بررسی تأثیر سازه‌های جامعهشناختی بر سلامت اجتماعی (مورد مطالعه: شهروندان شهر کاشان)

نوع مقاله : علمی وپزوهشی

نویسندگان

1 استاد و عضو هیئت علمی دانشگاه کاشان

2 دکترای بررسی مسائل اجتماعی ایران ، دانشگاه کاشان

چکیده

این مطالعه با هدف بررسی تأثیر سازه‌های جامعه‌شناختی بر سلامت اجتماعی انجام شده است. پژوهش حاضر با توجه با ماهیت داده‌ها کمی و از نظر شیوه اجرا از نوع پیمایش می‌باشد. جامعه آماری شهروندان 18 سال به بالای شهر کاشان و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 384 نفر می‌باشد که با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای و تصادفی انتخاب شد. چارچوب نظری پژوهش حاضر را ترکیبی از نظریات دورکیم، بوردیو، آرمسترانگ و کییز تشکیل داده‌اند. ابزار مورداستفاده در جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه می‌باشد، به منظور به دست آوردن روایی پرسشنامه از روش روایی صوری و به منظور بررسی پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ و ضریب قابلیت اعتماد ترکیبی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار Spss و مدلسازی معادلات ساختاری کوواریانس محور Lisrel و واریانس محور PLS صورت گرفت و به منظور بررسی عوامل مؤثر بر سلامت اجتماعی از آزمون همبستگی پیرسون و مدلسازی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که متغیرهای «سرمایه اجتماعی، سرمایه فرهنگی، حمایت اجتماعی و دینداری» رابطه مستقیم و معنادار و متغیر «احساس بی‌هنجاری» رابطه معکوس و معناداری با سلامت اجتماعی دارند. همچنین نتایج حاصل از مدلسازی معادلات ساختاری نشان داد که بیش از یک‌سوم (36%) تغییرات سلامت اجتماعی توسط مجموع متغیرهای مستقل تبیین می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the effect of sociological structures on social health (Case study: citizens of Kashan)

نویسندگان [English]

  • Mohsen Niyazi 1
  • Ayoub Sakhaei 2
چکیده [English]

The aim of this study was to investigate the effect of sociological structures on social health. This study is quantitative and survey research. The statistical population of citizens 18 years and older in Kashan and the sample size based on Cochran's formula is 384 people who were selected by multi-stage and random cluster sampling. The theoretical framework is a combination of the theories of Durkheim, Bourdieu, Armstrong and Keys. The tool used in data collection is a questionnaire. In order to obtain the validity of the questionnaire, face validity method was used and in order to evaluate the reliability of the questionnaire, Cronbach's alpha coefficient and composite reliability coefficient were used. Data were analyzed using Spss, Lisrel and PLS. The results showed that the variables of "social capital, cultural capital, social support and religiosity" have a direct and significant relationship and the variables of "feeling abnormal" have an inverse and significant relationship with social health. Also, the results of structural equation modeling showed that more than one third (36%) of social health changes are explained by the sum of independent variables.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Health
  • Sociological Structures
  • Kashan

