دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، گروه حقوق عمومی، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، پردیس البرز دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

امروزه تمرکززدایی مالی و تقویت حکومت‌های محلی مورد استقبال بسیاری از کشورها قرار گرفته ‌است. تمرکززدایی مالی به معنای اعطای اختیار درآمدی و هزینه‌کردی به حکومت‌های محلی است. حکومت‌های محلی برای اجرای سیاست‌های محلی مدنظر نیاز به درآمد دارند؛ در حقیقت استقلال حکومت‌های محلی ارتباط مستقیمی با استقلال مالی آنها دارد. برای استقلال مالی، نیاز به تعریف منبع درآمد و اعطای اختیار هزینه‌کرد آن است. از آنجا که مهم‌ترین منبع درآمد دولت‌ها مالیات است، تمرکززدایی مالیاتی نقش مهمی در غیرمتمرکز کردن دولت از نظر مالی ایفا می‌کند. مقالة حاضر درصدد پاسخگویی به این پرسش است که مبانی حقوق عمومی تمرکززدایی مالیاتی کدام‌ها هستند و برای طراحی نظام غیرمتمرکز مالیاتی کارا که در عین حال اصول حقوق مالیاتی نیز در آن رعایت شده باشد، چه سازوکارهایی مورد نیاز است. بررسی تمرکززدایی مالیاتی از دریچة حقوق عمومی نشان می‌دهد که تمرکززدایی مالیاتی ریشه در اصولی مانند مشارکت عمومی، شفافیت و نظارت همگانی، منافع عمومی، برابری و انطباق دارد و توزیع قدرت قانونگذاری مالیاتی، طراحی نظام اداری مناسب، نظارت و حل‌وفصل اختلاف‌های مالیاتی در محل از مهم‌ترین سازوکارهای اجرای آن است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Public Law Basis and Mechanisms of Tax Decentralization in Decentralized States

نویسندگان [English]

  • Vali Rostami 1
  • Mehdi Bahrami 2

1 Prof., Department of Public Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran

2 Ph.D. Student in Public Law, Alborz Campus, University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

Nowadays, fiscal decentralization and strengthening local governments are welcomed among many countries. Fiscal decentralization is the transfer of expenditure responsibilities and revenue assignments to local governments. Local governments need revenue to implement local policies. In fact, the independence of local governments is directly related to their financial independence. To achieve the goal of financial independence, there is a need to define a source of revenue and give authority on how to spend it. Since the most important source of income for governments is tax, tax decentralization plays an important role in decentralizing governments financially. In this article, we seek to answer the question of what are public law basis of tax decentralization and what are the mechanisms for designing an efficient decentralized tax system in which the principles of tax law are also respected. A review of tax decentralization from the perspective of public law shows that tax decentralization is rooted in the principles such as public participation, transparency and public oversight, public interest, equity, conformity and the distribution of tax legislative power, designing an appropriate administrative system and oversight are the most important mechanisms of tax decentralization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fiscal Decentralization
  • Tax Decentralization
  • Local Governments
  • Local Revenues
  1. فارسی

الف) کتاب‌ها

  1. شمس، عبدالحمید (1391)، حاکمیت محلی: از تراکم‌زدایی تا تمرکززدایی و فدرالیسم، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی ریاست جمهوری.
  2. هاشمی، سید محمد (1375)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، ج 2، تهران: مجتمع آموزش عالی قم.

 

 

