نقش انفاق در سلامت معنوی از دیدگاه قرآن و روایات
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 8 شماره 29 (1395),
8 فروردین 2017
,
صفحه 139-164
https://doi.org/10.22037/mhj.v8i29.16908
چکیده
مقدمه: «انفاق» ودیعهای الهی از عرش کبریایی برای انسان خاکی است که در آن، انسان در این عمل از یکسو نظر به وجود الهی و از دیگر سوی، نگاه به خلق خداوند دارد. «انفاق» در منابع اسلامی معنای عامی داشته که اعم از اعطای مادی است و نقش به سزایی در آرامش و سلامت معنوی انسان دارد. بر این اساس هدف نوشته حاضر تبیین کارکردهای تربیتی انفاق و نقش آن در سلامت معنوی از دیدگاه قرآن و روایات میباشد.
روش: این تحقیق میان رشتهای با رویکرد قرآنی ـ روایتی و با بهرهگیری از شیوه تحلیل مفهومی انجام گردیده است.
یافتهها: اگرچه «انفاق» در ظاهر کاستهشدن از داشتههای مادی انسان است، اما در باطن باعث ارتقای روحیه شادکامی و موجب سعادت اخروی است که با ایجاد مؤلفههای شناختی و رفتاری و سلب مؤلفههای منفی از انسان سلامت روح و روان را به ارمغان میآورد.
بحث و نتیجهگیری: «انفاق» با تقویت وجدان اجتماعی و روحیه همدلی با ایفای «نقش تقویتی»، در کنار ایجاد الفت و گسترش تعاملات انسانی که به نقش تکاملی نامبردار است و نیز با درمان بیماریهای بخل و مال دوستی و سایر نقشهای دیگر، تأثیر بالایی در ارتقای سلامت معنوی فرد و جامعه دارد و کارکردهای آن در دو شکل ایجادی و سلبی تجلی میگردد.
- انفاق؛ سلامت معنوی؛ کارکرد تربیتی؛ قرآن؛ حدیث
ارجاع به مقاله
مراجع
منابع فارسی:
اکبری، محمود. (1393 ش.). غم و شادی در سیره معصومین. قم: فتیان، ص 38.
بخشی، زهرا. (1391 ش.). مفهوم انفاق از منظر قرآن و سنت آثار و پیامدهای اجتماعی و فردی آن. مشهد: پایاننامه کارشناسی ارشد.
بینا. (1391 ش.). نقش بخششهای مادی (احسان) در سلامت روان. مجله اشارات. شماره صد و چهل و نهم، ص 23.
جعفری، محمدتقی. (1362 ش.). تفسیر نهجالبلاغه. تهران: دفتر نشر و فرهنگ اسلامی، ص 52.
جوادی آملی، عبدالله. (1387 ش.). دینشناسی. قم: مرکز نشر اسراء، ص 72.
جوادی آملی، عبدالله. (1388 ش.). تسنیم. قم: مرکز نشر اسراء، هجده جلدی، جلد هفت و هشتم: 209.
جوادی آملی، عبدالله. (1389 ش.). ادب فنای مقربان. قم: مرکز نشر اسراء، نه جلدی، جلد اول: 205؛ جلد هشتم: 514-513.
حسینی، سیدابوالقاسم. (1374 ش.). اصول بهداشت روانی. مشهد: آستان قدس رضوی، ص 14.
حکیمی، محمدرضا. (1354 ش.). الحیاه. تهران: نشر دلیل ما، ص 114.
سجادی، سیدجعفر. (1373 ش.). فرهنگ معارف اسلامی. تهران: کومش، سه جلدی، جلد اول، ص 323.
صداقت، علیاکبر. (1334 ش.). یکصد موضوع و پانصد داستان. قم: ناصر، صص 90-89.
طالقانی، محمود. (1362 ش.). پرتوی از قران. تهران: سهامی انتشار، شش جلدی، جلد پنجم، صص 437-436.
طاهری، حبیبالله. (1388 ش.). نقش باورهای دینی در رفع نگرانیها. قم: زائر، ص 67.
عسکری، ابوهلال. (1390 ش.). الفروق اللغویه. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، صص 83-82.
علوی مقدم، لیلا. (1386 ش.). جوان، هیجان، خویشتنداری. قم: سازمان چاپ و نشر دارالحدیث، ص 43.
فقیهی مقدس، نفیسه. (1386 ش.). آثار و برکات انفاق. بیجا: مركز فرهنگ و معارف قرآن، ص 11.
مصلائیپور، عباس. (1390 ش.). تأثیرات اخلاقی انفاق در قرآن کریم و حدیث. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی، صص 34، 37.
مطهری، مرتضی. (1359 ش.). آشنایی با قرآن. تهران: صدرا، هشت جلدی، جلد دوم، ص 69.
معین، محمد. (1380 ش.). فرهنگ فارسی. تهران: سرایش، ص 23.
