Plan

Chargement...
Couverture fascicule

Structure et sens du Tristan : version commune, version courtoise (suite et fin).

[article]

Année 1963 6-24 pp. 441-454
doc-ctrl/global/pdfdoc-ctrl/global/pdf
doc-ctrl/global/textdoc-ctrl/global/textdoc-ctrl/global/imagedoc-ctrl/global/imagedoc-ctrl/global/zoom-indoc-ctrl/global/zoom-indoc-ctrl/global/zoom-outdoc-ctrl/global/zoom-outdoc-ctrl/global/bookmarkdoc-ctrl/global/bookmarkdoc-ctrl/global/resetdoc-ctrl/global/reset
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
Page 441

Jean FRAPPIER

Structure et sens du Tristan : version commune, version courtoise

(suite et fin)

III. Le jugement de Dieu

En rapport étroit avec le philtre, et même incompréhensible sans lui, le jugement de Dieu s'ajoute ainsi qu'un corollaire au conflit moral enclos dans le Tristan101. Emportés par leur amour irrésistible au mépris de la loyauté due au roi Marc, jusqu'à quel point les amants peuvent-ils passer pour des coupables, jusqu'à quel point pour des innocents ? Condamnés par la loi sociale et par la religion, ne seront-ils jamais pardonnes, sinon justifiés par Dieu ? Cette fois encore il convient de distinguer nettement les deux versions, malgré d'apparentes analogies, malgré une indulgence on peut dire générale en faveur des amants. Dans la version commune Tristan et Iseut s'estiment innocents en fait, mais non en droit ; dans la version courtoise ils s'estiment innocents en fait et en droit.

A. — Le jugement de Dieu dans la version commune

Chez Eilhart et chez Béroul, la réalité du conflit entre la passion fatale et le devoir ne saurait être niée. Ce conflit apparaît comme insoluble et sans issue dans ce bas monde, mais il existe, il n'est pas omis. L'ermite Ogrin rappelle aux amants la loi chrétienne et les invite au repentir :

Eilhart 4709 Eines tages reit Tristrant

dâ her den gûten man vant und wolde zû im bûze nemen. dô wolde her im keine gebin, her begêbe den die koningîn. dorch gotis willin bat her in : sô quême her abe der sunde. he sprach, her en kunde vor dem tûfele nicht genesin, ab he lengir wolde wesin an dem unrechte.

Un jour Tristrant se rendit à cheval auprès de l'excellent homme et voulut lui demander pénitence. Celui-ci refusa de lui en donner une s'il ne renonçait à la reine. Il le pria au nom du Seigneur d'accepter

101. Dans la donnée celtique on ne trouve rien d'équivalent au jugement de Dieu : la geis subie par l'amant l'entraîne à violer une règle sociale et un devoir de loyauté, mais ne suscite aucun prolongement métaphysique et religieux.

44I

doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw