Glasnik Srpskog geografskog drustva 2023 Volume 103, Issue 2, Pages: 37-66
https://doi.org/10.2298/GSGD2302037K
Full text (
891 KB)
The dynamics of population change in Eastern Serbia from the midlle of the 20th to the beginning of the 21st century
Knežević Aleksandar 
(University of Belgrade, Faculty of Geography, Belgrade, Serbia), aleksandar.knezevic@gef.bg.ac.rs
Gligorijević Vera (University of Belgrade, Faculty of Geography, Belgrade, Serbia)
Despite considerable natural resources and a favourable geographical
location, all indicators of population trends show declining tendencies,
which were indicated much earlier than they were recognized as a demographic
problem. The aim of the article is to explore the dynamics and intensity of
population change in Eastern Serbia, but without analytical approaches to
the components of population dynamics. The chosen temporal and spatial
coverage of the research is in accordance with the methodological approach,
which provides for the application of the comparative-statistical method to
as many spatial units as possible, in order to determine the spatial
dispersion of the indicators of population growth. The data sources in this
research are censuses, and the presented indicators of population growth
were derived according to the methodology of demographic research. The
obtained results show a weak increase in the population of Eastern Serbia
from 1948 to 1961, since then the values of the growth indicators stagnate
for a short time and then decrease continuously. In the whole observation
period from 1948-2011, the growth index shows a 21% decrease in the
population of Eastern Serbia. The average annual growth rates of the
population in Eastern Serbia were lower than the average annual growth rates
of the total population of Central Serbia in all intermediate census
periods until 2011, and this difference is even more pronounced if the City
of Niš is excluded from the total population of Eastern Serbia. Although the
dynamics of population growth in Eastern Serbia in the period 1948-2011 is
characterized by linearity (either in the form of increase or decrease), it
is striking that not all parts of the country participate equally. Only 4
municipalities and the City of Niš recorded an increase in population, while
in the other 20 municipalities the population decreased. In 10
municipalities depopulation was already recorded in 1953-1961.
Keywords: population trends, Eastern Serbia, depopulation, growth indicators, spatial distribution
Show references
Ђорђевић, Т. (1941). Деца у веровањима и обичајима нашег народа. Библоитека Централног хигијенског завода [Đorđević, T. (1941). Deca u verovanjima i običajima našeg naroda. Biblioteka Centralnog higijenskog zavoda].
Кнежевић, А. (2013). Историјскодемографске и етнодемографске основе развитка становништва Источне Србије [Докторска дисертација, Географски факултет, Универзитет у Београду] [Knežević, A. (2013). Istorijskodemografske i etnodemografske osnove razvitka stanovništva Istočne Srbije [Doktorska disertacija, Geografski fakultet, Univerzitet u Beogradu]].
Кнежевић, А. (2014). Методолошки проблеми демографске анализе: Усаглашавање података пописне и виталне статистике са административно-територијалним променама (пример Источне Србије). Демографија, 11, 53-77 [Knežević, A. (2014). Metodološki problemi demografske analize: Usaglašavanje podataka popisne i vitalne statistike sa administrativno-teritorijalnim promenama (primer Istočne Srbije). Demografija, 11, 53-77].
Knežević A. (2018). Etnička struktura stanovništva kao determinanta urbanizacije Istočne Srbije. In D. Filipović, D. Šantić, & M. Marić (Eds.), Zbornik radova-Naučno-stručni skup sa međunarodnim učešćem “Lokalna samouprava u planiranju i uređenju prostora i naselja“ (pp. 637-647). Asocijacija prostornih planera Srbije i Geografski fakultet Univerzitet u Beogradu.
Knežević, A., & Vojković, G. (2015). Spatial Extent in Demographic Research-Approach and Problems. Bulletin of The Serbian Geographical Society, 95(2), 1-24. https://doi.org/10.2298/GSGD160112001K
Knežević, A., Đurđev, B., & Arsenović, D. (2014). The demographic potentials of Euro region Danube XXI in Serbia-Consequences of biological depopulation and popu-lation ageing. The Third Romanian-Bulgarian-Hungarian-Serbian Conference. Geographical Research and Cross-Border Cooperation within the Lower Basin of the Danube (Abstract book). Novi Sad-Belgrade: Faculty of Sciences, Department of Geography, Tourism and Hotel Management, University of Belgrade-Faculty of Geography, 71.
Knežević, A., Radić, N., & Bakić, D. (2019). Ethno demographic aspects of population ageing in Eastern Serbia. In Proceedings International Scientific Symposium “New trends in Geography” (227-237). Ohrid, Skopje.
Macura, M. (1986). Nedovoljno rađanje: istorijska neminovnost ili izazov društvu. Razvitak, 26(4-5), 2-7.
Мацура, М., Рашевић. М., & Мулина, Т. (1884). Становништво Подунавског региона. Економски институт [Macura, M., Rašević. M., & Mulina, T. (1884). Stanovništvo Podunavskog regiona. Ekonomski institut].
Милосављевић, М. С. (1913). Српски народни обичаји из Среза Хомољског. Српски етнографски зборник, Српска Краљевска Академија [Milosavljević, M. S. (1913). Srpski narodni običaji iz Sreza Homoljskog. Srpski etnografski zbornik, Srpska Kraljevska Akademija]
Радовановић, М. (1958). Број и пораст становништва Источне Србије од 1834 до 1953. године. Зборник радова Географског института ПМФ, 5, 1-14 [Radovanović, M. (1958). Broj i porast stanovništva Istočne Srbije od 1834 do 1953. godine. Zbornik radova Geografskog instituta PMF, 5, 1-14].
Републички завод за статистику (2014). Упоредни преглед броја становника 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002. и 2011. године. Републички завод за статистику [Republički zavod za statistiku (2014). Uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002. i 2011. godine. Republički zavod za statistiku].
Спасовски, М. (2003). Депопулација и популациона експанзија-резултат демографске транзиције и основа регионализације. In M. Спасовски (Ed.), Демо-графске основе регионализације Србије (pp. 11-72). Географски Институт „Јован Цвијић“ [Spasovski, M. (2003). Depopulacija i populaciona ekspanzija-rezultat demografske tranzicije i osnova regionalizacije. In M. Spasovski (Ed.), Demografske osnove regionalizacije Srbije (pp. 11-72). Geografski Institut „Jovan Cvijić“]
Станковић, В. (2014). Србија у процесу спољних миграција. Републички завод за статистику [Stanković, V. (2014). Srbija u procesu spoljnih migracija. Republički zavod za statistiku].
Šantić, D. (2014). Spatial concentration of population in Serbia 1981-2011. measured with Hoover index of Concentration. Zbornik Matice srpske za društvene nauke, 148(3), 461-470. https://doi.org/10.2298/ZMSDN1448461S
Вељовић, Р. (2015). Друштвени оквир одлагања рађања у Србији. Задужбина Андрејевић [Veljović, R. (2015). Društveni okvir odlaganja rađanja u Srbiji. Zadužbina Andrejević].
Весић, Ж. М. (1978). Становништво и миграције у Источној Србији. Географски Институт „Јован Цвијић“ [Vesić, Ž. M. (1978). Stanovništvo i migracije u Istočnoj Srbiji. Geografski Institut „Jovan Cvijić“].
Војковић Г. (2007). Становништво као елемент регионализације Србије. Српско географско друштво [Vojković G. (2007). Stanovništvo kao element region-alizacije Srbije. Srpsko geografsko društvo].
Vulević, A., & Knežević, A. (2017). Demographic Response to Accessibility Improvement in Depopulation Cross Border Regions: The Case of Euro Region Danube 21 in Serbia. Collection of Papers-Faculty of Geography at the University of Belgrade, 65(1), 167-193.