تعیین کیفیت هوموس با استفاده از روش روجیستر در امتداد گرادیان ارتفاعی جنگل‌های راش (Fagus orientalis Lipsky) (مطالعه موردی: جنگل‌های سری 1 و 5 کلاردشت)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد گروه جنگل‌شناسی و اکولوژی جنگل، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج

2 استاد گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج

چکیده

هدف از انجام این پژوهش، تعیین کیفیت هوموس با استفاده از روش روجیستر در امتداد گرادیان ارتفاعیِ جنگل‌های راش کلاردشت بود. برای این منظور، ابتدا در امتداد یک ترانسکت (شمال- جنوب)، 30 رولوه به ابعاد 20 متر × 20 متر برای آشکوب‌های درختی و درختچه‌ای (رولوه اول) و 30 رولوه در درون رولوه اول به ابعاد 10 متر × 10 متر برای آشکوب علفی (رولوه دوم) پیاده و سپس مقدار پوشش گونه‌های گیاهی با استفاده از امتیازات تعدیل شده برآون بلانکه برآورد شد. در درون رولوه دوم، یک نمونه خاک از افق معدنی A تا عمق حداکثر 10 سانتی‌متر برداشت و رطوبت در دسترس، pH و نیتروژن آن اندازه‌گیری شد. پس از استخراج مقادیر شاخص‌های اکولوژیکی از سه منبع مختلف و واسنجی آنها با داده‌های مورد اندازه‌گیری، طبقه‌بندی پوشش گیاهی با استفاده از TWINSPAN انجام و در نهایت، کیفیت هوموس جنگلی برای گروه‌های اکولوژیک با استفاده از اکوگرام پیشنهاد شده توسط روجیستر تعیین شد. نتایج نشان داد که نوع هوموس در ارتفاعات کم، مول اکتیو، در ارتفاعان میانی، مول تیپیک و در ارتفاعات زیاد، مول اسیدی است. به‌عبارت دیگر، با افزایش ارتفاع از سطح دریا، کیفیت هوموس کاهش می‌یابد. به‌علاوه، مشخص شد که نوع هوموس در محلی که گونة راش بیشترین تاج پوشش را دارد، مول اسیدی است. نتیجه‌گیری شد که گونه‌های گیاهی (آشکوب علفی) می‌توانند به‌عنوان معرف ارزشمندی برای تعیین کیفیت نوع هوموس یک اکوسیستم جنگلی به‌کار گرفته شوند. همچنین، می‌توان عنوان کرد که پس از واسنجی مقادیر اصلی شاخص‌های اکولوژیکی، روش روجیستر می‌تواند برای کلاسه‌بندی رویشگاه‌ها در جنگل‌های راش شمال کشور مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Determination of humus quality using Rogister method along the elevation gradient in beech forests (Fagus orientalis Lipsky) (Case Study: Districts 1 and 5 of Kelardasht forests)

نویسندگان [English]

  • M. Delfan Azari 1
  • GH. Zahedi Amiri 2
1 M.Sc. Student of Silviculture and Forest Ecology, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, I.R. Iran.
2 Prof., Department of Forestry and Forest Economics, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, I.R. Iran.
چکیده [English]

The aim of this study was to determine the humus quality using Rogister method along an elevation gradient in beech forests. For this purpose, first, along a transect (north-south) in the forests ofdistricts one and five of Kelardasht forest, 30 releves in tree and shrub layers and 30 releves in herb layer were sampled with dimensions of 20m × 20m and 10m × 10m, respectively. Then, the amount of vegetation was estimated using modified Braun-Blanquet scores. The A-horizon was sampled up to a maximum of 10 cm and its available moisture, pH and nitrogen was measured. After extracting ecological indicators’ values from three different sources and calibration values with measured data, classification of vegetation was performed using TWINSPAN and finally, the humus quality for ecological groups was determined using suggested ecogram by Rogister. The results showed that humus type at low, middle and high elevations is active mull, typical mull and acid mull, respectively. In other words, the humus quality decreases with increasing elevation. In addition, it was found that humus type for beech is acid mull. It is concluded that plant species (herb layer) can be a useful indicator for determining the humus quality of a forest ecosystem. In other words, after calibration of the main ecological indicators’ values, Rogister method can be used for sites classification in beech forests of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Acid mull
  • Active mull
  • calibration
  • Ecological indicator
  • Site classification
  • Typical mull