تأثیر خیال در مکاشفات صوری از دیدگاه صدرالمتألهین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ سطح چهار حوزۀ علمیۀ قم، عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور

2 استادیار دانشگاه پیام نور

چکیده

نقش قوۀ متخیله ـ که فلاسفه ازآن به خیال تعبیر می‌‌کنند ـ همواره در مباحث هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی عرفان مورد توجه اهل نظر در علوم فلسفی و شهودی بوده ‌است. در این میان، خیال نقش اساسی را در تحقق و تبیین بخش عظیمی از مکاشفات پیش روی عارف ایفا می‌کند. ملاصدرا در تبیین و چگونگی مسئلۀ فوق، خیال را به دو نوع متصل و منفصل تقسیم می‌کند. از نگاه وی، خیال متصل یکی از قوای باطنی انسان و نگهدارندۀ صور خیالی است و خیال منفصل عالمی مستقل است که حد فاصل میان عالم عقل و عالم حس قرار گرفته است. نفس عارف با سلوک باطنی خود با وساطت خیال متصل با خیال منفصل ارتباط برقرار کرده، صور مثالی را که به خیال متصل تنزل نموده است در خواب و بیداری مکاشفه می‌کند. ثمرۀ این مکاشفه اتحاد نفس با مشهود خود و علم حضوری به آن است. ملاصدرا کرامات اولیا را نیز براساس خلاقیت خیال و مسئلۀ وحی را براساس قدرت خیال تبیین می‌کند و آن را ترکیبی از انواع مکاشفات (صوری ومعنوی) می‌داند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effect of Imagination in Formal Unveiling in Sadr al-Mota`llihin`s View

نویسندگان [English]

  • Mostafa Mohebbi 1
  • Mohammadebrahim Nattaj 2
1 Teacher at Payam Noor University
2 Phd student at Payam Noor University
چکیده [English]

The part of imagination has always been considered as a concern for philosophers and mystics in ontology and epistemology. Imagination plays an essential part in happening and explanation of mystics` unveiling. When explaining the part of this faculty, Mulla Sadra has put imagination into two connected and separate types. For him, the former is known as an inner faculty keeping imaginary forms and the latter as an independent world extended between the two worlds of sensation and intellection. As is explained in the paper, mystic`s soul performing an inner movement by the help of connected imagination is put in connection to separate imagination and, in this way, perceives imaginary forms revealed in connected imagination during sleeping and waking both. This unveiling leads to the unity of mystic`s soul with its intuitive finding and knowledge by presence. The philosopher has explained strange actions of awlia` and prophet`s revelation on the basis of soul`s creativity and power and known it as a combination of formal and spiritual unveilings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mulla Sadra
  • Connected Imagination
  • Separate Imagination
  • Imaginary Forms
  • Formal Discovery
  • Imaginary Perception
  • Spiritual Discovery