ب) مقالات

  1. حجی‌پناه، نرگس؛ زرقانی، سید هادی؛ خوارزمی، امیدعلی (1397)، «تحلیل عوامل اجتماعی – فرهنگی در شکل‌گیری دولت محلی در ایران براساس نگرش سیستمی»، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دورة 50، ش 3، ص 554-537.
  2. خادم علیزاده، امیر (1395)، «نظام مالیاتی سازگار با اقتصاد مقاومتی در ایران ( با تأکید بر تثبیت اقتصاد کالن، انعطاف‌پذیری، شفافیت و پاسخگویی)»، پژوهشنامة مالیات، ش 32 (مسلسل 80)، ص 176-145.
  3. رستمی، ولی؛ کاظمی، داوود (1395). «مبانی و ابعاد حق دادخواهی مالیاتی در حقوق ایران و انگلستان»، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دورة 20، ش 3، ص 199-164.
  4. رستمی، ولی؛ محمدی، فاطمه؛ رنجبر، مسعود (1396)، «بررسی حقوقی نقش مالیات بر توسعة سیاسی و دمکراسی»، فصلنامة مطالعات حقوق عمومی، دورة 47، ش 3، ص 620-601.
  5. رضایی‌زاده، محمدجواد؛ رستمی، داود (1391)، «بازشناسی نظریة خدمات عمومی و اصول حاکم بر آن در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، نشریة علمی- پژوهشی فقه و حقوق اسلامی، سال سوم، ش 5، ص 46-23.
  6. عباسی، بیژن (1387)، «بررسی وظایف و اختیارات شوراهای شهر و روستا در فرانسه»، فصلنامة حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دورة 38، ش 4، ص 295-281.
  7. گرجی ازندریانی، علی‌اکبر (1390)، «ده فرمان حقوق عمومی: تأملی دربارة اصول و مفاهیم بنیادین حقوق عمومی»، فصلنامة حقوق، مجلة دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دورة 41، ش 2، ص 223-205.
  8. گرجی ازندیانی، علی‌اکبر؛ مرادی، نیکزاد (1393)، «برابری در استفاده از خدمات عمومی در آرای دیوان عدالت اداری»، فصلنامة حقوق اداری، سال دوم، ش 5، ص 90-65.
  9. مداح، مجید؛ موسوی جهرمی، یگانه؛ رضائی، محمدقاسم (1397)، «معرفی مالیات بر نقل و انتقال املاک استان تهران به‌عنوان مالیات محلی و اثرات متقابل آن بر بهبود توسعة شهری و اقتصادی آن: رویکرد معادلات همزمان»، فصلنامة پژوهشنامة مالیات، ش 37 (مسلسل 85)، ص 229-199.
  10. ویژه، محمدرضا (1383)، «مفهوم اصل برابری در حقوق عمومی نوین»، فصلنامة حقوق اساسی، سال دوم، ش 2، ص 252-213.

 

 

  1. انگلیسی
  2. A) Books
  3. Stern, P & Dietz, Thomas (2008), Public Participation in Environmental Assessment and Decision Making, the National Academies Press.

2.Vanistendael, Frans (1996), "Legal Framework for Taxation", in: victor Thuronyi, (eds.) "Tax Law Design and Drafting" volume 1, International Monetary Fund, pp. 15-71.

 

  1. B) Articles
  2. Anomaly, Jonathan (2015), "Public Goods and Government Action", Politics, Philosophy & Economics, Vol. 14, No.2, pp. 109–128.
  3. Bird, Richard M (2008), "Tax Challenges Facing Developing Countries", Inaugural Lecture of the Annual Public Lecture Series of the National Institute of Public Finance and Policy, New Delhi, India, Institute for International Business Working Paper Series, IIB Paper No. 9.
  4. Dillinger, William R.; Webb, Steven Benjamin (1999), "Fiscal management in federal democracies: Argentina and Brazil", Policy, Research working paper; No. WPS 2121. Washington, DC: World Bank.
  5. Hansjörg, Blöchliger & Petzold, Oliver (2009), "Finding the Dividing Line between Tax Sharing and Grants: A Statistical Investigation", OECD Network on Fiscal Relations across Levels of Government, pp. 1-11.
  6. Jelik, Milan (2015), "Factors of Tax Decentralization in OECD Europe Countries", European Financial and Accounting Journal, vol. 10, No. 2, pp 39-42.
  7. Muriu, Abraham Rugo (2013), "Decentralization, citizen participation and local public service delivery: A study on the nature and influence of citizen participation on decentralized service delivery in Kenya", Schriftenreihe für Public und Nonprofit Management, No. 17, Universitätsverlag Potsdam, Potsdam.
  8. S. Gurumurthi (1998), "Intergovernmental Fiscal Relations: Three Faces of Tax Sharing: II", Economic and Political Weekly, Vol. 33, No. 36/37, pp. 2396-2401.
  9. United Nations Developing Program (1999), "Decentralization: A Sampling of Definitions", UNDP Working Papers, pp. 1-40.