مراجع

  • آرون، ریمون (1381) مراحل اساسی اندیشه در جامعه‌شناسی، ترجمه باقر پرهام، تهران: انتشارات علمی فرهنگی، چاپ ششم.
  • ابراهیم‌پور، داود؛ پورجبلی، ربابه؛ رمضانی‌ممقانی، روح‌انگیز (1391) بررسی رابطه عوامل اجتماعی- اقتصادی با سلامت اجتماعی دبیران مقطع راهنمایی و متوسطه شهرستان، مطالعات جامعه‌شناسی، سال 4، دوره 5، شماره 14، 47-67.
  • امینی رارانی، مصطفی؛ موسوی، میرطاهر؛ رفیعی، حسن (1390) رابطه سرمایه اجتماعی با سلامت اجتماعی در ایران، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال یازدهم، شماره 42.
  • باینگانی، بهمن؛ کاظمی، علی (1389) بررسی مبانی تئوریک مفهوم سرمایه فرهنگی، برگ فرهنگ، شماره 21.
  • بخارایی، احمد؛ شربتیان، محمدحسن؛ ایمنی، نفیسه (1394) مطالعه جامعه‌شناختی سلامت اجتماعی زنان و عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی: زنان منطقه چهار شهری تهران)، دوفصلنامه پژوهش‌های جامعه‌شناسی معاصر، دوره 4، شماره 7، 29-54.
  • پورعزت، علی اصغر (1386) الگوی منطقی منشور حقوق شهروندی بر پایه بررسی تطبیقی اسناد موجود، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال هفتم، شماره 26.
  • توسلی، غلامعباس (1382) مشارکت اجتماعی در شرایط جامعه آنومیک، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  • حسینی حاجی بکنده، سید احمد؛ تقی‌پور، ملیحه (1389) بررسی تأثیر حمایت اجتماعی بر سلامت اجتماعی زنان سرپرست خانوار، فصلنامه پژوهش اجتماعی، سال سوم
  • حسینی، سیده فاطمه (1387) بررسی میزان سلامت اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
  • حشمت یغمایی، محمدتقی (1380) دینداری نوجوانان و عوامل مؤثر بر آن، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی و ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی تهران
  • دورکیم، امیل (1383) صور بنیادی حیات دینی، ترجمه باقر پرهام، تهران، نشر مرکز
  • راد، فیروز؛ محمدزاده، فاطمه؛ محمدزاده، حمید (1394). دین و سلامت: بررسی رابطه دینداری با سلامت اجتماعی، مجله علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، سال دوازدهم، شماره دوم، صص 158-137.
  • رستگار، خدیجه؛ سیدان، فریبا (1394) سنجش رابطه فرهنگ شهروندی و سلامت اجتماعی شهروندان تهرانی، فصلنامه مطالعات ملی، سال شانزدهم، شماره 1.
  • رضایی، امید (1392) بررسی سلامت اجتماعی شهروندان مشهد و عوامل مؤثر بر آن، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، اساتید راهنما: محمد مظلوم خراسانی، دانشگاه فردوسی مشهد- دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی.
  • رضایی، امید؛ مظلوم خراسانی، محمد؛ مجدی، علی اکبر (1394). مطالعه تأثیر احساس امنیت اجتماعی بر سلامت اجتماعی شهروندان مشهد، فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی، شماره 44، صص 162-139.
  • رفیع پور، فرامرز (1378) آنومی یا آشفتگی اجتماعی (پژوهشی درزمینه پتانسیل آنومی در شهر تهران)، تهران: انتشارات سروش.
  • رفیعی، حسن و همکاران (1394) ساخت، رواسازی و هنجاریابی پرسشنامه سلامت اجتماعی در بزرگسالان شهر تهران، تهران، دانشگاه بهزیستی.
  • زابلی، روح اله؛ ستایی نسب، هرمز (1393) چالش‌ها و راهکارهای اقدام در زمینه تعیین کننده‌های اجتماعی سلامت در ایران، فصلنامه علمی پژوهشی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، سال دوم، شماره اول.
  • زاهدی اصل، محمد؛ صالح، صلاح الدین (1393). حمایت اجتماعی و میزان سلامت اجتماعی همسران جانبازان اعصاب و روان شهر تهران، فصلنامه پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، شماره 1
  • زاهدی‌اصل، محمد؛ درویشی‌فرد، علی‌اصغر (1395). عوامل اجتماعی مؤثر بر میزان سلامت اجتماعی سالمندان (مطالعه موردی: سالمندان شهر کوهدشت)، برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، دوره 7، شماره 26، 9-32.
  • زکی، محمدعلی؛ خشوعی، مریم‌السادات (1392). سلامت اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در بین شهروندان شهر اصفهان، مطالعات جامعه‌شناختی شهری (مطالعات شهری): پادوره 3، شماره 8، 79-108.
  • سام‌آرام، عزت‌الله (1388). بررسی رابطه سلامت اجتماعی با امنیت اجتماعی با تأکید بر رهیافت پلیس جامعه محور، فصلنامه انتظام اجتماعی، سال اول، شماره 1، ص 15
  • سراج‌زاده، سید حسین؛ جواهری، فاطمه؛ ولایتی، سمیه (1392) آزمون اثر دین‌داری بر سلامت در میان نمونه‌ای از دانشجویان، جامعه شناسی کاربردی، سال 24، شماره 1.
  • شایسته، سولماز؛ مردانی، نرگس (1394) بررسی رابطه سرمایه فرهنگی با سلامت اجتماعی جوانان، دومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش در علوم رفتاری و اجتماعی، تهران، موسسه سرآمد همایش کارین.
  • علی‌وردی نیا، اکبر؛ شارع پور، محمود؛ ورمزیار، مهدی (1387) سرمایه اجتماعی خانواده و بزهکار، فصلنامه زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، دوره 6، شماره 2، ص 132.
  • فاضلی، محمد (1382) مصرف و سبک زندگی، قم: انتشارات صبح صادق.
  • فدایی مهربانی، مهدی (1386) شهرنشینی، رسانه و سلامت اجتماعی، نشریه پژوهش و سنجش، شماره 49
  • قادری، مهدی؛ ملکی، امیر؛ احمدنیا، شیرین (1395) از سرمایه فرهنگی بوردیو تا سرمایه فرهنگی مرتبط با سلامت به تعبیرآبل: کاربرد شاخصهای نوین در تبیین سبک زندگی سالم، رفاه اجتماعی، دوره 16، شماره 62، 9-58.
  • کدخدایی، فاطمه؛ شورش، لطفی (1392) سنجش میزان سلامت اجتماعی دانش آموزان دختر مقطع دیبرستانهای شهر شیراز و بررسی عوامل مؤثر بر آن، فصلنامه پژوهش اجتماعی، سال پنجم، شماره بیستم، دوره پائیز.
  • کلمن، جیمز (1377) بنیادهای نظریه اجتماعی، مترجم منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
  • کوزر، لوئیس (1382) زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی، ترجمه محسن ثلاثی، چاپ دهم، تهران: انتشارات علمی.
  • گیدنز، آنتونی (1377) پیامدهای مدرنیته، ترجمه محسن ثلاثی، نشر مرکز، تهران، چاپ اول.
  • مرندی، علیرضا (1379) بهداشت عمومی، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی
  • مرندی، علیرضا (1385) عوامل اجتماعی سلامت در کتاب جامع بهداشت عمومی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، معاونت تحقیقات و فناوری.
  • مسعودنیا، ابراهیم (1389) جامعه شناسی پزشکی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  • موسوی، میرطاهر؛ شیانی، ملیحه؛ فاطمی نیا، سیاوش؛ امیدنیا، سهیلا (1394) بسط مفهومی سلامت اجتماعی با رویکرد سلامت اجتماعی، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال پانزدهم، شماره 57.
  • نوربالا، احمدعلی (1390) سلامت روانی-اجتماعی و راهکارهای بهبود آن، مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، سال هفدهم، شماره 2.
  • هزارجریبی، جعفر؛ ارفعی عین الدین، رضا (1390) اوقات فراغت و سلامت اجتماعی، فصلنامه برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، شماره 10.
  • هزارجریبی، جعفر؛ مهری، اسدالله (1391) تحلیل رابطه سرمایه اجتماعی و سلامت روانی و اجتماعی، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 59.
  • یزدان‌پناه، لیلا (1382) بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت اجتماعی شهروندان 18 سال به بالای شهر تهران، پایان نامه دکتری رشته جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
    • Bourdieu, P. (1986) "The forms of capital", In J. Richardson (Ed.) Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education, New York: Greenwood Press.
    • Keyes, C. L. M. & Shapiro. (2004) Mental hygiene, New Jersey, Englwoond cliffs, p:768
    • Keyes, C. L. M. (1998) Social Well-being. Social Psychilogy Quaterly, 61
    • Miringof Marc & Miringof Marque-Luisa. (1999), The Social Healthof the Nation: How America Is Really Doing, Oxford, London
    • Putnam, R. (1993) Making Democracy work: civil Traditional in Model Italy. Princeton
    • Ronconi, L. Timothy, T. & Scheffler, R. (2010). Halth EconomicsLetter Social Capital And Self-Rated Health in Argentina.Publishedonline in Wiley Online Library (wileyonlinelibrary.com). DOI: 10.1002/hec.1696.
    • Ryff, C. D. & Keyes, C. L. M. (1995) The structure of psychologicalwell-being revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69,719–727.
    • Taylor, S. E. (1999) Health psychology. Fourth edition, New York: Mac Grew Hill publications.
    • univercity press, princiton.
    • Wilt, J. Cox, K. S. & McAdams, D. P. (2010) "The Eriksonian Life Story: Developmental Scripts and Psychosocial Adaptation". Journal of Adult Development, 17.
    • World Health Organization (1948) World Health Organization constitution. In Basic Documents. Geneva
    • Yamaguchi, Ayano (2013) Impact of Social Capital on the Psychological Well-Being of Adolescents, International Journal of Psychological Studies; Vol. 5, No. 2
مطالعات جامعه شناختی (نامه علوم اجتماعی سابق)
دوره 27، شماره 2
(مربوط به پاییز و زمستان 1399)
اسفند 1399
صفحه 255-297

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار