نگاهی به خدمات بهداری و بهداشت صنعت نفت در جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران

زمینه و هدف: مناطق نفت‌خیز ایران، عموماً در جنوب و جنوب غربی این کشور جای دارند. سرزمین‌هایی که شوربختانه در جریان جنگ هشت‌سالۀ ایران و عراق بارها مورد بی‌رحمانه‌ترین بمباران‌ها و حملات ارتش دشمن قرار گرفته، فرزندان زیادی را از دست دادند و متحمل خسارات و ویرانی‌های زیادی شدند. این حملات گسترده، مجروحین زیادی نیز برجای گذاشت. رسیدگی سریع و صحیح بهداشتی و درمانی به مجروحین، مصدومین و جنگ‌زدگان نیازمند تشکیلاتی منسجم بود که ساختارهای نظامی ایران بنا به دلایلی که در این پژوهش بدان پرداخته نشده است بویژه در روزهای نخست جنگ، از آن بی‌بهره بودند. باوجود مقالات و کتب منتشره متعدد در خصوص طب رزمی در دوران دفاع مقدس، گزارشی از تشکیلات بهداری و بهداشت نفت ایران و نقش آن در این مقطع زمانی به دست نگارنده نرسیده است. لذا با این هدف، بررسی خدمات بهداری صنعت نفت مورد نظرقرار گرفت.
روش‌ها: این مقاله یک بررسی تاریخی است که در آن از روش تاریخ شفاهی با انجام مصاحبه با اشخاص مرتبط با موضوع مقاله به طور گسترده استفاده­ شده است.
یافته‌ها: با استفاده از چند منبع انگشت شمار و گفتگو با چند تن از دست ­اندرکاران عرصه صنعت نفت و شاغل به کار در حوزه درمان، داده­ هایی درباره بیمارستان­ ها، افراد مشغول به کار در این بیمارستان­ ها و نتایج مرتبط بر فداکاری­ های­ آنان به­ دست آمد، که بیش از هر چیز نشان از ایثار و از خود گذشتگی آنان دارد.
نتیجه‌گیری: در آغازین روزهای جنگ ایران و عراق، حوزه بهداشت و درمان صنعت نفت از جمله مراکزی بود که خدمات متعددی به مجروحان جنگی ارائه داد؛ از جمله بیمارستان ­های مختلف صنعت نفت. اما متاسفانه داده­ های بسیار کمی در این زمینه موجود است. با هدف جمع ­آوری و انتقال این داده ­ها به نسل­ های بعدی، لازم است کوشش منسجمی در جهت مستندسازی خدمات بهداشت و درمان صنعت نفت در طول جنگ ایران و عراق انجام شود. این مقاله، پیشنهادی برای آغاز این راه است.