نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار طراحی شهری، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران

2 کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران

چکیده

امروزه با گسترش شهرها و روند سریع رشد آن‌ها، بافت‌های تاریخی به فراموشی سپرده‌شده‌اند. طراحی فضاهای شهری برای عبور خودروها، موجب نابودی بافت‌های تاریخی و حذف عابران از این فضاها شده است. علاوه بر آن، وجود عناصر ارزشمند در این بافت‌ها، لزوم حفاظت از بافت قدیم شهرها را بیش‌ازپیش نمایان کرده است. بافت تاریخی شهر بوشهر نیز میراث فرهنگی غنی را در خود جای‌داده است. مشکلاتی نظیر تخریب ابنیه و وضعیت بصری نامطلوب، معماری متمایز و عدم وجود ارتباط فضایی بین عناصر ارزشمند تاریخی و آداب‌ورسوم فرهنگی رو به فراموشی، موجب شد تا این پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی و باهدف شناسایی مسیر گردشگری در بافت تاریخی شهر بوشهر با رویکرد گردشگری فرهنگ‌مبنا، به حل این مسائل بپردازد. اطلاعات موردنیاز این پژوهش از طریق روش‌های کتابخانه‌ای و میدانی استخراج‌شده و پس از تدقیق محدوده موردمطالعه، با روش‌های مختلفی نظیر مصاحبه و استفاده از نرم‌افزارهای مرتبط، به تجزیه‌وتحلیل پرداخته شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که پتانسیل‌های گردشگری بسیاری در زمینه‌های تاریخی-فرهنگی، مذهبی، تجاری و آداب‌ورسوم در بافت تاریخی شهر بوشهر وجود دارد. جهت معرفی این پتانسیل‌ها به گردشگران، سه مسیر مختلف گردشگری در بافت تاریخی شهر بوشهر تعریف‌شده که تلاش شد هرکدام، بیشترین برخورداری از پتانسیل‌های گردشگری را داشته باشد. شایسته است که از طریق تعریف مسیرهای گردشگری مشخص در بافت تاریخی، این پتانسیل‌ها را به گردشگران داخلی و خارجی معرفی کرده و موجب رونق اقتصاد ساکنین و برندسازی بافت تاریخی شهر بوشهر شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identifying the Tourism Route in the Historical Context of Bushehr with the Culture-Based Tourism Approach

نویسندگان [English]

  • Mehran Alalhesabi 1
  • Mahboobeh Mazarei 2

1 Associate Professor of Urban Design, Iran University of Science and Technology, Tehran, Iran

2 Master of Urban Design, Iran University of Science and Technology, Tehran, Iran

چکیده [English]

Today, historical contexts have been forgotten with the expansion of cities and their rapid growth. The design of urban spaces for the passage of cars has caused historical context destructions and the removal of pedestrians from these spaces. In addition, the presence of valuable elements in these contexts has made the need to protect the old context of cities even more apparent. The historical context of Bushehr city also contains a rich cultural heritage. Problems such as the buildings' destruction and the unfavorable visual condition, distinctive architecture, the lack of spatial connection between valuable historical elements, and cultural customs that are being forgotten, formed the idea of this research. This research solves these issues to identify the tourist route in the historical context with the culture-based tourism approach using a descriptive-analytical method. The information required for this study was extracted through library and field methods. After scrutiny of the studied area, it was analyzed by various methods such as interviews and related software. The research results indicate many tourism potentials in historical-cultural, religious, commercial, and customs fields in the historical context of Bushehr. In order to introduce these potentials to tourists, three different scenarios of tourism are defined in the historical context of Bushehr, which has been tried to have the most significant tourism potential. It is appropriate to introduce these potentials to local and foreign tourists by defining specific tourist routes in the historical context and leading to boost the residents' economy and brand the historical context of Bushehr.
Introduction
The historical context of Bushehr, which dates back to the Afshariya period, is one of the few historical contexts in Iran that have been provided for the formation of its urban skeleton in three different periods. Identifying tourist walking routes to establish spatial connections between valuable historical elements is one of the ways to save the historical context from decay and destruction. The lack of spatial communication through these routes leads to the forgetting of the context, the loss of identity and the forgetting of the authentic culture and old traditions of Bushehr, the absence of a good mentality towards the context, the lack of attention to the needs of the residents and the provision of the services they need, the destruction of the building and destruction of the urban landscape, lack of economic growth, and finally migration of primary residents and destruction of historic fabric. This research has been done to develop and facilitate tourism in the historical context of Bushehr with a tourism-based approach. Now, the critical issue is how to help attract tourists to Bushehr by regenerating the historical context of Bushehr city and identifying the tourism route in it.
 
Materials and Methods
The present study, in terms of purpose, has been applied to the research group. In terms of method, it has a descriptive-analytical and qualitative approach. The required information related to the research sample has been obtained through observation, field observations, interviews, and completed questionnaires from people living in the area and tourists.
The research analysis is in such a way that criteria are determined for the extracted indicators so they can be checked. These criteria have been analyzed and checked by spatial analysis in the Arc GIS software. According to the 2016 census, the population of the historical context of Bushehr is estimated at 11,940 people. Based on the mentioned number and using Cochran's formula method, 372 questionnaires have been completed in the old context.
 Discussion and Results
The indicators of the presence of mixed-use and the existence of service and welfare facilities have been analyzed to investigate the performance component. Due to the location of commercial-service areas along the principal axes, access to residential areas located in the center of the neighborhoods is unfavorable. The mobility and accessibility component includes priority indicators for pedestrian versus vehicular movement, emergency vehicle passage, and access to public transportation stations. In general, the state of public transportation and the level of people's acceptance and use of it in Bushehr is unfavorable. The component of comfort and convenience has been examined by the index of the absence of noise and noise pollution, and the indicators of the presence of vegetation and green space and good sun exposure and shading have presented the environmental component. In order to examine the physical component, several indicators, such as centers and historical elements with capacity for development, the presence of physical permeability, and the rest, have been used. The safety and security component has been measured with two indicators the presence of night activities and the presence of residential units along the axis. The lack of night activities and lighting in the old context has reduced security at night. Social and cultural values include two indicators of cultural, historical, commercial, and religious signs and buildings (tangible cultural heritage) and collective and ritual ceremonies (intangible cultural heritage).
Cunclusions
The first step in reviving the historical context of Bushehr is to identify the valuable historical and cultural elements. In order to determine the path of tourists in the historical context and design the selected route, three scenarios have been considered. In each scenario, the effort has been to cross the route with more historical monuments while maintaining the average length of the route and the proximity to the public transport station and passing nearby or the routes that can provide appropriate relief. The first scenario, the trip to old Lian, is 1.92 km long and mainly passes through the historical cores of the neighborhoods. In addition, this route passes through well-known and restored buildings. The second scenario is called the lost mansions, and with a length of 2.22 km, it connects the centers of the old neighborhoods of the past like a ring and, on its way, introduces many historical mansions that are less known to tourists. The third scenario is called market walking, and with a length of 1.48 km, it passes through the lines of the old market. In this way, it has been tried to introduce tourists to some historical and religious monuments and various ceremonies in addition to passing through the old market. By scoring based on the extracted indicators, the second scenario (lost mansions) was introduced as the best scenario.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tourism Potentials
  • Culture-Based Tourism
  • Tourism Route
  • the Historical Context of Bushehr
  1. حمدیان، رضا و بیات‌زاده، مهری. (1392). طراحی پیاده‌راه‌ها در بافت تاریخی شهرها عاملی برای توسعه صنعت گردشگری (نمونه موردی شهر زنجان)، اولین همایش ملی شهرسازی و معماری در گذر زمان، قزوین: دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره).
  2. اکبرزاده مقدم لنگرودی، امیر، احمدی، حسن و آزاده، سیدرضا. (1395). ارزیابی مطلوبیت پیاده‌راه‌های شهری بر اساس مؤلفه‌های کیفی؛ مطالعه موردی: پیاده‌راه علم الهدی شهر رشت، پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 7(25)، 125-140.
