Abstrakt

Twórczość w swej istocie wymaga przemyślenia podstaw społecznych i zmusza do zapytania o jej sens, o stosunek jej wyników do człowieka, o cele, ideały i normy, którymi w swoim działaniu musi się kierować uczony. Należy tu szczególnie pamiętać o negatywnych dla środowiska naturalnego skutkach szeregu naukowych i technicznych innowacji. Humaniści już od dawna krytykują jednostoronne rozumienie wartości w świecie industrialnym. Aurelio Peccei głosi na przykład koncepcję, w której celem byłby ludzki rozwój i pełna samorealizacja człowieka. Rozwój problemów aksjologicznych jest obecnie faktem. Wymagają one sprecyzowania kryteriów dla różnych nauk badających odmienne dziedziny wartości: przyrodniczych i społecznych. Gdy obiektywnym źródłem wartości jest praktyka, nie ma potrzeby ograniczać dziedziny fenomenów aksjologicznych wyłącznie do duchowego życia społeczeństwa. Wartość jest pozytywną ważnością różnorodnych zjawisk w sferze społeczno-historycznej aktywności człowieka. Większość współczesnych uczonych uważa, że wartości, powstające w wyniku praktycznego stosunku ludzi do rzeczywistości, są obiektywne ze swej natury, gdyż nie zależą od subiektywnego rozumienia. Obiektywnie istniejąca wartość wraz ze stosunkiem wartościowym jest przedmiotem oceny społecznej, w rezultacie więc rozstrzyga się teoriopoznawczy aspekt zagadnienia wartości. Epoka współczesna, epoka panowania ekonomii i globalnej polityki, ponownie przypomina nam, iż problem wartości jako celu dążeń i jako przedmiotu nieustannego filozoficznego namysłu, pozostaje nadal aktualny.