnie obowiązującą) oraz na model postulowany (społeczno-przyrodniczy). W tym pierwszym ujęciu środowisko człowieka to po prostu wąsko pojmowane środowisko fizyczne i społeczne, w którym żyją ludzie. Natomiast perspektywa druga – opracowana i postulowana przez autora w niniejszym artykule - ma znacznie szerszy i całościowy charakter, gdyż oprócz środowiska fizycznego i społecznego obejmuje też środowisko przyrodnicze, które jest wtopione w środowisko społeczne. Dopiero to integralne połączenie tworzy w przypadku ludzi ich środowisko naturalne. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby w ramach społecznej psychologii i socjologii środowiskowej rozwijać badania w takiej znacznie bardziej całościowej, społeczno-przyrodniczej (biospołecznej) perspektywie. W publikacji starano się przekonać do takiego podejścia. Jest ono w stanie (z pomocą pedagogiki) zagwarantować również zrównoważone bezpieczeństwo środowiskowe (ekologiczne), starające się zapewnić równowagę pomiędzy tymi dwoma składnikami ludzkiego środowiska naturalnego, jakimi są: społeczeństwo i przyroda. A to z kolei będzie również pozytywnie oddziaływało na kształtowanie i ochronę ludzkiego zdrowia (bezpieczeństwo zdrowotne).