  3. امین‌زاده، بهناز و دادرس، راحله. (1391). بازآفرینی فرهنگ‌مدار در بافت تاریخی شهر قزوین با تأکید بر گردشگری شهری، مطالعات معماری ایران، شماره 2، 99-108.
  4. برنز، پیتنز. (1385). درآمدی بر مردم‌شناسی گردشگری، ترجمه هاجر هوشمندی، چاپ اول، تهران: افکار.
  5. بشرل، لیونل و ولا، فرانسوا. (1391). گردشگری بین‌المللی، مترجمان: محمدمهدی کتابچی و محمدابراهیم گوهریان، چاپ چهارم، تهران: موسسه‌ انتشارات‌ امیرکبیر.
  6. پوراحمد، احمد، فرهودی، رحمت اله، زنگنه شهرکی، سعید و شفاعت قراملکی، طهورا. (1400). ارزیابی قابلیت‌های گردشگری بافت‌های تاریخی در جهت بازآفرینی شهری (مطالعه‌ی موردی: شهر تبریز)، مطالعات مدیریت گردشگری، 16(53)، 201-232.
  7. پیرس، فیلیپ. (1989). رفتار گردشگر، ترجمه: ضرغام بروجنی. تهران: مهکامه.
  8. جوری، آمنه، سرور، رحیم و منیری، جاوید. (1394). بررسی امکان ایجاد پیاده‌راه‌های گردشگری در مراکز شهری (مورد شناسی: مرکز شهر زنجان)، جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای، 5(15)، 155-176.
  9. حبیبی، سید محسن. (1380). مسیر پیاده گردشگری، هنرهای زیبا، 1(9)، 43-51.
  10. حیدری چیانه، رحیم. (1387). مبانی برنامه‌ریزی صنعت گردشگری، تهران: سمت.
  11. رهنمایی، محمدتقی. (1390). گردشگری شهری، تهران: سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور.
  12. زالی، شقایق و پیر بابایی، محمدتقی. (1395). بازآفرینی بافت تاریخی شهر با رویکرد زمینه‌گرایی، کنفرانس بین‌المللی انسان، معماری، مهندسی عمران و شهر، تبریز: مرکز مطالعات راهبردی معماری و شهرسازی.
  13. سازمان برنامه‌ریزی منطقه‌ای سن‌دیه‌گو. (1388). برنامه‌ریزی و طراحی برای پیاده‌راه‌ها (رهنمودهای طراحی شهری پیاده‌مدار)، ترجمه: رضا بصیری مژدهی، تهران: طحان.
  14. سقائی، محسن، امینی‌نژاد، غلامرضا و صبوری، غلامرضا. (1395). بررسی توانمندی‌های گردشگری شهر ساحلی بوشهر بر اساس مدل سوات و تاپسیس، جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، 27(61)، 99-127.
  15. سیف الهی فخر، سپیده، لاریمیان، تایماز و معززی مهر طهران، امیرمحمد. (1392). تعیین شاخص‌های مؤثر در خلق مکان‌های امن پیاده‌مدار جهت ارتقاء تعاملات اجتماعی، انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، 1(5)، 85-95.
  16. شولتز، کریستیان نوربرگ. (1384). مفهوم سکونت به‌سوی معماری تمثیلی، ترجمه: احمد یارا احمدی، تهران: آگه.
  17. شیعه، اسماعیل، حبیبی، کیومرث و پیرایه‌گر، میلاد. (1394). تبیین شاخص‌های جانمایی پیاده‌راه‌های شهری بر اساس اهداف توسعه پایدار اجتماعی با استفاده از روش AHP، هویت شهر، 9(22)، 19-29.
  18. صفدری، سیما، پورجعفر، محمدرضا و رنجبر، احسان. (1393). بازآفرینی فرهنگ‌مبنا زمینه‌ساز ارتقاء تعاملات فرهنگی (نمونة موردی: بافت تاریخی شهر مشهد)، هفت شهر، 4(47)، 25-39.
  19. عباس‌زاده، مظفر و ایشم، معصومه. (1396). تعریف محور تاریخی، فرهنگی و گردشگری در بافت کهن شهر ارومیه، جستارهای شهرسازی، 13(48)، 97-114.
  20. عباس زاده، مظفر، محمدمرادی، اصغر و سلطان احمدی، الناز. (1394). نقش ارزش‌های میراث معماری و شهری در توسعه گردشگری فرهنگی (مطالعه موردی: بافت تاریخی ارومیه)، مطالعات شهری، 4(14)، 77-90.
  21. عبدالهی، علی‌اصغر، غضنفرپور، حسین و بشردوست، نسرین. (1395). بررسی بافت فرسوده شهری با رویکرد توسعه گردشگری (موردشناسی: محله درب شازده «واقع در منطقه 8 شیراز»)، جغرافیا و آمایش شهری-منطقه‌ای، 6(21)، 77-94.
  22. علی تاجر، سعید، کریمی مشاور، مهرداد و حاجیان، مینا. (1394). مقایسه تطبیقی عملکرد خیابان‌های پیاده محور باهدف تقویت زندگی جمعی در شهر اسلامی-ایرانی، نقش‌جهان، 5(3)، 80-88.
  23. فلامکی، محمدمنصور. (1388). باززنده‌سازی بناها و شهرهای تاریخی، تهران: دانشگاه تهران.
  24. کاشانی‌جو، خشایار. (1389). پیاده‌راه‌ها؛ از مبانی طراحی تا ویژگی‌های کارکردی، تهران: آذرخش.
  25. محمدی، محمود و چنگلوایی، یونس. (1392). ارزیابی مؤلفه‌های کیفیت فضای شهری بر میزان مطلوبیت مسیرهای پیاده گردشگری (مورد پژوهی اولویت‌بندی مسیرهای گردشگری پیاده در شهر اصفهان)، انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، 4(1)، 15-32.
  26. مرادپور، نبی، تقوی زیروانی، اسماعیل و قربانی، حمید. (1396). بررسی تأثیر شاخص‌های پیاده‌مداری بر توسعة گردشگری پیاده شهری (نمونة موردی: شهر خرم‌آباد)، گردشگری شهری، 4(2)، 99-112.
  27. معینی، محمدمهدی. (1385). افزایش قابلیت پیاده‌مداری، گامی به‌سوی شهری انسانی‌تر، هنرهای زیبا، 27(27)، 5-16.
  28. موحد، علی و احمدی، عاطفه. (1391). مسیریابی گردشگران در بافت‌های تاریخی با رویکرد حفاظت و احیای این بافت‌ها با استفاده از GIS (نمونة موردی: سنندج)، محیط‌شناسی، 39(1)، 93-100.
  29. نادری گرزالدینی، مرجانه. (1397). نقش آیین‌های محلی در جذب توریسم و توسعه گردشگری (مطالعه موردی: آیین نوروزخوانی در مازندران)، پژوهش‌های گردشگری و توسعه پایدار، 1(1)، 35-44.

