نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• وحید گرامی ¹
• محسن جاهد ²
• حسن فتح زاده ²

¹ دانشجوی دکتری رشته فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه زنجان

² دانشیار فلسفه و کلام اسلامی/دانشکده علوم انسانی/دانشگاه زنجان/زنجان/ایران

چکیده

تحلیل و بررسی رابطه علم و دین همواره یکی از مهمترین دغدغه‌های فلسفی و کلامی بوده است. از جمله کسانی که به طور مفصَّل به این مسئله پرداخته مایکل روس است. مدعای وی آن است که ماهیت علم ذاتاً استعاری است و از آن‌جا که استعاره محدود است، علم نیز محدود بوده و اساساً برخی مسائل، برای دانشمند مسئله نیست تا در صدد پاسخ به آن‌ها برآید. وی فهرستی از این‌گونه مسائل به شرح زیر ارائه می‌دهد: منشأ موجودات، مبانی اخلاق، ماهیت آگاهی و معنای جهان؛ لذا موقعیتی برای دیگر حوزه‌ها از جمله دین فراهم می‌شود تا به آن سؤالات پاسخ دهند. بنابراین، روس خود را از حامیان دیدگاه استقلال می‌داند. نقطه ضعف دیدگاه روس آن است که وی ادعا می‌کند شاید مسائلی که امروزه در قلمرو دین‌اند، در آینده ذیل علم قرار گیرند، حال آنکه نگارندگان بر این باورند که اولاً، غالب مسائل چهارگانه‌ای که در فهرست فوق وجود دارند، به دلیل ویژگی‌هایی مانند: مسئله‌محور بودن علم، غیرارزشی بودن و حاکمیت استعاره ماشین در علم، هرگز نمی‌توانند ذیل علم قرار گیرند، لذا همواره ذیل دین باقی می‌مانند. ثانیاً، با توجه به استعاری بودن زبان علم باید در رابطه علم و دین به دیدگاه مکمّل باور داشت، نه دیدگاه استقلال.

کلیدواژه‌ها

• دین
• علم
• استعاره ماشین
• استقلال
• مکمِّل
• مایکل روس

عنوان مقاله [English]

A critical study on Michael Ruse's view on relationship between science and religion

نویسندگان [English]

• vahid gerami ¹
• Mohsen Jahed ²
• hasan fathzadeh ²

¹ PhD student in Islamic Philosophy and Theology at Zanjan Universit

² Associate Professor of Philosophy and Isamic Theology, Faculty of Humanity Sciences, University of Zanjan, Zanjan, Iran

چکیده [English]

Analyzing and studying the relation of science and religion were always the most important philosophical and theological concerns. One of the researchers that paid attention to this problem in detail, is Michael Ruse. He suggests that the entity of science in essence, is metaphoric, and since metaphor is limited, so science is limited, and some issues are not problems for scientist need to be answered. He provided a list of this kind of issues, as follows: origin of the creatures, foundations of morality, the nature of conscience, and the meaning of life. So there is a room for other fields to answer these questions. Therefore, Ruse calls himself adherent to independence position. The weakness of Ruse position is that he claims that the issues are now in the domain of religion, in the future fall under the science; while the authors believe in: first, the most of these four issues in list above, couldn’t fall under the science, because of selectiveness of science, non-evaluativeness, and the dominance of machine metaphor. So these issues will be under the religion. Second, according to that the language of science is metaphoric, we must accept the complementary position, rather than independence.

کلیدواژه‌ها [English]

• religion
• science
• machine metaphor
• independence
• complementary
• Michael Ruse