مکارم شیرازی، ناصر. (1374 ش.). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الاسلامیه، بیست و هفت جلدی، جلد دوم: 325؛ جلد بیست و یکم: 495.
میرعظیمی، جعفر. (1371 ش.). انفاق از دیدگاه اسلام. قم: جعفر میر عظیمی، ص 75.
نوری، فاطمه. (1393 ش.). تأثیر انفاق بر شخصیت مؤمن از منظر قرآن و روایت. زاهدان: پایاننامه کارشناسی ارشد.
واعظینژاد، حسین. (1378 ش.). آیندههای بهتر در پرتو انفاق. تهران: تمنا، ص 79.
منابع عربی:
قرآن کریم.
ابن اثیر، علی بن محمد. (1380 ق.). اسد الغابه. قاهره: دار الاحیاء التراث العربی، دوازده جلدی، جلد دوم، ص 13.
ابن جوزی، عبدالرحمان. (1379 ش.). تذکره الخواص فی الامه فی ذکر خصائص الائمه. مترجم محمدرضا عطایی، مشهد: آستان قدس رضوی، ص 196.
ابن فارس، ابیالحسن احمد. (1404 ق.). معجم مقاییس اللغة. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، شش جلدی، جلد پنجم، ص 455.
ابن منظور، محمد بن مکرم. (1375 ش.). لسانالعرب. بیروت: دار صادر، هفت جلدی، جلد چهارم، ص 242.
بدوانی، عبدالقادر بن ملوکشاه. (1379 ش.). منتخب التواریخ. قم: انجمن اثار و مفاخر فرهنگی، ص 818.
برقی، احمد بن محمد. (1371 ش.). المحاسن. تهران: دارالکتب الاسلامیه، دو جلدی، جلد اول، ص 6.
جرجانی، علی بن محمد. (1377 ش.). التعریفات. تهران: نشر و پژوهش فرزانروز، هفت جلدی، جلد اول، ص 53.
حمیری قمی، عبدالله. (1413 ق.). قرب الاسناد. قم: مؤسسه آلالبیت علیهمالاسلام الإحیای التراث، ص 117.
دیلمی، حسن بن محمد. (1366 ش.). اعلامالدّین فی صفات المؤمنین. قم: مؤسسه آلالبیت علیهمالسلام الإحیای التراث، ص 345.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1383 ش.). المفردات. تهران: مرتضوی، ص 819.
زمخشری، محمود بن عمر. (1407 ق.). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التاویل. بیروت: دارالکتب العربی، ص 87.
فراهیدی، خلیل بن احمد. (1410 ق.). العین. قم: هجرت، ص 207.
فیروزآبادی، محمد بن یعقوب. (1414 ق.). قاموس المحیط. بیروت: دارالکتب العلمیه منشورات محمد علی بیضون، چهار جلدی، جلد دوم، ص 1227.
فیضالاسلام، علینقی. (1379 ش.). شرح نهجالبلاغه. تهران: مؤسسه چاپ و نشر تالیفات فیضالاسلام، ص 124.
قرطبی، محمد بن احمد. (1364 ش.). الجامع لاحکام قرآن. تهران: ناصرخسرو، چهار جلدی، جلد سوم، ص 155.
مجلسی، محمدباقر. (1403 ق.) بحارالانوار. بیروت: مؤسسه الوفاء، صد و ده جلدی، جلد اول: 350؛ جلد هفتم: 131؛ جلد یازدهم: 147؛ جلد نود و ششم: 130.
مناوی، محمد بن عبدالرووف. (1423 ق.). التوقیف. بیروت: دارالفکر المعاصر، پنج جلدی، جلد اول، ص 100.
نراقی، ملااحمد. (1377 ش.). معراج السعاده. قم: هجرت، هجده جلدی، جلد اول: 408؛ جلد دوم: 409.
یعقوبی، احمد بن اسحاق. (1370 ش.). تاریخ یعقوبی. تهران: نشر علمی و فرهنگی، دو جلدی، جلد دوم، ص 215.
منابع انگلیسی:
Abbasi, M. Azizi, F. Shamsi Gooshi, E. Naseri-Rad, M. Akbari Lakeh, M. (2012). Conceptual definition and operationalization of spiritual health: A methodological study. Med Ethics J. 6(20): 11-44.
Khakpour, H. Hosoumi, V. Goli, M. Iranmanesh, A. (2014). Educational functions of hope and its role in mental health in Quran point of view. Bioethics J. 3(10): 59-92.
Khakpour, H. Hasoomi, V. Nikoonejad, Z. (2015). Basic functions of self-control and its role in mental health in view of Quran and narratives. Med History J. 6(21): 149-182.
Razavi, HG. Khakpour, H. Fanodi, S. Okati, M. (2016). The role of patience in the serenity and spiritual health from Quran and Islamic traditions of view. Med History J. 7(25): 129-160.
- چکیده مشاهده شده: 1960 بار
- PDF دانلود شده: 2033 بار