 

  1. Bourgeois, V. (2013). Sur les routes de la memoire. In Bourdieu, L & Marcotte, P (Eds), Colloque International Routes Touristiques et Itineraires Culturels, entre Memoire et Developpement Conference Procedings (pp. 90-98). Canada: Presses de l Universite Laval Quebec.
  2. Doratli, N., & Onal, S. (2000). Urban design strategies in historic environments: evaluation of Nicosia Arab Ahmed quarter revitalization project from a strategic planning approach, First International Urban Design Week, 2000, Istanbul: Turky.
  3. Doratli, N., Hoskara, S. O., & Fasli, M. (2004). An analytical methodology for revitalization strategies in historic urban quarters: A case study of the walled city of Nicosia. North Cyprus. Cities, 21(4): 329–348.
  4. Doratli, N. (2005). Revitalizing historic urban quarters: A model for determining the most relevant strategic approach. European Planning Studies, 13(5): 749–772.
  5. Hernández, M., Calle-Vaquero, M., C Yubero. (2017). Cultural Heritage and Urban Tourism: Historic City Centres under Pressure, Sustainability.
  6. Human Development Report. (1995). United Nations Development Programme (UNDP), New York, Oxford University Press.
  7. (2008). Annual Report 2008, Value 1.
  8. Lehman, S., (2019). URBAN REGENERATION, A Manifesto for transforming UK Cities in the Age of Climate Change, Palgrave Macmillan, Switzerland.
  9. Pendlebury, J. (2009). Conservation in the age of consensus. London: Rutledge.
  10. Roberts, P.W., & Sykes, H. (2000). Urban Regeneration: A Hand Book. London: Sage.
  11. Safdari, S., Pourjafar, M., & Ranjbar, E. (2014). Culture led
  12. Saghei, M., Amini Nejad, G., & sabuhi, G. (2016). Check Tourism Potentials Coastal town of SWOT and TOPSIS model based Bushehr. Geography and Environmental Planning, 27(1), 103-130 [In Persian]
  13. Salonia, P. (2016). Tourism, migration, heritage, culture, inclusion: recovering the memory of ourselves for the sustainable cities and society of the XXI century, Procedia-social and behavioral sciences 223, 668-675.
  14. Tiesdell, S., Taner, O., & Heath, T. (2005). Revitalizing historic urban quarters. Oxford: Antony Rowe Ltd, Eastbourne.
  15. United Nations Conference on Human Settlements. (1996). Habitat II, World Assembly of Cities and Local Authorities, May 30–31, Istanbul.
  16. Vehbi, B. O., & Hoskara, S. Ö. (2009). A Model for Measuring the Sustainability Level of Historic Urban Quarters. European Planning Studies. Available from: www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/09654310902778201.
  17. World Tourism Organization. (1999). Tourism: 2020 Vision. Executive summary, Madrid: WTO.